ANKARA - Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutuklulara bıçak verilmesi dahi, İdare ve Gözlem Kurulu’nun yetkisine bağlandı.

 

İktidarın Özgür Basına yönelik saldırıları kapsamında Ankara merkezli soruşturma kapsamında 25 Ekim’de gözaltına alınan, mesleki faaliyetleri suçlama konusu yapılarak 29 Ekim’de tutuklanan Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Berivan Altan, aynı soruşturma kapsamında tutuklanan MA Yazı İşleri Müdürü Diren Yurtsever ve muhabir Ceylan Şahinli ile JINNEWS muhabirleri Habibe Eren ve Öznur Değer ile birlikte kaldığı Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerini yazdı.

 

KOĞUŞ BASKINLARI

 

İdare ve Gözlem Kurulu’na yeni yetkilerin verildiği Sincan Kadın Cezaevi’ndeki hak ihlalleri şöyle:

 

* Aylık yapılan koğuş aramaları haftada 1-2 kez yapılarak, arama esnasında tutukluların tüm eşyaları (iç çamaşırları dahil) dağıtılıyor. Eşyalar ve kıyafetler yere atılıyor veya el konuluyor. Koğuşta bulunan çöpler de yerlere dökülüyor.

 

ONUR KIRICI UYGULAMALAR

 

* Üst aramaları taciz boyutuna ulaştı. Ayakkabı çıkarması, saç içi araması, çorap çıkarma gibi onur kırıcı uygulamalar dayatılıyor. Söz konusu durum, etek kaldırılarak genital bölgeye dokunarak arama yapmaya kadar vardı.

 

* Uzun zamandır koğuş değişiklikleri yapılmıyor. Bazı tutukluların 4 yıldır yaptığı başvurular yanıtsız bırakılıyor.

 

* Bağlama, İngilizce gibi kurslar, yeterli talep olduğu halde açılmıyor.

 

9 TUTUKLUNUN TAHLİYESİ ENGELLENİYOR

 

* Cezasını bitiren tutukluların tahliyeleri, ‘İdare ve Gözlem Kurulu’nun verdiği “iyi halli değil” raporuyla engelleniyor. 9 kadın tutuklunun tahliyesi de bu şekilde engelleniyor. Tutukluların “pişmanlık” dayatmasını reddetmesi de tahliyenin engellenmesine gerekçe yapılıyor. Düşünceye dayalı somut ve ideolojik soruları yanıtlamamak için kurula çıkmayan tutuklular ise İdare ve Gözlem Kurulu’na çıkmadığı gerekçesiyle tahliye edilmiyor.

 

SELAM SORUŞTURMASI!

 

* Birçok tutuklu hakkında keyfi gerekçeler ve memurların “beyanları” doğrultusunda soruşturmalar açılıyor. Birbirlerine selam verme, Kürtçe şarkı söyleme, Newroz kutlama, reçel yapma gibi gerekçelerle birçok tutuklu hakkında soruşturma açıldı. Koridorda karşılaşan tutukluların bir birine selam vermeleri de yasak! Görüşlerde gelen ailelere selam verdikleri için hakkında soruşturma açılan tutuklular oldu.

 

* Ayda bir gerçekleştirilen açık görüşlerde, gardiyanlar konuşmaları duyabilecek şekilde masalar arasında dolaşıyor.

 

MEKTUP SINIRLANDIRMASI

 

* Cezaevi içinde postalar (iç posta) ücretli hale getirildi. Cezaevinde mektubun ayrı, kargonun ayrı gönderilmesi şartı getirildi. Zarfın içinde mektuplar sınırlandırılıyor. İki tutuklunun aynı zarfla mektup göndermesi engelleniyor.

 

* Tutuklular yüksek elektrik faturası ödemek zorunda kalıyor. Tüketim “sanayi tipi” üzerinden hesaplanarak, tutukluların hesabından 400 ile 500 TL arasında kesinti yapılıyor.

 

* Dergiler hiç verilmiyor, kitaplar aylar sonra veriliyor.

