Dengbêj Mukaddes'ten 8 Mart şarkısı

WAN - 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için şarkı besteleyen dengbêj Mukaddes, "8 Mart, her Kürt kadının sokakta olması gerektiği bir gün. Alanları doldurmak gerekiyor" dedi. 
 
Bedlîs’in Xîzan (Hizan) ilçesinde devlet baskısından dolayı 1983 yılında Wan'ın Bahçesaray (Miks) ilçesine göç eden dengbêj Mukaddes, çocukluğundan bu yana Şakiro başta olmak üzere birçok dengbêjin kilamlarını söylüyor. Yaşadığı baskılara ve özlemlerine dair kılamlar seslendiren Mukaddes, daha 12 yaşındayken üçüncü "eş" olarak 7 çocuğu olan babasının arkadaşı ile evlendirilir. Evlendirildikten kısa süre sonra yaşadığı hayatın zorluklarını dile döken Mukaddes'in dengbêjlik serüveni de tam da burada başladı. 
 
ÇOCUK YAŞTA ‘EVLENDİRİLDİ’ 
 
Sokakta oyunlar oynadığı bir zamanda evlendirildiğini anlatan Mukaddes, "O dönemler iki kişi Xîzan'a tütün satmak için geliyor ve Jandarmalar tütün satıcılarını takip ediyor. Babam o tütüncüleri jandarmadan kurtararak eve getiriyor. Bu vesileyle tütüncü ve babam birbirleriyle arkadaş oluyor. Evlenmeden önce babamın tütüncü arkadaşı 'Senin ve benim eşim hamile eğer erkek ve kız doğarsa birbirleriyle evlendiririz' diyor. Tütüncünün kızı oluyor benim de erkek kardeşim oluyor. Ağabeyim daha sonra tütüncünün kızı ile evlendirildi. Tütüncünün eşi vefat edince babama; 'ben kızımı senin oğluna verdim, eşim vefat ettiği için senin kızınla evlenmek istiyorum' diyor. Ben 12 yaşıma geldiğimde üçüncü eş olarak 54 yaşındaki kişiyle zorla evlendirildim ve her gün bana şiddet uyguluyordu. Onun ilk eşinden 7 çocuğu vardı. Hatta benden büyük çocukları da vardı. Hepsine yıllarca ben baktım ve o çocuklarla birlikte büyüdük. Bana yapılanlar çok büyük haksızlıktı. Çocuklarla sokaklarda oyun oynamam gerekirken kendimden büyük ve küçük çocuklara bakmaya çalışıyordum" dedi. 
 
‘KÜRT KADINI DERTBÊJ, ERKEĞİ İSE DENGBÊJDİR’
 
Kendisini "Dertbêj" olarak tanımlayan dengbêj Mukaddes, Kürt kadınların büyük acılar yaşadığına dikkat çekerek, "Kürt kadını dertbêj, erkeği ise dengbêjdir. Çünkü Kürt kadını yaşadıklarına, çocuğuna, doğaya, yasaklara, ülkesine, baskılara, aşklara hep ağıt yakar. Kadının söz hakkı olmadığı için ne yaşıyorsa kilamlara dökerdi. Ben de tüm yaşadıklarımı kilamlara döktüm. Şuana kadar 23 kaset yaptım. Bunun dışında yazdığım besteler var" diye belirtti. 
"Dengbêjlik iyi ki Kürt kültüründe var" diyen Mukaddes, bu kültürün devam etmesi gerektiğini vurguladı. 
 
