ENQERE – Hevserokê Giştî yê DEM Partiyê Tuncer Bakirhan destnîşan kir ku ji bo Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan dikaribe bi rola xwe rabe divê ewilî tecrîd bê rakirin û ji bo dikaribe xebatên xwe azad bike şert û merc bên afirandin.
Hevserokê Giştî yê Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) Tuncer Bakirhan li Meclisê di komcivîna partiya xwe de geşedanên di rojevê de nirxand.
Bakirhan bi nerazîbûna binçavkirina Serokê Şaredariya Esenyûrtê Ahmet Ozer dest bi axaftina xwe kir. Bakirhan diyar kir ku Ahmet Ozer bi îradeya gel hatiye ser wezîfeyê û got ku Ozer di çarçoveya formula “Lihevhatina Bajêr” de hatiye bijartin.
Bakirhan wiha got: “Ahmet Ozer kesekî demokratîk e, wî şaredariya civakî xistiye meriyete. Diyar e ku kesayet û xebatên Ahmet Ozer li zora wan çûye. Em ji vir bang li wan kesên ku operasyon kirine dikin; me gelek caran viya dît, êdî bes e. Dest ji van lîstokan berdin, dev ji vê xeletiyê berdin û hurmetê nîşanî îradeya gel bidin. Divê Ahmet Ozer demildest bê berdan.”
'ÎNKAR Û ÎMHA DIDOME’
Bakirhan da zanîn ku seranserî dîroka komarê bi serê gelê kurd û gelên din de travma qewimî ne û têkildarî sedsala komarê wiha axivî: “Gelek êşên cidî hatin kişandin. Em di welatek ku ji aliyê ferasetek tirs û xof bû ve hatin birêvebirin. Em di pergalek bi tirs û xof de jiyan. Ji ber ku komar ji demokrasiyê tirsiya demokratîk nebû. Mixabin nebû komara her kesî. Bû komara aliyek pir biçûk û ji wan re xizmetê kir. A rast bingeh û cewhera komarê demokrasî ye lê mixabin demokratîk nebû. Em şahid, bersûc û mezlûmên sedsalek komarê ne. Herî zêde jî di vê sed salê de zilm li me hat kirin. Her çiqas hikûmet biguherin jî lê têkiliya komarê û kurdan qet neguherî. Çimkî ev pergal li ser zext û înkarê didome.
SED SAL IN GOTINA ‘BEKA’YÊ DIDOME
Ev sed sal in pirsgirêka kurd nehat çareserkirin. Sed sal berê dema komar ava kirin, gotin, ‘beka’. Vaye sed sal bi ser re derbas bûn dîsa dibêjin ‘beka’. Ev sed sal in komarê şaş û xelet bi rê ve dibin.
FIRSENDEK DÎROKÎ HEYE
Niha ji bo ku ji vê xeletiyê vegerin firsendek pir cidî heye. Divê ku komar di destpêkê de bi kurdan re, bi elewiyan re û bi hemû bawerî û gelên ku hatine xeyidandin re û ya herî girîng jî bi demokrasî û azadiyê re li hev were. Neçar e ku li bi van bawerî û gelan re li hev were. Di destpêka sedsala duyemîn de divê komar bi şiklê aştiyê dest bi rêwîtiya xwe bike.
HER TIŞT BI AXAFTINÊ ÇARESER DIBE
Ji bo aramî û xweşî were welatê me divê serê ewilî kurd azad bibin û Tirkiye bibe welatek demokratîk. Di sedsala ewilî de tenê ne kurdan, ermenan, elewiyan, sûryaniyan, misilmanan û gelek bawerî û netewên din êş dîtin û kişandin. Di vê pêvajoya de hewcedarî bi ferasetek wêrek û dikaribe biaxive heye. Em di vê sedsala duyemîn de heke neaxivin û gengeşe nekin, bi hev re li rêya çareseriyê negirin, mixabin em ê di vê sedsala duyemîn de jî bi têkçûnê û windakirinê re rû bi rû bimînin. Werin em vî welatî bi Destûrek Bingeh în a demokratîk tacîdar bikin.
EM NASNAME Û ÎRADEYA XWE DIXWAZIN
Em komarek ji jinan, ciwanan, kedkaran, demokrasîxwazan, xwedî îrade, bi biryar û neveşarî dixwazin. Em welatek û komarek bêkuştinên kiryar nediyar dixwazin. Em komarek bê torosên spî û hêzên paramîlîter dixwazin. Her tim radibin û pirsa ‘kurd çi dixwazin’ dikin. Ev sedsal in kurd çi dixwazin û armanca wan çi ye, bi hezar caran anîn ziman. Lê mixabin naxwazin fam bikin û guh bidin daxwazên kurdan. Belê em bersiva vê dîsa bu du peyvan bidin; Kurd nasname û îradeya xwe ya sedsal ji destê wan hatine girtin dixwazin. Pirsgirêka kurd ji ber redkirina nasnameyê û îradeya kurdan pêk tê. Ji ber ev maf nayê nasîn, pirsgirêka kurd didome.”
EM SAETA SEDSALA DUYEMÎN LI SER AŞTIYÊ SAZ BIKIN
Hemin zemînek heye, werin em di vê sedsala duyemîn de saeta sedsalê li ser aştiyê saz bikin. Bila saeta sedsala duyemîn bibe saeta aştiyê. Divê dest ji zimanê siyaseta yekperest bê berdan.”
