Ekonomik kriz her geçen gün derinleşirken, İstanbul’un Eyüpsultan ilçesinde bulunan Rami Sosyete Pazarı esnafı, tezgahı zararla kapatıyor. Sabahın erken saatlerinde pazara gelerek tezgahlarını kuran esnaflar, iş olmadığı için henüz akşam bile olmadan yorgun, kızgın ve üzgün bir şekilde tezgahlarını topluyor. Gün boyu çalışmalarına rağmen günlük işgaliye kira bedelini dahi kazanamayan esnaflar, geleceğe karamsar bakıyor. Öte yandan krizin kötü etkilediği birçok yurttaş da alım güçleri düştüğü için pazarı gezmekle yetinip elleri boş dönüyor.

 

GÜNÜ HENÜZ KURTARAMADI

 

Pazarcı sabahın erken saatlerinde gelip tezgahını kurduğunu belirten Mustafa Kesen, 10 senedir yaptığı işin en kötü dönemlerini yaşadıklarını dile getirdi. Ekonomik krizin yanı sıra salgınının da etkisiyle satışlarının büyük oranda düştüğünü anlatan Kesen, “Bugün satışlar çok kötüydü. Pazarda kime sorarsan sor. Herkes yerinde bekliyor. Sabahtan beri böyle. Dolar, döviz yükselince alım gücü de düştü. Bu bizim işleri de çok etkiliyor. Kazancımız çok düşüyor. Ben şimdi yüzde 5 kar ile mal satıyorum. Şu tezgah ile 6 nüfusa bakıyorum. Tezgahın günlük kira parası 75 lira. Kira parasını dahi çıkaramadık. Şu elbiseyi 25 TL’ye satıyorum. 10 tane satsam kirayı çıkaracağım ama 10 tane de satamadım yani” diye konuştu.

 

İŞLER TAMAMEN DURDU

 

Şükrü Çiğdem isimli pazarda kurduğu tezgahta ayakkabı satan yurttaş da tezgahı artık zararla kapattıklarını ifade ederek, bir yandan krizin öte yandan salgında yaşanan vaka artışları nedeniyle insanların evlerinden çıkmadığını belirtti. İşlerinin her geçen gün kötüye gittiğini anlatan Çiğdem, “Son bir haftadır kötüye gidiyordu ama bugün tamamen durdu. Esnaf şuan zaten perişan. İlerleyen zamanlarda daha da kötüleşecek. Bu tezgaha günlük 500 lira kira ödüyorum. Bugün yaptığım iş ise bin TL. Bugün zarardayız yani. Maksat günü kurtarmak ama kurtaramıyorsun yani. Eksidesin” diye belirtti.

 

‘KESİNLİKLE ZARARDAYIZ’

 

Soy ismini vermek istemeyen Abdullah isimli pazarcıya da saat henüz 5 olmadan tezgahını toplarken rastlıyoruz. Abdullah, “Kimse yok. Kimi bekleyeceğiz” diyerek işlerinin kötü olduğunu vurgu yaparak, “Hem korona, hem işsizlik, hem insanların pazara gelmeyişi hem de TL’nin değersiz oluşu işlerimizi kötü etkiliyor. Bugün kötü geçti. Buraya günlük 850 TL kira ödüyorum. Ortalama 3 bin TL satış yaptım. Sattıklarımdan yüzde 30 kazansam bin TL yapar. Kesinlikle zarardayız. Bunun yemesi, içmesi, eleman parası, benzin parası var. Kendi emeğimizden vazgeçtik zaten. Kriz ülkede 20 yıldır var. Bu korona da tuzu biberi oldu. Ülkede çok büyük kriz var ama bu sefer krizi koronaya bağladılar. İşimiz kötü, sonumuz daha kötü olacak. Bu daha iyi günlerimiz. Ben memnun değilim. Kim derse ki bu şartlardan memnunum yalan söylemiş olur” dedi. 

 

HERKES BORÇLU

 

Ekonomik krizin en önemli göstergelerden birinin yurttaşların bankalara borçlanmaları olduğuna dikkati çeken Abdullah, şöyle devam etti: “Şuradan gelip geçenleri çevirin, 10 kişiden 9’u bankalara borçlandı. Çünkü mecbur bırakıldı. Benim hiçbir sigortam yok ama bankalara bir sürü borcum var. Herkes öyle. Çevirin bu insanları, eğer cebinde 100 lira çıkan varsa ben adımı değiştiririm. Adam 10 liraya mal alıyor, kredi kartı geçiyor mu diye soruyor. Herkes borçlu şuan. Herkesi bankalara mahkum etmişler.”

 

KİRA PARASI ÇIKMADI

 

Cemal Coşkun isimli pazarcı da normalde işlerinin yoğun olduğu bir saatte tezgahını topladığını ifade ederek, şunları söyledi: “Görüyorsun halimizi. Saat henüz 5 ama tezgahı toplamaya başladık. Pandemiden dolayı artık vatandaş korkuyor, gelmiyor. Normalde bu saatlerde satış yapıyoruz. İş çıkışı gelen müşterilerimiz oluyor. Günümüz kötü geçti. Şu an kira bile çıkmadı. Hiç iyi değil yani. Belki yılların en kötü iş günüydü bugün. Bu tezgahın günlük 350 lira kirası var. Bugün kira parasını bile çıkaramadım. Kazancı bırak sermayeden gitti.” 

 

HEP ZARAR 

 

Furkan Özet isimli pazarcı da erken saatlerde tezgahını toplayarak evin yolunu tutanlardan. Özet, “Günümüz berbat geçti. Şu an millette para olmadığı için ve pandemiden dolayı insanlar alışveriş yapamıyor. Salgından dolayı kimse yok. Salgın olmasaydı biz bu saatte toplamazdık. Burada duracağıma evime gider otururum. En azından evimde masrafım olmaz. Burada masrafımız çok oluyor. Şu an boş, kimse yok pazarda. Normalde bu vakitlerde başımız kalabalık olurdu. Millette para olmayınca para dönmüyor, para dönmeyince de kriz oluyor. Millet artık birikimini yemeye başladı. Eskiden kenara atardı, şimdi öyle bir durum yok. Bu tezgaha günlük 300 lira kira veriyoruz. 500 lira iş yapsan mal parası, mazot parası, derken hiçbir şey yok. Bugün hep zarar” ifadelerinde bulundu.  

 

PAZARDAN ELİ BOŞ DÖNDÜ

 

Asiye Akdağ isimli yurttaş da alışveriş için geldiği pazarda 2 saat dolaştığını ancak bütçesinin bir şeyler almaya yetmediği için eli boş döndüğünü kaydetti. Akdağ, “Geziyorum geziyorum ama bir tane bir şey alamadım. Yazık. Kıtlık var. Ekonomi sıfır. Para yok. İş yok. Ne olacak bu vatandaşın hali” diye tepki gösterdi.  

 

MA / İdris Sayılğan