ANKARA - Anadolu Ajansı, 2018 Genel Seçimleri ve 2019 Yerel Seçimlerinde veri akışını durdurarak yarattığı dezenformasyon sonucu kırılan karnesiyle 14 Mayıs seçimlerini karşılıyor. 

 

Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçimlerinin yapılacağı 14 Mayıs’a sayılı günler kaldı. Bu seçimlerde de şüphesiz herkesin gözü kulağı Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ve Anadolu Ajansı’nda (AA) olacak. Geçmiş seçim pratikleri nedeniyle YSK de Anadolu Ajansı da 14 Mayıs seçimlerini kırılan karneleriyle karşılıyor. 

 

DENEYİMSİZ YSK KADROSU 

 

YSK kadrosunun seçim deneyiminin olmaması, seçim güvenliği tartışmalarını da beraberinde getirdi. Nitekim YSK Başkanı Ahmet Yener başta olmak üzere üyelerin seçim tecrübesi bulunmuyor. 16 Ocak 2020’de YSK üyeliğine getirilen Yener, 26 Ocak 2023’te Başkan olarak seçildi, Ekrem Özübek ise 22 Ocak 2020’de YSK Başkanvekili görevine seçildi. Yanı sıra 26 Ocak 2023’de AKP’ye yakınlığı ile bilinen Talip Bakır, Dr. Serdar Mutta, Feyzi Eroğlu, İsmail Kalender ve Ali Çopur, YSK’ye atandı. Seçime kısa bir süre kala atanan isimler hakkında da şaibeler sürüyor. 

 

2023’de seçilen isimlerden Talip Bakır, 2017 yılında Adalet Bakanlığı’na müsteşar yardımcısı olarak atanmıştı. Serdar Mutta ise Hakimler ve Savcılar Kurulu’nda (HSK) Genel Sekreter Yardımcılığı yapmıştı. Feyzi Eroğlu ise, Dilok’ta Adli Yargı Komisyonu Başkanı olarak çalıştı. 

 

2018 SEÇİMLERİNİN ÖNCESİ VE SONRASI

 

Seçim güvenliği noktasında endişe yaratan bir diğer kurum ise Anadolu Ajansı, 24 Haziran 2018 seçimlerinde ilk yayınlanan verilerle algı yaratması üzerine eleştirin odağı haline geldi. 2018 Cumhurbaşkanlığı ve 27’nci dönem parlamento seçimlerinde ilk yayınlanan verilere göre, Türkiye genelinde açılan yüzde 20,7 sandıkta, mevcut AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın oy oranı 59,32 olarak verildi. Ancak bu oran Türkiye genelinde açılan sandık sayısı yüzde 100’e ulaştığında, yüzde 52,6’ya düştü. O dönem Cumhurbaşkanı adayı olan Muharrem İnce’nin oy oranı ise ilk olarak yüze 26 oranında gösterilirken, bu oran daha sonra yüzde 30,6’ya ulaştı. En büyük algı ise Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) tutuklu Cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş üzerinden yürütüldü. Demirtaş'ın oy oranı ilk olarak yüzde 5,46 olarak verilirken, daha sonra 8,4’e yükseldi. AA’nın sunduğu ilk verilere yakın olan tek oran ise İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in oldu.

 

2019 YEREL SEÇİMLERİNDE DURDURULAN VERİ AKIŞI

 

Anadolu Ajansı, 31 Mart 2019 seçimlerinde de algı operasyonu yürüttü. Ankara’da sandıkların yüzde 23,8’inin açıldığı saatlerde açıklanan ilk verilerde, Cumhur ittifakı adayı Mehmet Özhaseki yüzde 51,14, Millet İttifakı adayı Mansur Yavaş’ın ise yüzde 45,66 oranında oy aldığı aktarıldı. AA, İstanbul seçimlerinde ise Binali Yıldırım’ın yüzde 51,83, Ekrem İmamoğlu’nun yüzde 45,55 oranında oy aldığı algısı yarattı. Söz konusu durum Bursa, Mersin, Antalya gibi kentler için de benzer şekilde aktarıldı. Ancak gecenin ilerleyen saatlerinde, İstanbul seçimlerinde oy oranları Binali yıldırım için yüzde 48,70’i gösterirken, AA veri akışını durdurdu. AA, 1 Nisan’da “Seçim Yayın Sistemine sahadan veri akışı gerçekleşmemektedir. Sahadan veya YSK'dan veriler ulaştığında sonuçların aktarımı sürecektir” açıklaması yaparken, YSK veri akışının devam ettiğini duyurdu. 