YAŞADIKLARINI KILAMLARA DÖKTÜ
 
Çocuk yaşta yaşadığı baskı ve zorlukları, "Ez keçikbum bi dilê şikestî" ile dile getiren Mukaddes, birçok konuda farklı farklı kılamlar seslendirdiğini ifade etti. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için de kilam bestelediğini dile getiren Mukaddes, "8 Mart için yaptığım bu stranın her kıtası farklı bir anlam taşıyor. Çocukken 8 Mart kutlamalarına giderdik fakat o günün önemini bilmeden giderdik. Alana gider, türlü türlü yemekler yapardık, halayımızı çeker stranlarımızı söylerdik. Kürt hareketi bilincini taşıdıktan ve içinde yer aldıktan sonra 8 Mart benim için çok daha anlamlı oldu. Yeniden doğduğumu hissettiğim bir gün. Bir bilince ulaştıktan sonra hem 8 Mart için hem de Newroz için kaset çıkarmaya karar verdim. Stranları besteledim ve kasetlerimin çıkmasını bekliyorum artık" şeklinde anlattı.
 
Dengbêjlik yapmaya karar verdiğinde hem ailesi hem de eşinin ailesinin kendisine karşı çıktığını dile getiren Mukaddes, televizyonlara çıkmasını ve sesinin duyulmasına engel olduklarını söyledi. "Berxwedan Jiyan e" sloganın kendisine güç verdiğini ve bu perspektifle yaşama karşı mücadele ettiğinin altını çizen Mukaddes, kadını eve hapseden zihniyete karşı geldiğini ve bu zihniyete karşı gelen kadın iradesinin her türlü zihniyeti kırıp geçtiğini belirtti. Mukaddes, sözlerini şu şekilde tamamladı: "8 Mart her Kürt kadının sahiplenmesi gerektiği, sokakta olması gerektiği bir gündür. 8 Mart alanlarını, stranlarla, zılgıt ve alkışlarla doldurmak gerekiyor."
 
Dengbêj Mukaddes’in 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için yazdığı stran şu şekilde: 
 
"8’ê Adarê çiwane?
Hem bi reng û hem ciwan e
Roja hemû dayikan e
Roja Kurd û Tirk û hemû kesan e
 
8’ê Adarê rehber e
Ser nivîsîn sed defter e 
Min ji xwe re çêkir ezber e
Min a Feqî û Dîlber e
 
Adar meha nav û denge
Dê xemlîne hemû renge
Em naxwazin şer û cenge
Ji azadiyê re derenge
 
Dayika Kurda dike gazî
Dibêje gelo tu çi dixwazî
Ez çi dibêjim tu nabî razî
Em şehîdîn hûn ne gazî
 
Bes e şerê wan sedsalan
Hem dibêjim we hem hevalan 
Pir bûm ketme ser gopalan 
Bes e halê mecalan
 
Bes e bila xwîn ne rije 
Bira lê dixe bira dikuje
Dinya kêr e tu nabêjî
Min reş bûye hiş û mejî
 
Kelha Wanê li meydanê
Qîz û xorta lê vedane
Dibêjin werin berxwedane
Îro roja dayikan e"
 

