İSTANBUL - Özel olarak dizayn edilen İmralı’da tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan’dan 23 aydır haber alınamıyor. Asrın Hukuk Bürosu avukatları ve ailelerin, bu süre zarfında yaptığı 273 görüşme başvurusuna herhangi bir yanıt verilmedi. 

 

Uluslararası komplo ile Türkiye'ye getirildiği 15 Şubat 1999’dan bu yana İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi'nde ağır tecrit koşullarında tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan ve aynı cezaevindeki Hamili Yıldırım, Veysi Aktaş ve Ömer Hayri Konar'dan haber alamama hali 22 ayını geride bıraktı. İmralı’da getirildiğinden beri ağır tecrit altında tutulan Abdullah Öcalan’ın dışarı ile iletişimi hep engellendi. Öyle ki Abdullah Öcalan’ın avukatları ile görüşmesi 27 Temmuz 2011’den bu yana sistematik bir şekilde engellendi. Abdullah Öcalan, Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Leyla Güven öncülüğünde 8 Kasım 2018’de başlayan ve tüm cezaevlerine yayılan açlık grevleri ile oluşan kamuoyu baskısı sonucu 2019’da avukatları ile 5 kez “istisnai” görüşme gerçekleştirdi. Ailesiyle temas kurduğu son tarih ise, 25 Mart 2021. Abdullah Öcalan, kardeşi Mehmet Öcalan ile 4 buçuk dakikalık kesintili telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşmenin ardından Öcalan'ın sesinin dışarıya yansıması hala ısrarla engelleniyor.

 

‘ASLA KABUL EDİLEMEZ’

 

Abdullah Öcalan, kardeşi Mehmet Öcalan ile yaptığı kesintili telefon görüşmesinde, kendisine uygulanan tecride dair tepkisini şu sözlerle dile getirmişti: "Bu yaptığınız çok yanlış. Devlet de yanlış oynuyor, siz de. Bu hukuki değil, doğru da değil. Bu asla kabul edilemez. Bu aynı zamanda çok tehlikelidir. Siz ne yaptığınızın farkında mısınız? Avukatlarımın buraya gelerek benimle görüşme yapmasını istiyorum. Bu hukuki bir şeydir. 22 yıldır buradayım. Bu sorun gelecekte nasıl olacak? Bu sorun ancak hukukla çözüme kavuşturulabilir. Neden buraya gelmiyorlar? Şayet bir görüşme olacaksa bu avukatlarla olmalıdır. Çünkü bu durum hem siyasi hem de hukukidir.”

 

273 BAŞVURUYA YANIT VERİLMEDİ

 

Abdullah Öcalan’ın ve diğer tutukluların görüştürülmeme haline ilişkin Asrın Hukuk Bürosu’nun 25 Mart 2021 tarihli yapılan son telefon görüşmesinden bu yana Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na ve İmralı Cezaevi’ne yaptığı 182’si avukat ve 91’i aile olmak üzere toplam 273 görüşme başvurusuna herhangi bir yanıt verilmedi. 

 

DİSİPLİN CEZALARI

 

Avukatlar, bu iki kuruma yapılan başvuruların yanıtsız bırakılması üzerine 30 Mart 2021’de, Bursa İnfaz Hakimliği’ne başvuruda bulundu. Avukatların talebi aynı gün hızlıca reddedildi. Bu başvuru sonrası 29 Ocak 2021’de, avukat ve aile görüşüne engelleyen bir disiplin cezası olduğu ortaya çıktı. Haber alamama hali nedeniyle avukatlar 22 Kasım 2021’de tekrardan hakimliğe başvuru yaptı. Başvuruda, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komitesi’ne (İHK) ve Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) tarafından yapılan tespitlere dikkat çekilerek, “İncommunicado (Alı koyma)” haline dikkat çekildi. Bu başvuru da reddedildi. Bu başvuru ile birlikte İmralı Disiplin Kurulu tarafından aile ziyaretini 3 ay engelleyen disiplin cezası verildiği, 12 Ekim 2021’de de hakimlik tarafından 6 aylık avukat yasağı kararının verildiği öğrenildi.