 

Veri akışının durdurulduğu sırada seçimleri kazanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, “İstanbul’u biz kazandık. Hayırlı olsun” açıklamasında bulundu. Nitekim ilerleyen saatlerde birçok kentte oy oranları, AA’nın açıkladığı ilk oranların tersine şekillendi. İstanbul için bir gün sonra açıklanan sonuçlar, “Seçim güvenliğinin zedelendiği” gerekçesiyle reddedilerek İBB için yeniden seçime gidildi. Seçimlere ilişkin yargısal süreç devam ettiği süreçte ise Yıldırım, “Oylarımız karşı adaya yazılmıştır” iddiasında bulundu. 

 

AA: AK PARTİ 39 İLÇE ALDI

 

Söz konusu seçimlere ilişkin hukuki süreç işlerken, AA’nın ‘resmi olmayan’ verilere göre yayınladığı haberler de dikkat çekti. Bu haber başlıklarından biri de “İstanbul’da 39 ilçenin 24’ünü AK Parti, 14’ünü CHP aldı” oldu.

 

Turgut Dedeoğlu

 

‘AA İLE DOĞRU SONUÇLAR MÜMKÜN DEĞİL’ 

 

AA’nın seçimlerdeki rolüne dair değerlendirmelerde bulunan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Basın İş Bölge Temsilcisi Turgut Dedeoğlu, geçmiş seçimlerdeki pratikleri nedeniyle Anadolu Ajansı’na güvenin yitirildiğini belirterek, “Anadolu Ajansı’nın verilerine ne kadar inanırsınız?” diye sordu. Dedeoğlu, seçim sonuçlarının bağımsız gazeteciler veya bağımsız şirketler tarafından yapılması gerektiğini söyleyen Dedeoğlu, “Böyle yapılmadığı sürece bu tereddüttü her zaman yaşayacağız. YSK, AA gibi kurumların tam bağımsız yapıya sahip olmalarının önemi burada ortaya çıkıyor. Bu kurumlar ne kadar özerk olursa, seçim sonuçlarının güvenilir olması da kaçınılmaz olacak. Bu YSK’yla, AA’yla, TRT’yle ile iktidarın borazanı olmuş kurumlarla doğru sonuçları almamız ya da doğru sonuçları elde etmemiz mümkün olmayacak” diye konuştu.

 

DEZENFORMASYONA KARŞI SANDIĞA SAHİP ÇIKMA ÇAĞRISI

 

AA’nın, verileri sunma biçiminin manipülasyon olarak değerlendirilebileceğini vurgulayan Dedeoğlu, “Seçimi kazanmak için demokratik olmayan yollarla ellerinden geleni yapacaklar. AA’nın böyle bir şey yapmaması bizi şaşırtır. Ben AA’nın bağımsız bir ajans olduğuna inanmıyorum. İstanbul seçimlerinde ikinci turda fark 800 bin değil de bin olsaydı, oylar muhtemelen manipüle edilecekti. Fark ne kadar büyük olursa, manipüle etmeleri, yanlış yönlendirmeleri o kadar zor olacaktır. Buna karşı siyasi partilerin, seçim güvenliğine ilişkin kurumların, halkın uyanık olması ve sandığa sahip çıkması gerekiyor. Dezenformasyon haberi yanıltmaktır, haberler üzerinde oynamaktır. Bunu AA da yapabilir, TRT de yapabilir. İktidar mekanizmalarının bunları yapmamaları bizi şaşırtır. Bunun için de oylara sahip çıkmak gerekiyor. Kürt illeri oyuna sahip çıkan, bilinçli, kim oy vereceğini bilen bir halka sahip ama Batı ilerinde bu bilinç yeteri kadar oluşmuş değil. Bir de tabii ‘ben mi değiştireceğim’ deyip sandığa gitmemeye çalışanlar var. Bir oy bile her şeyi değiştirecek güçte. Biz bunu İstanbul seçimlerinde gördük, ikinci seçimde sonucun nasıl değiştiğini gördük. Onun için de ilk turda seçimi bitirmekte, sonucu belirtmekte fayda var” dedi. 

 

MA / Yüsra Batıhan