Türkiye’nin Federe Kürdistan Bölgesi’nde bulunan Zap, Avaşîn ve Metîna’ya yönelik kimyasal silah kullanımı görüntülerine dair değerlendirme ve bağımsız bir heyet tarafından incelenmesine dair görüşleri nedeniyle gözaltına alınıp tutuklanan Türk Tabipler Birliği (TTB) Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı hakkında açılan davanın ilk duruşması İstanbul 24’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam ediyor. 

 

Duruşmada savunmasını sürdüren Fincancı, kaçma şüphesi olmamasına rağmen tutuklandığını söyledi. Bilimsel bir tartışma yerine linç girişiminin yaşandığına dikkat çekten Fincancı, TTB ile hekimlik mesleğinin önemine vurgu yaptı. Adli tıp uzmanlığının nesnel davrandığını ve hakikati ortaya koyan bir hekimlik uygulaması olduğunu söyleyen Fincancı, “Bizler hakikat arayışı veriyoruz” dedi. 

 

BİR ÇİFT SÖZÜM VAR

 

Fincancı’nın savunmasından dikkat bölümler şöyle: “Beyanımın bundan sonrası bu ilginç duruma, adli tıp bildiğini söyleyen savcının iddialarına, o iddiaları benimseyen ve tutuklama kararını veren yargıca, kaçacağım şüphesiyle tutukluluğumun devamına karar verip dosyayı kabul eden sizlere söyleyeceğim sözdür. Yıllarımı verdiğim adli tıbba, hele ki toksik (zehirli) gazlar ve kimyasal silahlar konusunda pek çok ulusal ve uluslararası makale ve kitap yazmış bir bilim insanı olarak, adli tıbbı bildiğini iddia eden savcıdan, kabul edersiniz ki, epeyce fazla vakıf olduğum aşikarken, bilimsel bir tartışma yerine linç girişiminde bulunanlara, tıbbi değerlendirmeye katılmadığını ifade eden tıp dışı insanlara bir çift sözüm var.

 

BOYNUMUN BORCUDUR

 

Memleketini, insanlarını seven hekimler olarak, uzmanlık alanımın da kattığı bilgilerle, devletin işleyişine koşulsuz bağlılık yemini edemeyeceğimi, bizlerin hekimler olarak bağıtımızın insanlık olduğunu bir kez daha anımsatmak boynumun borcudur. Siyasi otoritenin emelleri doğrultusunda erki kötüye kullanabilir. İnsanlık tarihi bu kötüye kullanımlarla, ona karşı mücadelelerin tarihidir zaten. O nedenle biz yurttaşlara düşen sorumluluk da, erkin kötüye kullanılmasını önleyecek tedbirleri almak, bunun için yan yana dayanışmayla durmak ve uygulamaları titizlikle denetlemektir.

 

‘SUÇ YAPILANMASINA DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR’

 

Bugün de meslektaşlarımızın oylarıyla üstlendiğimiz görevimiz, bir adli tıp uzmanı hekim olarak paylaştığım tıbbi görüşüm ileri sürülerek benzer biçimde kriminalize edilmeye çalışılmaktadır. Devlet adı verilen aygıt, elinde bulunduğu siyasi otoritenin kimliği doğrultusunda, tüm kurumlarıyla bir suç yapılanmasına dönüştürülebilir. Bu dönüşümün önündeki engel, yok etmeye çalıştıkları toplum olma becerisi, yurttaşların toplum olma ısrar ve sorumluluğu, bunun için ve denetlemek üzere kurdukları yapılanmalar, örgütlerdir. Bu aygıtların işleme konusunda ısrarcı oldukları, uluslararası bağıtlarla ve insanlığa, insanlık değerlerinin korunmasına ilişkin geliştirilmiş örgütlerle önleme çabalarına rağmen yetersiz kalınan, insanlığa dair suçlar ve insan hakları ihlalleri de bir hekimlik uygulaması olarak adli tıp uzmanlığının çalışma alanına girmektedir. Çalışma alanımızın sınırlandırılması ve kriminalize edilmesi ise kabul edilemez. 

 

DEVLETLERDEN BAĞMISIZ

 

Adli tıp uzmanlığında, hakikat arayışımız sırasında her zaman zarar gören/gördüğü iddia edilenle doğrudan karşılaşma olanağımız olmayabilir. Ortada bir suç iddiası varsa haliyle suçu ve delilleri gizleme çabası da olabilir ve primer/birincil delillere ulaşmak güçleşir, onları arama gerekliliğini desteklemek için sekonder/ikincil veya dolaylı deliller kullanılabilir. Özellikle insan haklarının korunması bağlamında devletlerin işlediği iddia edilen suçların devletlerden bağımsız araştırılabilmesi için ve bu araştırmaları yapanların dayanaksız biçimde suçlanmalarını önlemek amacıyla hazırlanmış pek çok kılavuzdan var. 