 

GÜNDEMİNE ALDI

 

Süreç içerisinde bir diğer önemli gelişme ise, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), İnsan Hakları Derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı’nın (TOHAV), AİHM’in 18 Mart 2014’de Abdullah Öcalan’ın ömür boyu cezaevinde tutulmasının “işkence” olduğuna dair kararın yerine getirilmesi için 26 Temmuz’da Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne (AK BK) başvurması oldu. Komite, sivil toplum örgütlerinin girişimiyle 7 yıl sonra konuyu gündemine alarak 30 Kasım-2 Aralık arasında yapacağı toplantı öncesi Türkiye’den STÖ’lerin bildirimine ve kararların yerine getirilmesi sürecine dair bilgi istedi.  Komite, 3 Aralık 2021'de kararını açıkladı. Komite, “Öcalan-2” kararında halihazırda indirilemez ve inceleme imkanı olmayan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmış olup, tutuklu bulunan kişilerin sayısı hakkında bilgi istedi. Komite, Türkiye’yi genel tedbirlerin uygulanmasında kaydedilen ilerleme hakkında en geç 2022’nin Eylül ayı sonuna kadar bilgi sunmaya davet etti. Türkiye, yıl içinde verdiği yanıtlarda, Abdullah Öcalan’a uygulanan infaz rejiminin “istisna” olduğunu kabul etti.

 

SUÇ DUYURUSU

 

Asrın Hukuk Bürosu avukatları, 1 Ekim 2021’de Bursa İnfaz Hakimliği’ne bu kapsamda başvuru yaptı. Hakimlik, AİHM’in kararını görmezden gelerek, AYM’yi işaret etti. Avukatlar aynı taleple 3 Aralık 2021’de AYM’ye başvurdu. Ayrıca avukatlar, bütün hakim ve savcılar hakkında 22 Aralık 2021’de Hakimler Savcılar Kurulu’na (HSK) ve Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu.

 

AYM’NIN YANITI

 

Avukatlar, idare ve yargı mercilerinin bu işlem ve uygulamalarının durdurulması ve son bulması için 24 Aralık 2021’de Anayasa Mahkemesi’ne de (AYM) tedbir kararı alması için başvuruda bulundu. AYM, 12 Ocak 2022’de bu talebi reddederek, başvurunun acil ve tedbir içerikli olmasına rağmen kararı 31 Ocak 2022’de avukatlara tebliğ etti.

 

ANAYASA VE AİHM BAŞVURULARI DA BEKLETİLDİ

 

2021 yılında yerel düzeyde yapılan başvurular dışında yüksek mahkeme niteliğinde olan AYM’ye 19, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne de 5 başvuruda bulunuldu. Bu başvurularla birlikte Anayasa Mahkemesi’nde 79 bireysel başvuru, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) ise 12 başvuru derdest durumda.  

 

HUKUK ÖRGÜTLERİ DEVREYE GİRDİ 

 

2021 yılı boyunca avukatlar, Türkiye Barolar Birliği (TBB), barolara ve TBMM’ye ve aynı zamanda ulusal ve uluslararası sivil toplum örgütlerine tecridi takip etme ve ziyaret gerçekleştirme yanı sıra Adalet Bakanlığı’na da randevu talebiyle başvuru yaptı. Ancak bakanlık, bu güne değin bir yanıt vermiş değil. Bunun yanı sıra Abdullah Öcalan ve diğer tutuklulardan haber alamama durumu hukuk örgütlerini harekete geçirdi. Aralarında Özgürlük için Hukukçular Derneği'nin (ÖHD) de olduğu hukuk örgütleri, Abdullah Öcalan ile görüşülmesi için imza kampanyası başlattı. 29 baroya kayıtlı 775 hukukçu, Abdullah Öcalan ile görüşülmesi için imza vererek, 10-17 Haziran 2021’de tarihinde Adalet Bakanlığı’na başvuruda bulundu. Ancak bakanlık, avukatların başvurusuna cevap vermedi.