Diğer başlıklar

08/03/2024
09:29 Rojnews editörü Ahmet’ten 136 gündür haber yok
09:28 Tetwan eşbaşkan adayları: Gümbür gümbür geliyoruz
09:26 Tutsaklar 103 gündür açlık grevinde
09:11 Başalan: 'Şimdi kadın zamanı' şiarıyla alanlarda olacağız
09:09 Seçim öncesi ‘muhalif’ avı: 2 ayda 808 gözaltı, 109 tutuklama
09:06 18 gazetecinin yargılandığı davada sayı 20’ye çıktı
09:05 Kayyım Kürtçeye yer vermemişti: Tepkiler üzerine Türkçe tabela da indirildi!
09:03 Adalet Nöbeti yerlerini Kürtçe eğitim merkezine çevirdiler
09:02 Kenti parsel parsel satıp, belediyeyi AKP binasına çevirdiler
09:00 Rojava Devrimi kadınlara nefes oldu
09:00 08 MART 2024 GÜNDEMİ
08:29 Adana’da seçim çalışmaları: Biz kazanacağız
07/03/2024
23:42 Hatimoğulları: Afyon’a da 81 vilayete de giderken kimseden izin almayız
22:25 ‘Kürtlerin kentinde Kürde dair bir şey bırakmayanları göndereceğiz’
21:36 Aysel Tuğluk’un da olduğu 4 siyasetçiye 27 yıl hapis cezası
21:14 Gever'de polisler DEM Parti bayraklarını söktü
20:09 İsveç NATO’nun 32’nci üyesi oldu
20:06 DEM Parti’nin seçim çalışmalarında 8 Mart coşkusu
19:58 Amed’de 8 Mart konulu sergi ve tiyatro gösterimi
19:55 Minbic’e SİHA saldırısı
17:18 DEM Parti’den kanun teklifi: 8 Mart resmi tatil ilan edilsin
17:10 Bakırhan: Cihanbeyli’de seferberlik ilan ediyoruz
16:41 Sendikaya üye olan 5 kişi işten çıkarıldı
15:58 Lezita işçileri greve çıktı
15:52 Ahmet Türk: Zaman Kürtlerin zamanı
15:48 Kadınlar 8 Mart'a hazır
15:44 ‘Jin, jiyan, azadî’ şarkısı dinleyicilerle buluştu
15:30 Hatimoğulları Adalet Nöbeti tutan anneleri ziyaret etti
15:21 DBP eski Genel Başkan Yardımcısı İlbasan beraat etti
14:39 Bakırhan: Konya’da birkaç belediyemiz olacak
14:33 Türkdoğan: CHP bu insanlarla yollarını ayırmalı
Günay: Irkçılık yarışının kimseye faydası yok
14:31 İHD: Tutsaklara para göndermek suç değildir
13:52 KKP seçimde DEM Parti’yi destekleyecek
13:45 KESK: Tüm kamu emekçilerini mücadeleye çağırıyoruz
13:43 DEM Parti İzmir adaylarından Köksal'a: Irkçılığa karşı yolumuz kardeşliktir
13:16 Wan Barosu Kadın Hakları Merkezi açıldı
13:06 Köksal'a yanıt İmamoğlu'ndan geldi: Ya kendine başka iş bulacak ya da başka parti
12:58 Erdoğan ile Ağar el ele
12:56 Amed Barosu Kadın Hakları Merkezi'nden Demirkubuz söyleşisine tepki
12:46 Kadınlar Kışanak için X'te dayanışma hesabı açtı
12:08 MKG Şubat raporu: 20 kadın gazeteci yargılandı
11:44 Uşak’ta 2 maden projesi için ‘ÇED gerekli değil’ kararı
11:25 Öcalan’ın avukatları İmralı’ya gitmek için başvurdu
11:24 Polis memuru boşandığı eşini katletti
11:13 Tutsak kadınlardan 8 Mart mesajı: 'Özgürlük' demeye devam edeceğiz
10:50 DEM Parti'nin İBB adayları tersane işçileriyle buluştu
10:13 'Dolandırıcılık' haberi paylaşımlarına dair erişim engeli kararı
09:45 8 Mart’a çağrı: Sokaklarda olma zamanı
09:26 Gazeteci Ahmet’in akıbeti 135 gündür bilinmiyor
09:23 Tutsakların eylemi 102’nci günde
