ANKARA - "Önünde seçimler olduğundan, Erdoğan kendisine iç politikada daha olumlu yaklaşması için Rusya’nın hassasiyetlerini daha da dikkate alacaktır" diyen gazeteci Musa Özuğurlu, Türkiye’nin askeri operasyon yapmasının kolay olmadığını söyledi. 

 

AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Soçi'de bir araya geldi. Putin’in davetiyle gerçekleşen görüşme ardından ortak bildiri yayımlandı. Bildiride, "Liderler, Suriye'de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eş güdüm içinde hareket etme kararlılıklarını teyit etmişlerdir" denildi.

 

Erdoğan ile Putin arasında yapılan görüşme ve sonrasında yayınlanan ortak bildiriyi Ortadoğu üzerinde çalışmalar yapan gazeteci Musa Özuğurlu değerlendirdi.

 

‘KRİTİK DÖNEMDE GERÇEKLEŞTİ’

 

Görüşmenin kritik bir zamanda gerçekleştiğinin altını çizen Özuğurlu, “Hem Rusya, hem Ukrayna meselesi, hem de ABD’nin Asya Pasifik’e yönelmeye çalışması Çin ile yaşadığı Tayvan krizi aynı zamanda tabi Amerika’nın Ortadoğu’yu tekrar kendi planlarına göre dizayn etmesi çabaları içerisinde olduğu bir dönem. Türkiye ile ABD’nin ilişkileri hiçbir dönem olmadığı kadar kötü bir durumda” dedi. ABD Başkanı Joe Biden’ın Rıyad Zirvesi ardından Tahran’da üçlü zirve yapıldığını hatırlatan Uğurlu, “Fakat Türkiye açısından baktığımız da Tahran Zirvesi’nden tam bir sonuç çıkmadı. İran ve Rusya ikilisinin özellikle Suriye konusunda Türkiye’nin önerileri tam olarak kabul etmediğini görüyoruz” diye belirtti.

 

‘BİRBİRLERİNE İHTİYAÇLARI VAR’ 

 

Erdoğan açısından ise görüşmenin önemini ise Özuğurlu, şöyle değerlendirdi: “Türkiye ekonomik açıdan gerçekten zor bir durumda. Diğer yandan iç politikada Erdoğan siyasi olarak da zor zamanlar geçiriyor. O yüzden ikilinin aslında birbirlerine ihtiyaçları da var. Tam da böyle bir ortamda Putin konjonktürü bir fırsat olarak değerlendirdi. Bir taraftan Rusya’nın Türkiye’ye, Türkiye’nin Rusya’ya olan ihtiyaçları iki tarafı görüşme yapmaya zorladı.”

 

Bildiride yer alan Türkiye-Rusya ilişkilerine dair de Özuğurlu, “Rusya, kendisine yönelik yaptırımları elbette bir silah olarak karşı tarafa çevirmeyi bildi. Fakat Rusya aynı zamanda batı ile ilişkilerini daima düzeltmek ister. Böyle bir krizin devam etmesinin Rusya açısından da olumlu bir tarafı yok. Birtakım çözümler Rusya’yı uluslararası masaya dolaylı da olsa tekrar döndürüyor. Rusya açısından mesele sadece tahılın ihraç edilmesi değil. Aynı zamanda batının elinden ‘Rusya savaş sebebiyle tahılın dünya piyasalarına çıkmasını engellediği’ görüşünün de önüne geçilmiş oldu. Böylece Rusya, mekanizmayı çalıştırarak, batıya ‘böyle bir sorun kalmadı’ diyebilecek. Böyle bir kozu Rusya aslında bertaraf etmeye çalışıyor batı nezdinde. Burada önemli kavşak noktaları var. Türkiye, Karadeniz ve pazardan geçmesinden bahsediyoruz. Aynı zamanda Türkiye’de diplomatik olarak kendisine batı nezdinde yine bir prestij kazandırmaya çalışıyor. Dolayısıyla her iki tarafında işine yarayacak bir durum” ifadelerinde bulundu. 

 

Görüşmenin bir diğer önemli anlamını ise Özuğurlu, şöyle yorumladı: “Rusya’nın kritik birtakım durumlarda, muhatap olarak en azından zor zamanlarında yanında duracağı hükümetin, AKP hükümeti olduğu bir şekilde ortaya çıkmış oldu. İç siyasette Rusya’nın, Erdoğan’ın yanında yer alacağı olasılığı da görülüyor.”

 

‘SURİYE’YE OPERASYONA DESTEK ALAMADI’

 

Bildiride yer alan “Liderler, Suriye'de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eş güdüm içinde hareket etme kararlılıklarını teyit etmişlerdir" vurgusuna dair Özuğurlu, “Ben Erdoğan’ın, Rusya’dan Suriye’ye operasyona destek alabildiğini düşünmüyorum. Gerçekten böyle bir şey yapabilecek ise Türkiye, Suriye yönetimiyle koordinasyon içerisinde yapabilir. Bu düşüncemin temeli de şudur; Rusya, Türkiye’nin Suriye’nin aleyhine olacak herhangi bir adım atmamasını istiyor.  Rusya’nın istediği bu” dedi. 

 

‘ÜÇLÜ ARASINDA MUTABAKAT YOK’

 

Bildiride yer alan “terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eş güdüm içinde hareket etme kararlılıkları” ifadesine dair Özuğurlu, Rusya ile Türkiye arasında “terör örgütü” tanımlamasında tam bir mutabakat sağlanmadığını söyledi. “İran, Suriye ve Türkiye arasında da böyle bir fikir birliği söz konusu değil” diyen Özuğurlu, “Örneğin Türkiye SDG’yi ‘terör’ olarak tanımlıyor. Fakat Rusya ve Suriye bu şekilde tanımlamıyor. Suriye en fazla ‘ayrılıkçı’ olarak tanımlıyor. Türkiye’nin doğrudan ya da dolaylı bazı örgütlerle işbirliği var. Bunun karşısında Rusya, Suriye ve İran bu örgütleri ‘terör örgütü’ olarak görüyor. Dolayısıyla üçlü arasında da bunda dahi mutabakat söz konusu değil. Türkiye’nin doğrudan Suriye içerisinde şu anda stabil olan durumu farklı yöne çekecek bir operasyonuna Rusya’nın ‘evet’ diyeceğini düşünmüyorum. Gizli bir anlaşma yapılmadıysa Rusya’nın bu görüşmede de aynı pozisyonda olduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

 

‘TÜRKİYE’NİN OPERASYON YAPMASI ZOR’ 

 

“Önünde seçimler olduğu için Erdoğan Rusya’nın kendisine iç politikada daha olumlu yaklaşması için Rusya’nın hassasiyetlerini daha da dikkate alacaktır” yorumunda bulunan Özuğurlu, konuşmasını şu şekilde sonlandırdı: “Bu nedenle Türkiye’nin rahat ve istediği gibi operasyon yapabileceğini düşünmüyorum. Türkiye’nin herhangi operasyonu Kürtler ile Şam yönetimini birbirine yaklaştıracağı görüşü de var. Bu ancak Rusya’nın orta yol bulma çalışmasıyla olur. Şam, Kürtleri, Kürtler Şam’ı kabul ederler mi? Bilemiyoruz tabi ancak Rusya, Türkiye’nin askeri anlamda herhangi bir operasyon yapmasını istemiyor. İran’ın ve Suriye’nin de karşı olduğu bir durumda Türkiye’nin operasyon yapması kolay görünmüyor.”

 

MA / Berivan Altan