 

22 ÜLKEDEN 350 AVUKAT

  

Avrupa ve Ortadoğu’da bulunan avukatlar da Abdullah Öcalan ile görüşmek için Adalet Bakanlığı’na başvuruda bulundu. Dünya genelinde 22 ülkeden 350 avukat, İmralı’da ağır tecrit koşullarında tutulan Abdullah Öcalan ile görüşme talebiyle 14 Eylül 2022’de Adalet Bakanlığı’na başvuruda bulundu. İmralı’da bir yılı aşkın bir süredir sürdürülen haber alınamama haliyle derinleştirilen tecrit halinin işkencenin önlenmesi konusunda uluslararası ihlal teşkil ettiğini belirten avukatlar, aynı başvuruyu Avrupa Barolar Birliği, Türkiye Barolar Birliği ve uluslararası insan hakları örgütlerine de yaptı. Avukatlar, yaptıkları başvuruyu Belçika’nın başkenti Brüksel Avrupa Basın Kulübü’nde yaptıkları basın toplantısıyla duyurdu.  

 

MÜCADELE VURGUSU 

 

Sonrasında Fas, Filistin, Federe Kürdistan Bölgesi, Kuzey ve Doğu Suriye, Irak, Lübnan, Mısır, Suriye ve Ürdün’de bulunan 756 avukat da görüş için harekete geçti. Abdullah Öcalan ve diğer tutukluların ağır tecrit koşullarında tutulduğunu belirten avukatlar, “Sayın Öcalan’ı ve İmralı’da bulunan diğer tutukluların haklarını savunmak için harekete geçiyoruz” diyerek, bu durumun Kürt-Arap birliğinin tarihi adımı olarak yorumladıklarını kamuoyuna duyurdu. Avukatlar, ayrıca Abdullah Öcalan ve diğer tutukluların fiziki özgürlüğü için mücadele edeceklerini vurguladı.

 

SURİYE’DEN 691 AVUKAT

 

Kuzey ve Doğu Suriye ile Tartus, Halep, Humus ve Lazkiye’den 691 avukat ise, 19 Eylül tarihinde Qamişlo’da bulunan Toplumsal Adalet Meclisi önünde bir araya gelerek Abdullah Öcalan üzerindeki tecride tepki gösterdi. Avukatlar, Adalet Bakanlığı’na mektup gönderdiklerini ve tecridin sonlandırılması istedi.  

 

CPT İMRALI’YA GİTTİ

 

Türkiye’deki hukuk örgütlerinin yanı sıra Ortadoğu ve Avrupa olmak üzere yüzlerce avukatın görüş başvurularının ardından Avrupa Konseyi’ne (AK) bağlı Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT), 20-29 Eylül tarihlerinde İmralı’yı ziyaret ettiğini açıkladı.  

 

BİLGİ VERMEDİ

 

Her ne kadar İmralı’yı ziyaret ettiğini duyursa da CPT, ziyaretin içeriğine dair herhangi bir bilgilendirme yapmadı. CPT 2’nci Başkan Yardımcısı Therese Rytter, yaptıkları ziyarete ilişkin “Türkiye'deki tüm mahkumları ziyaret ettiğimizi söyleyebilirim ama bulgularımızı açıklayamam. Bunlar, raporun kamuoyuna açıklanması durumunda açıklanacak" ifadelerini kullandı. Rytter, ziyarete ilişkin hazırladıkları raporu onaylayıp 2023 yılının Mart ayında Türkiye'ye göndereceklerini ifade ederek, “Türkiye'nin yanıt vermesi için 6 ay süresi olacak ve ardından CPT raporunu yayınlamak isteyip istemediğine karar verecek. Özgürlüğünden yoksun bırakılan herkese engelsiz erişime sahibiz" dedi.

