İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi, hazırladıkları 2021 Yılı Ankara Hak İhlalleri Raporu'nu şube binasında yaptıkları basın toplantısıyla duyurdu. İHD Ankara Şube’den Sevinç Koçak, 2021’de Ankara’da yaşanan hak ihlallerinden kaynaklı kendilerine çok sayıda başvuru yapıldığını belirtti.

 

Yıl içerisinde anayasal haklarını kullanarak taleplerini dile getirenlerin hak ihlallerine maruz kaldığını belirten Koçak, küfür, fiziksel ve psikolojik şiddet, darp, ters kelepçe, çıplak arama, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma, görevini kötüye kullanma, tehdit, hakaret, işkence, kaçırma, kaçırmaya teşebbüs, ajanlaştırma, telefon aramalarıyla aile üzerinden tehdit etme, baskı ve tehdit yöntemiyle ifade alma, yasal olmayan mülakat yapma, muhbirlik yaptırma gibi suçları kolluk gücünün işlediğine ilişkin başvurular yapıldığını aktardı.

 

TOPLAM 368 BAŞVURU

 

Ankara’da 2021 yılında hapishanelerde uygulanan işkence ve kötü muameleden 314 kişinin, basın açıklaması yapmak isterken anayasal hakkı engellenerek şiddete maruz bırakılan 32 kişinin ve Onur Yürüyüşü’ne katıldığı için cinsiyetçi küfür, darp ve işkenceye maruz bırakılan 20 kişinin uğradıkları hak ihlalleri nedeniyle başvuruda bulunduğunu hatırlatan Koçak, toplamda 368 kişinin başvuru yaptığını söyledi.

 

Koçak, “İHD Ankara Şubesi olarak bizim de anayasal hakkımızı kullanarak hak ihlallerine ilişkin yapmak istediğimiz basın açıklamaları 3 kez keyfi müdahalelerle engellenmeye çalışıldı. Yaşanan hak ihlallerini ortadan kalkması için, ilgili tüm kurumları görevini yapmaya ve herkesi insan hakları mücadelesini yükseltmeye çağırıyoruz” dedi.

 

KADINA ŞİDDET ARTTI

 

Raporda öne çıkanlar şöyle: 

 

“* Azra Gülendam Haytaoğlu ve Emine Gökkız’ın öldürülmelerine karşı Ankara’da yapılan eylemde 15 kadın sürüklenerek gözaltına alındı.

 

* Reyhan Korkmaz, evli olduğu Zeynel Korkmaz tarafından Ankara’da 4 çocuğunun gözü önünde bıçaklayarak öldürdü.

 

* Mamak’ta bir kadın, evli olduğu erkek tarafından sokak ortasında dakikalarca dövüldü, mahalle sakinlerinin müdahalesine karşın şiddet devam etti. 5 yaşındaki çocukları olaya ağlayarak tanık oldu, kadın şikâyetçi olmadığı için son durumu bilinmiyor.

 

* Aleyna Çakır’ın baş şüphelisi olduğu halde sadece ‘uyuşturucu kullanımı özendirme’ suçundan tutuklu olan Ümitcan Uygun, Temmuz ayında salıverildi.

 

* Ankara 17. Ağır Ceza Mahkemesi’nde davası süren Aysel Tuğluk, yaşadığı sağlık sorunlarına ve demans teşhisine rağmen tek kişilik hücrede tutuluyor ve tahliye edilmiyor. Ve Aysel Tuğluk sağlığa erişim hakkı engellenen yüzlerce hasta mahpustan sadece biri. 

 

* Nadira Kadirova’nın baş şüphelisi Şirin Ünal, Ak Parti milletvekili olarak Ankara’da, TBMM’de yer almaya devam ediyor.”

 

Türkiye’de yükselen sağ muhafazakârlığın artık yaşam alanlarının her alanına sızmaya başladı vurgulanan raporda, LGBTİ+ların her alanda ciddi hak ihlalleriyle karşı karşıya kaldığı ve Ankara’nın LGBTİ+lar için daha yoğun bir baskıya dönüştü kaydedildi.

 

LGBTİ+’lara yönelik ihlallerden bazıları şunlar:

 

“* 2006 yılında trans kadınlara saldıran çetenin yargılandığı dava sürekli olarak ertelendi. Esat-Eryaman davası 2021 yılında bir erteleme furyasına dönüştü. Dava 5 defa ertelendi. Her duruşmada basın açıklaması yapmak isteyen LGBTİ+lar saldırıya uğradılar.

 

* Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde 10 Mayıs 2019 yılında dokuzuncusu düzenlenen Onur Yürüyüşü’ne polis plastik mermi ve biber gazı kullanarak saldırdı; 1 akademisyen ve 18 öğrenci gözaltına alındı. Gözaltına alınan öğrencilerin KYK bursları ve kredileri kesildi. Olay sonrası Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından dava açıldı. 8 Ekim 2021 tarihinde görülen davada 19 kişi beraat etti.

 

* 2021 yılı boyunca en az 16 kişi LGBTİ+ olduğu için işinden atıldı, mobbinge maruz bırakıldı, eğlence alanlarından atıldı. Birçok mekân LGBTİ+ları dışlayan tutumlar sergiledi.”