09:23 Ekolojist Şener'den 'Licik' uyarısı: Çernobil etkisiyle yaşanan ölümlerin benzeri yaşanabilir
09:17 Abdullah Öcalan: Kadınların en büyük yoldaşı özgürlük tutkusudur
09:17 ‘İrade gaspına sandıkta cevap vereceğiz’
09:15 8 Mart'ı çalışarak karşılayacaklar: Gönlümüz alanlarda
09:15 Öztürk: Seçimlerde devletle yarışıyoruz
09:14 Mevsimlik tarım işçileri: İyi ki gece var
09:13 Bazîd adayları: Belediye halkı değil, halk belediyeyi yönetecek
09:12 Ünsal: Abdullah Öcalan’ın rolünü oynamasını neden sağlamıyoruz?
09:11 Gümüşhane'nin yüzde 93'ü madenlere ruhsatlı
09:10 ‘Abdullah Öcalan'a özgürlük’ kampanyası kitlesel eylemlerle sürecek
09:10 Kadınlar 8 Mart’ta 'Freedom Öcalan' diye haykıracak
09:06 DEM Parti’nin Artemêt adayları: Gereken ders verilecek
09:04 Dengbêj Mukaddes'ten 8 Mart şarkısı
09:03 Türkoğlu: 8 Mart meydanlarında direnişi örgütleyeceğiz
09:00 07 MART 2024 GÜNDEMİ
06/03/2024
22:22 DEM Parti’nin hedef gösterilmesine cevap alanlardan verildi
22:00 'Oy oranımızı ne kadar arttırırsak İmralı tecridini kıracak, kapıları açacağız'
20:34 Dêrsîm Belediyesi’nin borcu bir yılda ikiye katlandı
20:27 Kadınlardan ‘Özel savaşın kadın üzerindeki etkisi’ paneli
20:11 KHK'li kadınlardan mesaj: Mücadelemizde kararlı, özgürlükte ısrarcıyız
19:49 SOHR: DAİŞ'in saldırısında 18 kişi öldürüldü
19:12 Keskin: Türkiye hukuk sisteminde kadının ismi yok
18:21 Sağlık çalışanları: Denizli Devlet Hastanesi depreme dayanıksız
18:06 DEM Parti seçim bürosuna saldırı
18:01 Diyarbakır Cezaevi'nde koğuşlara baskın
17:31 Uluslararası Göç Örgütü: 2023’te göç yolunda 8 bin 565 mülteci hayatını kaybetti
17:03 İslahiye T Tipi’nde tutsaklara baskı
16:57 Yapı ruhsatının iptaline ilişkin davada talepler reddedildi
16:37 DEM Parti’nin eşbaşkan adayları her yerde!
16:25 Amedspor deplasmanda kazandı
15:59 Bayındır Adalet Nöbeti'ni ziyaret etti: Annelerin mücadelesi sessizliği kırdı
15:50 CHP'li başkan adayı DEM Parti'yi hedef aldı
15:38 Sağlıkçılardan 'vergide adalet' ve 'teşvik' talepleri
15:11 8 Mart'a doğru: Bu karanlığı hep birlikte aşacağız
13:57 Pirsûs’ta gözaltı protestosu
13:37 6'ncı kattan düştüğü iddia edilen anne ve çocuğu hayatını kaybetti
12:48 Elçi cinayeti: Talepler ret edildi, savcıya mütalaa için süre verildi
12:33 Vali, faili meçhul cinayetlerin sorumlusu Ağar'ı ağırladı
12:31 Hrant Dink'i öldürdüğü günü anlattı: Yasin, 'Devlet arkamızda' dedi
12:30 Sincan Cezaevi'nden Adalet Nöbeti'ne mektup
12:01 DEM Parti: Vali ve kaymakamlar AKP'nin seçim çalışmalarında
11:54 MetroPOLL anketine göre DEM Parti yükselişte
11:53 İstanbul’da ev baskınları
11:05 Samsun S Tipi Cezaevinde hak ihlalleri arttı
11:02 Ekolojistlerden '9 Mart’ta Geliyê Godernê’ye gelin’ çağrısı
11:01 29 günde 39 kadın katledildi
10:24 Rojhilatlı iki sanatçı hayata veda etti
10:09 Pirsûs’ta 15 gözaltı
10:04 Meteoroloji’den sağanak ve kar yağışı uyarısı
10:01 Ahmet Gün cinayetinde dava açılmadan failler tahliye edildi