 

‘PROSEDÜRLER İŞLETİLSİN’

 

Yapılan bu ziyaret ve açıklamalar Abdullah Öcalan ile İmralı’da bulunan diğer tutuklulara dair kaygıları daha da arttırdı. Asrın Hukuk Bürosu, CPT’nin ziyareti sonrasında açıklama yaparak CPT’nin bir an önce kamuoyuna bir açıklama yapmasını ve işkence koşullarının ortadan kaldırılması için gerekli prosedürleri işletmesi talebinde bulundu. 

 

ABDULLAH ÖCALAN GÖRÜŞE ÇIKMADI 

 

CPT ziyaretinin yankıları devam ederken, Asrın Hukuk Bürosu avukatları, 29 Kasım’da açıklama yaparak “Sayın Öcalan’ın görüşmeye çıkmadığı duyumuna sahibiz” dedi. Avukatlar söz konusu bu durumun Abdullah Öcalan’ın ve diğer tutukluların hukuksuzluklara karşı sergilediği protesto biçimi olarak el aldıklarını söyledi.

 

CPT ZİYARETİNDEN ÖNCE YENİ DİSİPLİN CEZASI 

 

Asrın Hukuk Bürosu ayrıca, CPT’nin İmralı ziyaretinden hemen önce Abdullah Öcalan ve diğer tutuklular hakkında İmralı Disiplin Kurulu Başkanlığı’nın 9 Eylül’de 3 aylık “disiplin” cezası verdiği ve bunun 28 Eylül’de kesinleştiğini açıkladı. 

 

SİYASİ BAŞVURULAR BAŞLADI

 

Tecrit ve görüşme engellerinin devam ettiği ve kaygıların derinleştiği dönemde siyasi partilerin başvuruları da oldu. Aralarında Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar, HDP Parti Sözcüsü Ebru Günay ile HDP Urfa Milletvekili Ömer Öcalan, 20 Ekim’de Öcalan ile görüşmek için Adalet Bakanlığı’na başvurdu. Daha sonraki süreçlerde Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Berdan Öztürk, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Saliha Aydeniz ile birçok HDP milletvekili de Abdullah Öcalan’la görüşmek için başvuruda bulundu. 

 

AVUKATLARLA GÖRÜŞME ENGELLİ

 

12 Ekim 2021’de de hakimlik tarafından verilen 6 aylık avukat yasağı kararı, 22 Nisan 2022’de sona erdi. Yasak süresinin dolması üzerine avukatlar müvekkilleri ile görüşmek için yaptıkları başvurulara herhangi bir yanıt alamadı. Bunun üzerine avukatlar 29 Nisan günü bir kez daha Bursa İnfaz Hakimliği’ne başvuruda bulundu. Başvuru, reddedildi. Reddedilme gerekçesi ise 13 Nisan tarihinde verilen 6 aylık yeni bir avukat görüş yasağı olarak öne sürüldü. Yasağa konu gerekçe ise hakkında avukatlara herhangi bir bilgi verilmedi.

 

YENİ YASAK

 

Avukatlar, 9 Eylül 2022’de verilen disiplin cezasının 9 Aralık’ta sona ermesi sonrası 15 ve 23 Aralık 2022 ile 3 Ocak 2023'te hem cezaevi hem de savcılığa 3 ayrı başvuru yaptı. Ancak bu başvurular da sonuçsuz kaldı. Bursa İnfaz Hakimliği, 4 Ocak’ta Abdullah Öcalan ve diğer tutuklulara 3 aylık yeni bir aile görüş yasağı verildiğini avukatlara bildirdi. Yasak gerekçesi "disiplin cezası" olarak açıklanırken, cezanın neden verildiği ve ceza tarihine dair herhangi bir bilgi ise paylaşılmadı. Avukatlar, 10 Ocak’ta karara itiraz etti. Bursa Ağır Ceza Mahkemesi, aynı gün başvuruyu reddetti.  