 

GENÇLİK

 

Gençliğe yönelik hak ihlallerinin de yer aldığı raporda, “Zamlar, artan pahalılık, politik baskı ve bunların ortaya çıkardığı geleceksizlik ile mücadele etmek zorunda kalan gençlik, anayasal ve toplumsal haklarını kullanmalarına karşın birçok hak ihlali ile karşı karşıya bırakıldı” denildi.

 

Gençlere uygulanan hak ihlallerinden bazıları raporda şöyle ifade edildi:

 

“* Yılın başında Boğaziçi Üniversitesi’ne atanan Melih Bulu’ya karşı başlayan protestolar İstanbul ile sınırlı kalmayarak birçok ilde olduğu gibi Ankara’da da karşılık buldu. 8 Ocak günü gençlik örgütleri Melih Bulu nezdinde atanmış rektörlere karşı eylem gerçekleştirdi. 30 kişi yoğun şiddet ile gözaltına alındı.

 

* İstanbul’da 150 öğrencinin gözaltına alınmasını 2 Şubat’ta Ankara’da protesto eden öğrenciler ‘Aşağıya Bakmayacağız’ şiarıyla eylem yaptı. Eylemde 83 öğrenci polis şiddetiyle gözaltına alındı. Bu eylem sonrası öğrenciler 5 Şubat’ta tekrar bir araya geldi. Anayasal hakkını kullanan öğrencilere yoğun biber gazıyla müdahale eden polis, 22 öğrenciyi işkenceyle gözaltına aldı.

 

* Bir ODTÜ öğrencisi, atanmış rektör Verşan Kök’ü eleştirdiği için defalarca soruşturmaya maruz kalırken; uyarı, kınama ve 1 hafta uzaklaştırma cezası aldı. Ankara Üniversitesi’nde ‘Cinsiyetçi Kayyum İstemiyoruz’ diyen öğrencilere soruşturma açıldı ancak herhangi bir ceza verilmedi.

 

* 20 Temmuz’da Kızılay’da Suruç anması için bir araya gelen gençler polisin müdahalesi ile karşılaştı. Eylemde 21 kişi gözaltına alındı.

 

SIĞINMACILAR AĞIR DENETİM ALTINDA

 

Mültecilere yönelik hak ihlallerine ilişkin, “Ankara yeni sığınmacı kaydı alımına çoktandır kapalı olan bir il olsa da, en çok sığınmacının kayıtlı ya da kayıtsız olarak yaşamaya çalıştığı illerden birisi. Kayıtsız mülteciler Ankara’da 2021 yılında da, Türkiye’nin birçok ilinde olduğundan daha ağır bir şekilde denetime tabi tutuldular” diye belirtilen raporda şu bilgiler kaydedildi:

 

“* Ankara’da 6-7 Ekim’i aratmayan Altındağ saldırısıyla 2021 yılının en büyük hak ihlali yaşandı. Ankara’nın Altındağ ilçesinde mahallede toplanan yüzlerce kişi Suriyelilerin ev ve iş yerlerini taşladı.  10-11 Ağustos tarihlerinde gerçekleşen bu pogromun hemen ardından, Eylül ayının başında, İçişleri Bakanlığı bünyesindeki İl Göç İdaresi tarafından Altındağ bölgesindeki evler “uyuşturucu ticaretine yataklık eden metruk binalar” oldukları gerekçesiyle yıkıldı.

 

* 11 yaşındaki Suriyeli mülteci Muhammed Hattabi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde, 28 Ekim’de kayboldu ve 30 Ekim tarihinde boş bir gecekonduda öldürülmüş olarak ailesi tarafından bulundu.

 

CEZAEVLERİNDEN 314 BAŞVURU

 

İç Anadolu Bölge kapsamında olan 32 cezaevinden 2021 yılında toplam 314 başvuru yapıldığı ifade edilen raporda, yapılan bu başvurular doğrultusunda sorunların giderilmesi ve hak ihlallerinin sonlandırılması için ilgili resmi kurumlara yazılar yazıldığı belirtildi.

Raporda İç Anadolu cezaevlerinde 2021 yılında 9 tutuklunun yaşamını yitirdiği kaydedildi.

 

İHD’nin verilerine göre, İç Anadolu cezaevlerinde 41’i kadın ve 85’i ağır olmak üzere en az 264 hasta tutuklu bulunmakta. 

 

Cezaevlerinde yaşanan ihlaller şöyle: 

 

“* Tek kişilik, sağlıksız nakil araçları ile sevkler yapılıyor; bu durum özellikle kalp, astım, epilepsi hastalarının sağlıklarını kötü etkiliyor.

 

* Mahpusların diş tedavileri yapılmıyor, parasını ödemiş olmalarına rağmen implant tedavilerinin de yarım bırakılıyor.

 

* Bir mahpus hastaneye 8 aydır sevk edilmediği için ve diğer yaşanan sorunlardan kaynaklı olarak açlık grevi başlattı.”

 

Raporda, İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan hapishanelerde en az 77 mahpusun işkence ve/veya kötü muameleye maruz bırakıldığı ve birçok disiplin cezası verildiği de aktarıldı.