09:49 Gundikê Melê’de 300 yıldır süren gelenek: Adarok
09:33 KDP’nin alıkoyduğu gazeteciden 134 gündür haber yok
09:33 Tutsakların ‘Abdullah Öcalan’a özgürlük’ eylemi 101’inci günde
09:28 Cezaevlerinde baskılar arttı: Tedavi hakkı dahi engelleniyor
09:17 Tahmaz’dan Kürt sorununun çözümüne dair 3 adımlı öneri
09:13 İsveçli avukat Sazvar: Abdullah Öcalan politik bir direnişin sembolü
09:12 DEM Parti Sêrt adayları: Kayyımları tabelalarıyla göndereceğiz
09:10 Wan sokakları: Kendimize oy vereceğiz
09:09 Efrîn'de bir ayda 4 kişi katledildi, 27 kişi kaçırıldı
09:07 Kadınlar ekoloji mücadelesinde birleşti
09:06 Direnişin öncüsü kadınlar: Yaşamın öznesiyiz
09:02 İktidar-yargı ortaklığı kadına yönelik suçları arttırıyor
09:00 Amed ve Wan'daki 8 Mart mitinglerine çağrı
09:00 06 MART 2024 GÜNDEMİ
08:53 İTÜ’deki yangın kontrol altına alındı
05/03/2024
22:50 Kuzey ve Doğu Suriye’nin köyleri saldırı altında
22:32 Adana’da seçim çalışmaları: DEM Yüreğir’de kazanacak
22:14 Ahmet Türk: Kayyımlar hırsızlıklarıyla Mêrdîn’in ismini kirlettiler
21:56 SES, ‘Yoksulluk en büyük halk sağlığı sorunudur’ şiarıyla eylem takvimini açıkladı
20:48 DEM Parti Mamak İlçe Örgütü'nden gözaltılara tepki
19:45 Tuncel’den çağrı: Kürt sorunu devletin insafına bırakılmaz, barış toplum işidir
19:02 Amed Büyükşehir Belediyesi işçilerinden ek protokol eylemi
17:26 DEM Partili adaylar tempoyu arttırdı
17:16 Kırıklar Cezaevi’nden 3 tutsak sevk edildi
16:19 Birçok kentte 8 Mart eylem ve etkinlikleri
16:13 Adalet Nöbetinde tutsaklara özgürlük çağrısı
16:05 DEM Parti üyesi Yenilik Partisi’ne kaydedilmiş
15:55 Dêrsim İttifakı’ndan ‘Katı Atık Projesi’ açıklaması: Taşınacak
15:54 Gülsüm Elvan: Emri veren değil ben yargılanıyorum
15:53 Gundikê Melê'de ‘Adarok’ etkinliği
15:29 Toprağını savunan 75 yaşındaki Kocalar'a üst sınırdan ceza istemi
15:14 AKP seçim bürosunda kavga
14:57 Tuncel'den mahkemeye: Cüppenizi çıkarın, AKP'liler karşımıza gelsin
14:53 Êlih cezaevlerinde ihlaller arttı: Ayakta sayım, çıplak arama, darp…
14:49 İzBB işçileri iş bıraktı
14:12 Cumartesi Anneleri’ne 'Barış, Dostluk ve Demokrasi' ödülü
14:04 BM'den 7 Ekim raporu: Tecavüz ve işkence yapıldığına inanmak için makul sebepler var
13:18 Yönetmen Tekin beraat etti
13:06 Ev baskınında polis şiddeti
12:58 Tutsak Hesas: Kavak S Tipi Cezaevinde işkence yapılıyor
12:29 Gergerlioğlu’na hakaret ve tehdide hapis cezası!
12:27 Licik’teki ‘kapasite arttırımı’nda 3 yıl sonra yürütmeyi durdurma kararı
12:15 Ordu'da doğa talanı sürüyor
12:12 36 aydır haber alınamayan Abdullah Öcalan ile görüşme başvurusu
11:34 Şubat ayında en az 144 işçi hayatını kaybetti
10:43 Kışanak: Onlar hayal satacak, ben ‘kral çıplak’ diyeceğim
10:26 Wan kayyımı giderayak taşınmazları devrediyor, kredi çekiyor, boş kadroları dolduruyor
10:24 100 gündür 'özgürlük' talebiyle açlık grevindeler
10:18 Ankara’da çok sayıda gözaltı
10:14 Tuzla’da 8 katlı bina tehlike saçıyor