 

ÖN TANI

 

Propaganda iddiasıyla suçlandığım yayına ve konuşma içeriğine gelince; sorularla birlikte 7 dakikalık konuşma bir komisyon faaliyeti değil, ancak bu tür komisyonlara sekonder (ikincil) bilgi kaynağı olarak sunulan türde bir videonun insan hakları ihlalleri üzerine uzmanlaşmış bir adli tıp uzmanı olarak tarafımdan yapılan adli tıbbi değerlendirmesi. Ayırıcı tanı basamaklarını o kısa yayında aktaramayacağım için, bu değerlendirme sonucu ulaştığım ve kısaca ifade ettiğim bir ön tanıdan söz ediyoruz. 

 

BEKLENTİLERİNİN KARŞILIĞINI ANLATTI

 

Videoda karanlık bir ortamda bulunan kişilerden bazılarında kimi belirtiler gözleniyor. Aynı ortamda o belirti gösterenlere yardım eden ama etkilenmemiş görünenler var. Bu etkisini zamanla yitiren bir uçucu madde-gaz formu düşündürüyor. Bunu destekleyen ve toksik bir gaz formu düşündüren ikinci veri, etkilenenlerden birinin ağzında kanlı köpüklü bir sızıntı olmasıdır. Bu da kanlı köpük dolayısıyla akciğer etkilenmesini, solunum yoluyla alınmış toksik bir gazı destekliyor. Ayrıca bu kişide istemsiz kasılma benzeri hareketler sinir sistemi tutulumunu düşündürüyor. Etkilenen diğer kişide de öforiyi işaret eden belirtiler gözleniyor. Aynı ortamda bulunanlarda, farklı etkilenmeler o ortamda kalma, maruziyet süresi ve yoğunluğu ile ilişkili olabilir. Özellikle uçucu ve havayla yer değiştirme özelliği olan toksik gazların bazılarında ortaya çıkabilen bu tür belirtiler zarara yol açan bir etken varlığı için tıbbi olarak olasılıklar dengesi oluştuğunda (%51- yeterli delil) bu makul sonuç ışığında yapılması gereken de; o etkenin türü, oraya hangi yolla ulaştığı ve ulaştıran sorumluların saptanması için etkili bir soruşturma ve tıbbi belgelemedir. 

 

MAKUL SONUÇ

 

Savcının eşanlamlı iki sözcüğü peşpeşe kullanıp ‘teşhis/tanı koyduktan sonra ileri tetkik’ isteyemeyeceğim sonucuna varmış olması da bu bilgi eksikliğinin bir tezahürüdür. Videodaki belirtiler üzerine yaptığım ‘belli ki bir toksik/zehirli gaz kullanılmış durumda’ makul sonucuna ulaştığım tıbbi değerlendirme, bir ‘ön tanı’dır. Çünkü olay yerinde yapılacak inceleme, alınacak örneklerden yapılacak laboratuvar tetkikleri ve cenazelerin Minnesota Protokolü ışığında gerçekleştirilecek otopsileri ile etkili bir belgeleme ve olay yerinin iddia edilen olayla ilişkisi, bir kimyasal etken saptandığı koşulda bunun yasak silah olup olmadığı saptanabilir.”

 

BAKANLIK VEKİLİ DIŞARI ATILDI

 

Duruşmada bulunan Milli Savunma Bakanlığı avukatı, dilekçe ile katılma talebinde bulunduğunu söyledi. Fincancı’nın avukatları, gerekçeyi sordu. Mahkeme başkanı, “gerek yok” diyerek, bakanlığın avukatının gerekçeyi söylemesini engelledi. İddia makamı, söz konusu katılma talebinin reddedilmesini istedi. İddia makamı, bakanlığın herhangi bir zarar görmediğinin altını çizdi. Söz alan müdafi avukatlar, söz konusu mütalaaya katıldıklarını söyledi. Ara karar oluşturan mahkeme başkanı, oy birliği ile talebi reddetti. Mahkeme başkanı, bakanlığın avukatının dışarı çıkmasını istedi. Ancak karara rağmen bakanlığın avukatı dışarı çıkmadı. İtirazlara rağmen dışarı çıkmayan avukat, “Kimyasal silah kullanımı iddiası asılsızdır” iddiasında bulundu. Bunun ardından avukat, dışarı çıkarıldı. 

 

YARGIYA TALİMAT 

 

Daha sonra söz alan Av. Gulan Çağın Kaleli, Fincancı’nın Medya Haber’e yaptığı aktarıma işaret etti. Emniyet ve savcılıkta ısrarla, “Neden sizi aradılar” şeklinde soru sorulduğunu söyleyen Kaleli, Fincancı’nın hem uzmanlığı hem de bağımsız ve tarafsız olmasından kaynaklandığını kaydetti. Kaleli, Fincancı’nın inceleme yapılmasını ve varsa cenazelerin uluslararası ilgili sözleşmelerce incelenmesini istediğini belirtti. Bu nedenle İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli tarafından hedef gösterildiğini ve yargıya talimat verildiğini anımsatan Kaleli, “Devlet yetkililerinden nefret söylemleri geldi. Erdoğan’da açık bir talimat vermiştir” dedi. Kaleli, Bahçeli’nin Fincancı’nın vatandaşlıktan çıkarılmasına dair ifadelerini hatırlattı. 

