İSTANBUL – AB Liderler Zirvesi'nde, Doğu Akdeniz'deki faaliyetlerinden dolayı Türkiye'ye uygulanan yaptırımlar genişletilip, sondaj çalışmalarından sorumlu kişi ve firmaların listeye eklenmesi kararlaştırıldı. Türkiye'ye uygulanacak yaptırımlar konusunda “daha ciddi adımlar” ise Mart 2021’de düzenlenecek zirveye ertelendi.
Brüksel'de 27 ülke liderini bir araya getiren Avrupa Birliği Zirvesinin ilk gün ana gündem maddesini, bütçe ve Brexit konularıyla birlikte Ankara'nın Doğu Akdeniz'deki yürüttüğü doğal gaz arama çalışmaları ve Türkiye ile ilişkiler oluşturdu. Toplantı sonrasında açıklana sonuç bildirgesinde Doğu Akdeniz'deki tartışmalı sondaj çalışmalarından sorumlu olduğu gerekçesiyle yaptırım uygulanan Türk şirketleri ve vatandaşları listesine yenilerinin eklenmesine karar verildi.
Bildirgede, en geç Mart 2021'e kadar AB ile Türkiye ilişkilerinin durumu ve daha ciddi adımlarla ilgili rapor hazırlanması istendi.
AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile Avrupa Komisyonu'ndan AB ile Türkiye arasındaki siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerin durumu ve “en geç Mart 2021'de yapılacak olan AB Konseyi'nde değerlendirilmek üzere bahsi geçen kararın kapsamının genişletilmesi de dahil olmak üzere bundan sonrasına ilişkin seçeneklerle ilgili rapor hazırlaması” talep edildi.
YAPTIRIM ÇABALARI KARŞILIK BULMADI
Öte yandan Yunanistan'ın ve Kıbrıs'ın talep ettiği ağır yaptırımlar ve silah ambargosuna yönelik karar, AB liderler zirvesinde kabul görmedi. Zirveyle ilgili yapılan yorumlarda, başta Yunanistan ve Fransa olmak üzere bazı ülkelerin daha geniş kapsamlı ekonomik yaptırım uygulanması çabalarının karşılık bulmadığı da belirtildi.
Bildiride, "Türkiye'nin tek taraflı eylemler ve provokasyonlarda bulunmasından ve AB'ye yönelik söyleminden üzüntü duyulduğu” not edilerek, Oruç Reis'in geri çekilmesine rağmen Doğu Akdeniz'de “tek taraflı ve provokatif eylemlerin devam ettiği” kaydedildi.
AB liderleri ayrıca Kuzey Kıbrıs'ta Maraş bölgesinin tek taraflı olarak kısmen yaya trafiğine açılmasını da kınadı. Bildiride, Kıbrıs'ta çözüm için BM himayesinde müzakerelere bir an önce başlanması talep edildi.
EK LİSTELER HAZIRLANACAK
AB sonuç bildirgesinin Türkiye ile ilgili bölümünde Konsey'den 11 Kasım 2019'da kabul edilen kararlar minvalinde “Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de yetkisiz bir şekilde gerçekleştirdiği sondaj faaliyetleri nedeniyle yeni kısıtlayıcı önlemlerle ilgili ek listeler hazırlaması” istendi.
AFP'ye konuşan bir diplomat, "Belirlenen önlemler bireylere yönelik yaptırımlar olacak ve Türkiye'nin faaliyetlerini sürdürmesi halinde ek önlemlerin alınmasına da karar verilebilecek" dedi. Wall Street Journal gazetesi ise, yeni yaptırım listesine Türkiye'den 6 civarında yetkilinin eklenmesinin ve önümüzdeki birkaç hafta içerisinde de uygulama sokulmasının planlandığını duyurdu.
AB Konseyi'nin Kasım 2019'da aldığı karar, Doğu Akdeniz'deki sondaj faaliyetlerine katılan kişi ya da kuruluşlara seyahat kısıtlaması ve varlıklarının dondurulması gibi yaptırımlar uygulanmasını öngörüyor. AB, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki doğal gaz faaliyetleri nedeniyle 2019 Kasım ayında yaptırımlar için yasal çerçevede uzlaşmış, ancak yaptırım listesinin sonradan doldurulması kararlaştırılmıştı. 2020 Şubat ayında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) yöneticileri Mehmet Ferruh Akalın ve Ali Coşkun Namoğlu yaptırım listesine alınmıştı. Akalın ve Namoğlu'na AB ülkelerine giriş yasağı kondu ve bu ülkelerdeki malvarlıklarının dondurulması kararı alındı.
Bildiride, Suriyeli sığınmacılara yönelik AB yardımları yoluyla Türkiye'ye desteğin sürdürülmesine hazır olunduğu da vurgulandı. Türkiye'ye "göçmen akınını sorumlu bir şekilde yönetmesi ve insan kaçakçılığı şebekeleriyle mücadele etme çabalarını artırması" çağrısında bulunuldu.
ABD İLE İSTİŞARE EDİLECEK
Görüşmede, Türkiye ve Doğu Akdeniz konusunu ABD ile eşgüdüm içerisinde yürütmek istediklerini de ifade etti. Kararda, "AB Türkiye ve Doğu Akdeniz'deki durumla ilgili konuları, ABD ile koordine etmenin yollarını arayacak" ifadelerine yer verildi. AB liderlerinin, Türkiye'ye karşı izlenecek yol konusunda 20 Ocak'ta göreve başlayacak ABD'nin yeni başkanı Joe Biden ile de istişare etmek istediğine vurgu yapıldı.