ANKARA - İran'ın başkenti Tahran'da bulunan Evin Cezaevi'nde çıkan isyanın ardından çıkan yangınla ilgili 6 tutuklu hakkında dava açıldı.
İran’da Jîna Emînî’nin katledilmesinin ardından başlayan protestolar sürerken, başkent Tahran'da bulunan, aktivist, gazeteci, öğrenci ve akademisyenlerin tutulması nedeniyle Evin Üniversitesi olarak adlandırılan Evin Cezaevi'nde, rejim güçleri tarafından eylemcilere uygulanan şiddeti protesto etmek isteyen tutuklular 15 Ekim 2022'de direniş başlattı. Cezaevi yönetimi, tutukluların isyanında 4 kişinin yaşamını yitirdiğini belirtirken, İran İnsan Hakları Örgütü en az 8 kişinin isyanı bastırmak isteyen gardiyanlar tarafından katledildiği bilgisine ulaştıklarını bildirmişti. İran'ın alternatif ve insan hakları odaklı yayın organı Ettehad, cezaevi yönetiminin talebi üzerine 6 siyasi tutukluya yangını çıkarmak suçlamasıyla dava açıldığını belirtti.
DAVAYI İSTİHBARAT BAKANLIĞI AÇTI
Cezaevi yönetiminin şikayeti üzerine İstihbarat Bakanlığı, Evin Cezaevi'nin 8. koğuşundaki 6 siyasi tutukluya dava açtı. Evin Cezaevi’nde siyasi görüşleri ve eylemleri nedeniyle tutulan 6 kişi, "yangını koordine etmek ve planlamakla" suçlandı.
YANGINI KİMİN ÇIKARDIĞI BELİRLENEMEDİ
Yangının ardından Avrupa merkezli çalışan pek çok insan hakları örgütü, yangının gardiyanlar tarafından çıkarılmış olabileceğini ifade etti. Cezaevi yönetimi ise cezaevi içinde incelemeye izin vermedi. Yangında öldüğü iddia edilen 4 kişinin ailelerinin de cezaevine girmesine izin vermeyen idare, cezaevi önüne gelen binlerce tutuklu yakını tarafından protesto edildi.
KİMLERE DAVA AÇILDI?
Azad Üniversitesi Bilim ve Teknik Fakültesi'nden Türk asıllı İranlı öğrenci hareketi lideri Yashar Tohidi dava açılanlar isimler arasında yer aldı. Tohidi “Marksist örgütlere üyelik” iddiasıyla 2 yıl 9 ay hapis cezasına mahkum edildi, 2018'den beri Evin Cezaevi'nde tutuluyor. Tohidi, örgütlenme çalışmalarını cezaevinde de sürdürdüğü iddiasıyla cezası bitmesine rağmen serbest bırakılmıyor.
Hakkında dava açılanlardan bir diğer isim ise gazeteci Amirabbas Azermvand. Azermvand, 2022 yılı 8 Mart Dünya Kadınlar Günü eylemlerini takip ederken rejim güçleri tarafından dövülerek gözaltına alındı ve 3 yıl 7 ay hapis cezası verildi.
Dava açılan 6 tutukludan biri olan Parsa Golshani, Evin Cezaevi'nde çıkan yangın sırasında 8. koğuşa yapılan baskında yaralandı. Cezaevi idaresinin bilgi vermeyi reddetmesi nedeniyle, Golshani'nin sağlık durumu hakkında bilgi edinilemedi.
Daha önce defalarca tutuklanmış insan hakları aktivisti Reza Salmanzadeh, "rejim aleyhine propaganda yapmak ve rejimi yıkmaya çalışmak" iddiasıyla 11 Ağustos 2022'de bir kez daha tutuklanarak, Evin Cezaevi'ne konuldu. Salmanzadeh de yangında yaralananlar arasında.
Akademisyen ve çevirmen Mohammad Khani, 23 Haziran 2022'de "ulusal güvenliği tehdit etmek ve ajanlık" suçlamasıyla tutuklanarak Evin Cezaevi'ne gönderildi. Gözaltına alındığı baskında araştırmasına ve çeşitli çalışmalarına el konulan Khani, 4 yıl hapis cezası verilerek, siyasetten men edildi.
Avukatsız yargılanması yapılan ve daha önce de Evin Cezaevi'nde tutuklu kalan Seyed Javad Sidi'nin babası da Evin Cezaevi'nde tutuluyor. Çıkan yangında iki ayağından iki kurşunla yaralanan ve yangının ardından tedavisi yapılmayan Sidi de yangını çıkarmakla suçlandı. Ancak Sidi, yangının başladığı 8. koğuşta değil, 4. koğuşta tutuluyordu.
ETTEHAD'DAN UYARI
Ettehad, "Bu hareket durdurulamaz" başlığıyla verdiği haberde, bu 6 kişinin ağır cezalarla karşı karşıya olduğunu ifade ederek, halka ve uluslararası kurumlara sahiplenme çağrısında bulundu.