 

ANF VE MEDYA HABER

 

Kaleli, polis fezlekesinin kopyalanıp iddianame yapıldığını söyledi. İddianameye Fırat Haber Ajansı’nden (ANF) bir iki haber konularak, “suç işlenmiş” gibi gösterildiğini söyleyen Kaleli, müvekkili Fincancı’nın Medya Haber’e katılması nedeniyle “propaganda yapmaktan” yargılandığını söyledi. Medya Haber’in yayın politikasının Fincancı tarafından belirlenmediğine söyleyen Kaleli, “Dosyada iki rapor var. Biri ANF’ye ait 108 sayfalık rapor, diğeri ise 143 sayfa olarak Medya Habere ait. ANF ve Medya Haber üzerinden algı oluşturulmaya çalışılıyor. Cezaların şahsiliği ilkesini ne zaman unuttuk? ‘Objektifliğini yitirmiş duygular manzumesi’ olan iddianamede, Türklük kavramı üzerinden kutuplaştırma da güdülmüştür” diye kaydetti. 

 

5 KELİME YER ALIYOR

 

Kaleli, soruşturmaya dair beklenen bir husus olmadığını ve sorgu sürecinde de “suçun” işlendiği ve bittiği yönünde beyanların olduğunu paylaşarak, müvekkilinin iki aydır tutuklu olmasının anlamını sordu. Müvekkilinin adil yargılama hakkının da engellediğini söyleyen Kaleli, müvekkilinin “Terörle Mücadele Kanunun (TMK) 7/2”den yargılandığını ve bunun katalog suç olmadığını hatırlattı. Kaleli, iddianamede Fincancı’nın 5 kelimeden dolayı yargılandığını söyledi. Kaleli, “İddianamede Fincancı’nın konuşması bulunmuyor. Sadece beş kelimeden oluşan bir cümlesi konulmuş. Neden tüm konuşması konulmuyor?” diye sorarak, tepkisini dile getirdi. 

 

HUKUKA AYKIRI 

 

Fincancı’nın sanal medya paylaşımlarının da iddianamede yer aldığı bilgisin aktaran Kaleli, Ficancı’nın gözaltı esnasında dijital materyallerinin içinde yer alan bilgilerin usule aykırı bir şekilde incelendiğini ve toplanan veri ve bilgilerin hukuka aykırı olduğunu söyledi. Kaleli, “Müvekkil, hakikati yaşamı boyunca dile getirmeyi hep sürdürmüştür” diyerek, tahliye talebinde bulundu. 

 

‘TRT 1’DE SÖYLESEYDİ SUÇ OLMAZDI’

 

Av. Meriç Eyüboğlu da, Fincancı’nın tutuklanmasının haksız ve hukuksuz olduğunu söyledi. Fincancı’nın uzmanlığını ve insan hakları savunucusu kimliğini birlikte sürdürdüğünü ifade eden Eyüboğlu, “TRT 1 katılsaydı ve aynı şeyleri söyleseydi dava açılmayacaktı. Ancak Medya Haber’e katıldığı için bu gün burada yargılanıyor. Hangi TV’ye katıldığı suçlama konusu yapılamaz” dedi. 

 

FİNCANCIN’IN SÖZLERİ

 

Fincancı’nın silah kullanımına dair ön inceleme ve ön tanı yaptığını ifade eden Eyüboğlu, kesin bir kanaat ve sonuca varmanın yolunun inceleme olduğunu söyledi. “Kimyasal toksik gazlar kullanıldığı görülüyor” ifadesi nedeniyle Fincancı’nın yargılandığını hatırlatan Eyüboğlu, kimyasal silah kullanımını yasaklayan Cenevre Sözleşmesine işaret etti. Türkiye’nin de imzacısı olduğunu belirten Eyüboğlu, ayrıca bu bağlamda Anayasa’da yasağın olduğunu dile getirdi. Bu sözleşmeler nedeniyle denetim mekanizmasının olduğunu ve bu denetimi de Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün (OPCW) sağladığını aktaran Eyüboğlu, sözleşme nedeniyle kullanımının incelemesinin sadece devletlerin başvurusu üzerine el alındığını de paylaştı. 

 

CEZA TALEBİ

 

Avukatların savunmasından sonra iddia makamına söz verildi. İddia makamı, Fincancı’ya TMK’nin 7/2 maddesi uyarınca üst sınırdan hapis cezasıyla cezalandırılmasını ve tutukluluk halinin devamını talep etti.