VAN - Van’da bir ton kömür fiyatının bin 800 liradan 8 bin 500 liraya kadar yükseldiğini aktaran Kömürcüler Sitesi esnafı, "Sattığımızın yerine yeni mal koyamıyoruz, halk da fiyatların yüksek olması nedeniyle kömür alamıyor" dedi.
Döviz kurlarındaki dalgalanma ve petrol fiyatlarındaki artış, odun ve kömür fiyatlarına da yansıdı. Son bir yılda dolar 6 TL bandından 18,50 bandına yükselirken, mazotun fiyatı da 6 TL’den 29 TL’ye yükseldi. Bu artışlar yurtdışından getirilen kömüre de yansıdı. Fiyatların artmasının ardından geçen yıl bin 400- bin 800 TL’ye satılan kömürün tonu bu yıl 7 bin 500 ile 8 bin 500 TL arasında satılıyor. Yine geçen yıl 700-800 TL’ye satılan odunun tonu da bu yıl bin 500 ile 2 bin 500 TL’ye çıktı.
KÖMÜRÜN FİYATI UÇTU
Aile mesleği olarak yaklaşık 30 yıldır kömür ve odun ticareti yaptıklarını kaydeden Kömürcüler Sitesi esnaflarından Sıtkı Zibek, ekonomik koşulların kötü olması nedeniyle iş yapamadıklarını, iş yapma durumlarının her geçen gün daha kötüye gittiğini kaydetti. Halkın alım gücünün düşmesi nedeniyle halkın kömür ve odun alıp yakma durumunun olmadığını ifade eden Zibek, “Kömürün tonunu geçen yıl bin 400 ile bin 800 TL civarında satıyorduk. Bugün ise 7 ile 8 bin bandında satıyoruz. Maddi durumu iyi olan kişiler zaten doğalgazlı evlerde oturuyor ama maddi durumu kötü olan insanlar artık kömür ve odun bile alamıyor. Asgari ücretle çalışan insanlarımız ısınacak durumda değil. Dükkana günlük en fazla beş kişi geliyor, onlar da fiyatları duyunca geri gidiyorlar” şeklinde konuştu.
‘KIŞ İÇİN EN AZ İKİ TON KÖMÜR GEREKİYOR’
Bir kişinin kış sezonu için en az 1 buçuk ton ithal kömüre ihtiyaç duyduğunu belirten Zibek, “Bu yerli kömür olursa en az 2 ton almalı ki kışı bitirebilsin. Toplu alma durumları olmadığı için çoğu kişi gelip birkaç torba alıp gidiyor. Aldığı kömür bittiği zaman da varsa parası gelip biraz daha alıyor, yoksa soğukta kışı geçiriyor. Kimsenin insanlara yardımcı olduğu da yok” dedi.
‘HALK FİYAT SORUP GERİ GİDİYOR’
15 yıldır kömür sattığını belirten Fettah Akbulak, bu yıl neredeyse satış yapamadıklarını ifade ederek, son bir yılda maliyetlerinin 3-4 kat arttığını söyledi. Akbulak, “Her şey katlanınca satışlar olmuyor, halkın da alabilecek gücü yok. Durumları olmayınca esnafta etkileniyor, satış yapamıyoruz. 2-3 yıldır baya sıkıntılar var. Esnaf mal, halk da kömür alamıyor. Geçen yıl 750 TL’ye sattığımız odunun fiyatı bu yıl bin 500 ile 2 bin 500 arasında değişiyor. Kimse gelip kömür almıyor, her şey artınca halk gelip fiyat sorup gidiyor. Dolar şu an 18 TL’yi aştı, bizde de her şey dolar olunca fiyatlar arttı, şimdi bir ton kömür 8 bin 500 TL’dir. İnsanlar bu parayı nasıl bulsun? İnsanlar artık ithal kömür alamayınca Şırnak kömürüne yöneliyor. Sıkıntılı bir kömür ama halk oraya yöneldi, çünkü ithal kömür alacak durumları yok. Şırnak kömürüne talep artınca onun da fiyatı artarak tonu 4 bin TL oldu” dedi.
‘İTHAL KÖMÜR MALİYETİ 4 KAT ARTIYOR’
Kömür ve odunculuk ticaretinin geçen yıla oranla daha da kötüye gittiğini anlatan esnaf Savaş Tunç, “Bu gidişle kömür işini bırakacağız” dedi. Artan kömür ve odun fiyatları nedeniyle halkın alım gücünün düştüğünü, buna bağlı olarak iş yapamaz hale geldiklerine işaret eden Tunç, “Bu pahalılığa karşı yetkililerin bir çözüm bulması gerekiyor. Rusya’dan gelen kömür buraya gelene kadar maliyeti dört kat artıyor. Artan mazot ve benzin fiyatları nedeniyle taşımacılığı da maliyetli oluyor. Bizler de mecburen fiyatları yüksekten vermek durumundayız. Hal böyle olunca geçen tonu 2 bin TL olan kömür bu yıl 7 bin lira olmuş. Halkın da parası yok, onlar alamıyor, biz de satış yapamıyoruz” diye belirtti.
ÇALIŞTIĞIYLA BİR TORBA KÖMÜR ALAMIYOR
Emekli olan ancak geçinemediği için odun pazarında doğrama işi yapan 70 yaşındaki Kasım Kaplan, sabahtan akşama kadar 100 TL’ye çalıştığını söyledi. Kaplan, günlük yevmiyesiyle bir torba kömür alamadığını belirtti. Emekli ve yaşlı bir insanım ancak geçinemediği için çalışmak zorunda kaldığına dikkat çeken Kaplan, “Durumun kötü, bazen evime gelen misafire yemek bile veremiyorum. Bu nedenle ne iş bulsam çalışıyorum” dedi.
‘UÇURUMUN KIYISINDAYIZ’
Yaklaşık 25 yıldır kömür işi yaptığını anlatan esnaflardan Abdurrahman Tunç da, “Kömür işinin hiçbir kârı kalmadı. Kömür, odun ve benzin fiyatı her gün yükseliyor. Biz bu işi artık boşuna yapıyoruz. Yanı başımızda olan çarşıya 400 TL’ye nakliye aracı gitmiyor. Şu an yanımda iki yaşlı insan çalışıyor ama çalışanlar evlerine bir torba kömür alamıyor. Bu insanlar nasıl yaşayacak? Müşteriler geliyor kömür ve odun fiyatını soruyor, öğrenince geri dönüyorlar. Eğer ekonomik durum böyle devam ederse işimizi bırakmak zorunda kalacağız” diyerek yaşananları özetledi.
MA / Berivan Kutlu - Cengiz Özbasar