 

BEDENLERİNİ ATEŞE VERDİLER

 

Abdullah Öcalan’a yönelik tecride karşı 13 Ocak’ta Mêrdîn'de Bubo Taş, 16 Ocak'ta Amed'te ise Mehmet Akar bedenini ateşe verdi. Taş ve Akar, tecridin son bulması için böylesi bir eyleme başvurduklarını belirtti. 

 

BM SÜRECİ DEVAM EDİYOR

  

2022 yıllı boyunca yapılan avukat, aile ve vasi görüşmesine dair başvuruların tümü disiplin cezaları ve yasak kararları gerekçe gösterilerek, reddedildi. Son olarak Asrın Hukuk Bürosu avukatları, 2022’nin sonlarında Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komitesi’ne başvuruda bulundu. Komite, bu başvuruyu Türkiye’ye göndererek, mutlak iletişimsizlik hali olan “incommunicado” haline son verilmesi ve avukatların derhal kesintisiz bir şekilde müvekkilleri ile görüştürülmesini de içiren geçici tedbir talebinde bulundu.

 

ABDULLAH ÖCALAN İÇİN EYLEMLER

 

Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) ve Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyelerinin, Öcalan üzerindeki tecrit ve cezaevlerindeki hak ihlallerine karşı İzmir’in ardından İstanbul’da da açlık grevi başlattı. 18 Ocak’ta İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi’nde yapılan açıklama ile başlayan grev, 3 günün ardından Bakırköy Kapalı Cezaevi önünde son buldu.

 

KUZEY VE DOĞU SURİYE’DE YAŞANANLAR 

 

21 Ocak’ta ise Kuzey ve Doğu Suriye’nin Hesekê ilinin Til Temir ilçesinde binlerce yurttaş, Suriye Devrimci Gençlik Hareketi öncülüğünde PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın üzerindeki tecride karşı yürüdü. Yürüyüşte, "Gençler Önder Apo'nun fedaileridir", "Vakit Önder Apo'nun özgürlük vaktidir" yazılı pankartlar ile Suriye Devrimci Gençlik Hareketi'nin bayrakları ve Abdullah Öcalan'ın fotoğrafları taşındı.

 22 Ocak’ta ise Kuzey ve Doğu Suriye Halk İnisiyatifi, Demokratik Toplum Hareketi’nin (TEV-DEM) Qamişlo kentinde bulunan binası önünde yaptığı açıklamasıyla PKK Lideri Abdullah Öcalan’a yönelik tecridin kaldırılması ve fiziki özgürlüğünün sağlanması için imza kampanyası başlattığını duyurdu.

 

MARSİLYA’DA YÜRÜYÜŞ

 

Fransa’nın Marsilya kentinde PKK Lideri Abdullah Öcalan’a uygulanan tecride karşı yürüyüş düzenlendi. Marsilya Demokratik Kürt Toplum Merkezi’nin çağrısıyla Canabiere Meydanı'nda toplanan binlerce kişi, tecride karşı yürüdü. Demokratik Kürt Toplum Merkezi (DKTM), Arin Mirkan Meclisi ve Tevgera Ciwanen Şoreşger’in (TCŞ) çağrısıyla halk alanlara aktı. Fransızca “Öcalan 23 aydır ağır tecritte”, “Kürt Halk Önderi Öcalan 24 yıldır fiziken tutsak”, “CPT ve AİHM derhal üzerine düşeni yapmalı” dövizleri taşındı.