BANG LI ERDOGAN KIR
Bakirhan bal kişand ser meseleya ‘rêzgirtina ji hev re’ û wiha got: “Em hestên xwe yên jidil diyar dikin ku divê kurd û tirk rêz li maf û qanûnên hev bigirin û em bi vê yekê razî ne. Lê erka sereke naskirina maf û qanûnên hev e. Peywira sereke ne binpêkirina maf û qanûnên hev e. Ji bo ku em behsa ferzbûnê bikin, em dikarin bi aştiyek bi rûmet biratiya rastîn ava bikin. Îro birêz Erdogan got, 'Ji her demê zêdetir zemînê Tirkiyeyê ji bo vê yekê heye’. Keremkin werin em bi hev re aştiyeke rast ava bikin. Tevî neteweperestên nijadperest ên ku wekî qirkerên siyasî tevdigerin jî, em dikarin aştiyê diyarî 85 mîlyon mirov, ciwan û zarokên vî welatî bikin.”
‘TECRÎDÊ RAKIN’
Bakirhan bal kişand ser hevdîtina Omer Ocalan a li gel Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan û wiha axivî: “Di rojên dawî de geşedanek pir girîng qewimî. Li Tirkiyeyê li ser aştiyê axaftin tên kirin. Di pêvajoyek ku gengeşeya aştiyê tê kirin de; birêz Ocalan ku 44 meh bûn agahî jê nedihat girtin, li gel parlamenterê me Omer Ocalan hevdîtinek pêk anî.
Hevdîtinek ku ji her tiştî serbixwe ye tenê ne kurdan, di nav gelên Tirkiyeyê de jî hêviyek pirr micid çêkir. Hêviyek pirr micid derxist holê. Peyama ewil a vê hevdîtinê jî ew bû ku birêz Ocalan got, tecrîd berdewam dike. Ji ber vê yekê ez ji vir carek din bang li hikûmetê dikim; demildest tecrîda li ser birêz Ocalan ku hûn jî wî wek muxatabê aştiyê dibînin rakin.
ŞERT Û MERCÊN MUZAKEREYÊ BIAFIRÎNIN
Ji bo birêz Ocalan şert û mercên xebata azad û muzakereyê biafirînin. Birêz Bahçelî gotibû, bila birêz Ocalan bang bike. Nexwê wê çaxê tecrîdê rakin. Em jî dibêjin şert û mercên xebata azad biafirînin. Binêrin tiştên ku birêz Ocalan dibêje yek bi yek ji we re dixwînim, ‘Tecrîd dewam dike. Heke şert û merc guncav bibin, ez xwedî wê hêza teorîk û pratîk im ku ev pêvajo ji şer û tundiyê bikişînim ser bingeha hiqûqî û siyasî’. Yanî dibêje, ‘heke hûn hebin, ez jî heme û amade me. Ew îrade, qudret, bawerî û hêz b imin re heye’. Rêveberên vî welatî van tiştên ku birêz Ocalan dibêje, ji me bêtir pê dizanin. Firsendek dîrokî heye. Bangek dîrokî heye, keremkin viya binirxînin.
BAKIRHAN BERSIVA DA ERDOGAN
Bakirhan bal kişand ser daxuyaniya Erdogan a di komcivîna partiya wî de û got: “Îro birêz Serokkomar komcivîna partiya xwe li dar xist û me jî bi baldarî lê temaşe kir. Heya niha her kesî gotiye û her kesî fikrên xwe aniye ziman. A rast me fikra Erdogan meraq dikir. Îro birêz Erdogan fikrên xwe eşkere kir. Belê, em jî ji vir bang li birêz Erdogan dikin; hûn bi azmûnek dîrokî re rû bi rû ne. Em wek DEM Partiyê îro gotinên we yên li ser çareserî û aştiya pirsgirêka kurd girîng dibînin. Weke serokkomar erka we ye ku hûn gavên aştiyê bavêjin heye. Hûn dikarin vê berpirsiyariyê bikar bînin. Werin, berpirsiyariya aştiyê bigirin ser xwe û li ser rûpelek cûda bin, ne rûpela serokkomarên beriya we.
Em ne ji bo ku kulmên xwe rakin li vir in. Em ji bo muzakereyê, diyalogê li vir in. Destê me tevî her tiştî jî vekirî ye û li benda muxatabê xwe ye. Lê bila kes rota me jî xêz neke. Bila kes heqaret li me neke. Bila kes gefan li me nexwe. Heke ku fikreke we ya avakirina aştiyê hebe, jixwe em aştiyê diparêzin û jê re amade ne.”
‘DI TÛRÊ ME DE AŞTÎ HEYE, KA DI TÛRÊ WE DE ÇI HEYE?’
Bakirhan di dawiya axaftina xwe de bi kurmancî axivî û wiha got: “Berê digotin di tûrê de çi hebe tu yê wiya derxî. Yanî di tûrê meriv de tiştek tine be, mervi destê xwe biavêje jî tiştek dernakeve. Bawer bikin di tûrê me de aştî, diyalog û biratî heye. Em jî niha ji îktidarê û partiyên din pirs dikin; di tûrê we de çi heye? Di tûrê we de tiştek hebe derxin, em jî bibînin.”