 

TELEFON GÖRÜŞMESİ SORUNU

 

* Görüntülü arama için koğuş içine yerleştirilen telefon kabinlerinden sağlıklı telefon görüşmesi yapılamıyor. Görüşmelerde sık sık ses kesintisi yaşanıyor. Nitekim siyasi tutuklular görüntülü arama hakkından da faydalanamıyor.

 

* Tutukluların ihtiyaç doğrultusunda kendi imkanlarıyla yaptıkları örtü, minder gibi eşyalara, “amaç dışı kullanma“ denilerek el konuluyor.

 

KOĞUŞLAR TACİZE AÇIK HALE GETİRİLDİ

 

* Koğuş içinde ve havalandırmada bulunan pencerelere (gardiyanlar tarafından veya idare tarafından gözetlenebilen pencereler) siyah cam bantları takılarak, koğuşlar tacize açık hale getirildi.

 

MÜŞAHADE ODASINDA BEKLETME

 

* Cezaevine ilk gün veya başka cezaevinden sürgün getirilen tutuklular, konuldukları geçici odalarda günlerce aç, susuz, temel ihtiyaçlarından yoksun bir şekilde soğukta bekletiliyor. Bir ay önce tutuklanan kadın gazeteciler de iki gün boyunca bekletildikleri geçici odada (müşahede odası) aç, susuz ve en temel ihtiyaçlarından yoksun bırakıldı.

 

* Cezaevinde keyfi hale gelen uygulamalara itiraz eden tutuklulara, cezaevi idaresi tarafından “Mevzuatı kendime göre yorumlarım” şeklinde yanıt veriliyor.

 

ÇIPLAK ARAMA DAYATMASI

 

* Tutuklular cezaevi girişinde çıplak arama işkencesine maruz kalıyor. Uygulamaları kabul etmeyen tutsaklar tehdit ediliyor ve zor kullanılıyor. Çıplak aramanın suç olduğu hatırlatılmasıyla, “Vücudunuzda darp, yara, cebir olup olmadığına bakmamız gerekiyor” şeklinde yanıt veriliyor.

 

* İdare tarafından karşılanması gereken ve koğuşun demirbaş eşyaları arasında yer alan malzemelerin kantinden parayla alınması dayatılıyor. İdarenin vermesi gerektiği belirtildiğinde ise gerekli eşya günler veya haftalar sonra veriliyor. Bu eşyalar çoğu zaman ihtiyaçların altında oluyor.

 

* Yemek için yeterli masa ve sandalye talebine, “Yerde yemek yiyin” yanıtı veriliyor.

 

* Cezaevine yeni gelen tutuklular, talebi olmadığı halde “müdür görüşmesi” adı altında ‘İdare ve Gözlem Kurulu’na çıkarılıyor. Tutuklular, bu görüşmede kişisel sorulara maruz kalıyor.

 

TUTUKLULAR RAHATSIZ EDİLİYOR

 

* Yine cezaevine yeni gelen tutuklular, idare tarafından sık sık rahatsız ediliyor. Çeşitli olanaklara dair (eğitim, din, meslek, vb.) formlar getirilip doldurulması isteniyor. Hangi dini inanca mensup oldukları soruluyor. Yanı sıra “İdare ve Gözlem Kurulu sizinle görüşmek istiyor” denilerek, tutuklular talebi dışında kurula çıkarılmak isteniyor.

 

* Yeni tutuklulara cezaevi idaresi tarafından verilen kimlik kartlarının taşınması dayatılıyor.

 

* Tutsakların en ufak talebine veya sorusuna bile ancak dilekçe karşılığında yanıt veriliyor. Dilekçelere de günler sonra yanıt veriliyor.

 

* Cezaevi dışında (savcılık, bakanlık, ceza ve tevkif evleri genel müdürlüğü, infaz hakimliği vb.) çıkarılan dilekçelerin çıktı numaraları talep edildiği halde verilmiyor. Bu nedenle dilekçelerin gerekli yere ulaşıp ulaşmadığı ancak yanıtı gelince öğrenebiliniyor.