 

 ERTELENEN YÜRÜYÜŞ 

 

Abdullah Öcalan’ın 15 Şubat 1999’da İmralı’ya getirilmesinin yıl dönümünde, Demokratik Toplum Kongresi (DTK), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Özgür Kadın Hareketi (TJA), MED Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuki ve Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MED TUHAD-FED) ile Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEBYA-DER), “Çözüm için İmralı’ya yürüyoruz” şiarıyla iki koldan Gemlik’e yürüme kararı aldı. Ancak 6 Şubat’ta Mereş’te meydana gelen ve şu ana kadar en az 42 bin insanın yaşamını yitirdiği deprem dolayısıyla yürüyüş ertelendi.  

 

ULUSLARARASI DEKLERASYON’UN TEMASLARI

 

Bunun yanı sıra 25 Ocak’ta dünyanın 7 farklı ülkesinden 36 hukukçu, akademisyen, siyasetçi ve gazeteci, Türkiye’ye gelerek çeşitli baro, hukuk, sivil toplum ve siyasi parti ile Abdullah Öcalan’a yönelik tecridi görüştü. 28 Ocak’a kadar Türkiye ve Kurdistan’da temaslarını sürdüren “Tecride Karşı Uluslararası Deklarasyon”, yaptığı konferansın ardından açıklama yaparak, “İmralı sistemi lağvedilmeli” diyerek, tepkisini gösterdi.

 

KOMPLOYA TEPKİ

 

HDP, Abdullah Öcalan’ın geliştirdiği Demokratik Ulus paradigması kapsamında yer alan Demokratik Cumhuriyet konulu 4 ve 5 Şubat’ta konferans düzenledi. Konferansa dünyadan yanı sıra Türkiye ve Kürdistan’tan binlerce kişi katıldı. Kuzey ve Doğu Suriye’de PKK Lideri Abdullah Öcalan’a karşı uygulanan Uluslararası Komplonun 24’üncü yıl dönümünde 9 merkezde, “Halkların mücadelesiyle İmralı sistemini yıkacağız” şiarıyla alanlara çıkarak yürüyüşler düzenlendi. Qamişlo Kontonu, Girkê Legê, Dêrik, Hesekê Kantonu, Dirbêsiyê, Kobanê Kantonu, Tebqa, Reqa ve Şehba Kantonu’nda binlerce kişi alanlara çıktı. Bunun yanı sıra PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın özgürlüğünün sağlanması talebiyle İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunan Birleşmiş Milletler (BM) önünde Kürtler ve dostlarının 25 Ocak 2021'den bu yana her Çarşamba sürdürdüğü oturma eylemi 15 Şubat sürecinde de sürdü.

 

‘GÜNEŞİMİZİ KARARTAMAZSINIZ’

 

Öcalan’a Özgürlük Komitesi öncülüğünde PKK Lideri Abdullah Öcalan’a yönelik uluslararası komplonun yıldönümünde sanal medyada hashtag eylemi gerçekleştirildi. "#ÊdîBeseJiTecrîdêRe” ve “#FreeOcalanNow” etiketleriyle başlatılan eylem, dünya gündemine oturdu. Çok sayıda kişi “#ÊdîBeseJiTecrîdêRe” etiketiyle Abdullah Öcalan’a yönelik tecridin sonlandırılmasını talep etti. Birçok farklı dilde yapılan paylaşımlarda, Abdullah Öcalan’ın 24 yıldır tecrit altında tutulduğu vurgusu yapılarak, “Güneşimizi karartamazsınız” denildi.

 

HABER ALAMAMA YILLI

 

Asrın Hukuk Bürosu, komplonun yıldönümünde, 2022 yıllına dair raporunu yayınladı. Raporda, bu yıllın İmralı’da mutlak iletişimsizlik ve haber alamama halinin yılı olduğuna dikkat çekildi.  Bunun yanı sıra Asrın Hukuk Bürosunun her hafta yaptığı iki avukat başvurusu ve bir aile, vasi görüşmesine ise hala olumlu yanıt verilmiyor.

 

MA / Mehmet Aslan