 

* Arızalı elektronik eşyalar (semaver, radyo vb.), “görevli belgesi” olmadığı gerekçesiyle tamir edilmiyor.

 

KANTİN PAHALILIĞI

 

* Kantin günleri, oldukça pahalı, kalitesiz ürünler veriliyor. Birçok üründe tek çeşit bulunuyor. Kadın özgünlüğü göz önünde bulundurulmuyor ve pet tek çeşit olarak bulunuyor.

 

* Fotoğraf çekmelerinde sayı 3 kişiyle sınırlandırılıyor. Merdivenlerde ya da parmaklıkların görünebileceği yerde fotoğraf çekimi yasak! Yine açık görüşlerde fotoğraf çekinmesine izin verilmiyor.

 

* Yapıştırıcı ve bant gibi ürünler verilmiyor. Yırtılan ya da tahrip edilen eşyaların onarılması engelleniyor. Tutukluların, aramalarda yırtılan kitapların onarımını yapabilmesi için yaptıkları bulamaçta alkol olduğu iddiasıyla soruşturma açıldı. Bir tutuklu bu nedenle bir yıl ceza aldı.

 

KIYAFETE ERKEK KOTASI

 

* Kıyafet kotası erkek hükümlü/tutukluya göre ayarlandığından kadın özgünlüğü göz ardı ediliyor.

 

* Tutuklulara aybaşı verilmesi gereken temizlik ürünleri, ay sonunda veriliyor.

 

* Cezaevine gelen yeni tutuklular uzun süre sosyal aktivitelere çıkarılmıyor. Dolayısıyla görüştürülmüyor ve gerekçe sunulmuyor.

 

SOSYAL AKTİVİTE YOK

 

* Gazeteciler bir aydır sohbet, spor vb. sosyal aktivitelere çıkarılmıyor. Talep edildiğinde ise “İdare ve Gözlem Kurulu karar verecek” deniliyor ancak talebe yazılı cevap verilmiyor.

 

KURUL OLMADAN ADIM ATILMIYOR

 

* İdare ve personelin alabileceği kararlar dahil olmak üzere neredeyse cezaevinin bütün yetkileri ‘İdare ve Gözlem Kurulu’na verilmiş durumda. Cezaevinde kurul kararı olmadan adım atılmıyor! Örneğin mutfak için gerekli olan ve kantinden temin edilen bıçağın tutuklulara verilip verilmemesine dahi kurul karar veriyor.

 

* İdarenin gözetiminde koğuşlar arası gerçekleşecek alış verişe, “yasak” denilerek izin verilmiyor. Bir koğuşta fazla olan televizyon, buzdolabı, semaver gibi maliyeti yüksek eşyaların başka bir koğuşa verilmesi engelleniyor.

 

* Koğuşun yemekhane kısmında (alt kısım) prizler çalışmıyor. Bu nedenle ortak alana herhangi bir teknolojik alet yerleştirilemiyor. Televizyon, buzdolabı, semaverin odada kullanılması dayatılıyor.

 

* Tahliye edilen tutukluların tüm eşyalarını kendisiyle götürmesi dayatılıyor. Eşyaların (Televizyon, buzdolabı vb.) başka bir tutukluya verilmesine izin verilmiyor.

 

KELEPÇELİ MUAYENE DAYATMASI

 

* Hastaneye götürülen tutuklulara kelepçeli muayene dayatılıyor. Hastane gidişlerinde asker tutuklu ile muayene odasında bulunuyor. Hastane sevki sırasında tutukluların askerlerin hakaretlerine maruz kalıyor.

 

* Tutukluların görüş hakları da engelleniyor. Arkadaş görüşü için yazılan isimler, “güvenlik” soruşturmasına tabi tutuluyor. Görüş listesine yazdırılanların isimleri, emniyete gönderiliyor ve “güvenlik” soruşturması için aylarca yanıt bekleniyor.

 

MA / Berivan Altan