ANKARA - HDP’nin Dışişleri Komisyonu Eşsözcüsü Feleknas Uca, Êzidîlere karşı gerçekleştirilen 74’üncü Ferman’ın Meclis’te “soykırım” olarak tanınması için kanun teklifi verdi.

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Batman Milletvekili ve Dışişleri Komisyonu Eş Sözcüsü Feleknas Uca “74. Ferman” olarak bilinen Êzidîlere yönelik gerçekleştirilen katliamın Meclis’te “soykırım” olarak tanınması için kanun teklifi verdi.

 

BİNLERCE ÊZİDÎ KATLEDİLDİ

 

Kanun teklifinin gerekçesinde şu ifadeler yer aldı: “Farklı bir inanca sahip oldukları için geçmişte 74 kez katliama maruz kalan Êzidîlerin kaderi 21. yüzyılda da değişmemiş, inançlarını ve kültürlerini günümüze aktaran Êzidîler IŞİD’in yıkım gücü yüksek savaş araçları ve teçhizatları karşısında savunma araçlarından yoksun şekilde Şengal ve Şêxan ’da 74. Ferman olarak adlandırılan katliama maruz kalmışlardır. IŞİD tarafından yerlerinden ve yurtlarından edilen Êzidîler yaşamlarını devam ettirecek maddi temellerinin tamamından mahrum bırakılarak ölüme terk edilmişlerdir. Binlerce Êzidî öldürülmüş, binlerce kadın ve çocuk kaçırılmış, yüzlerce çocuk, hasta ve yaşlı açlıktan ve susuzluktan, gündüz sıcaktan gece soğuktan dolayı yaşamını yitirmiştir.

 

BİRÇOK AVRUPA ÜLKESİ SOYKIRIMI TANIDI

 

2015'te Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, IŞİD’in Êzidîlere planlı şekilde 'soykırım' yaptığını rapor etmiştir. Yine, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından Haziran 2016 tarihinde yayınlanan raporda da IŞİD’in Êzidîlere yönelik soykırım işlediği belirtilmiştir. Benzer şekilde, 2016 tarihinde Avrupa Parlamentosu Êzidî soykırımını tanıma kararı almıştır. Yine aynı yıl, ABD yönetimi IŞİD’in Êzidîlere ve diğer azınlıklara yönelik 'soykırım' yaptığını tanıdığını açıklamış, Ekim 2017 tarihinde Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) IŞİD’in Irak ve Suriye'de ‘özellikle Êzidî, Hristiyanlar ve Sünni olmayan Müslümanlara karşı soykırım gerçekleştirdiğini’ resmen tanımaları için Avrupa devletlerine çağrı yapmıştır. Belçika, Hollanda, Almanya gibi ülkeler Êzidî soykırımını resmen tanımıştır. Diğer ülkelerde de bu katliamı tanımaya yönelik çalışmalar devam etmektedir.

 

BM Raporunda Êzidîlere yönelik soykırım, Suriye ve Irak'ın taraf olduğu 1948 Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşmesi’ndeki tanıma göre belirtilmiştir. Türkiye, kadim Êzidî toplumunun kutsal topraklarını barındıran ülkelerden biri olarak Êzidî inancının ve kültürünün katliam ve soykırımlarla yok edilmesinin önüne geçebilecek şekilde sorumluluk üstlenen bir ülke olmalıdır.”  

 

Kanun teklifi şöyle:

 

“MADDE I- Tarih boyunca soykırıma uğramış bir kadim Ortadoğu toplumu olan Êzidîlerin maruz kaldığı soykırım Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından tanınmıştır.

 

MADDE 2- Êzidî halkına yönelik 74. Katliam olan 3 Ağustos günü Êzidî Soykırım Günü olarak tanınmıştır.

 

MADDE 3- Türkiye'de yaşayan ve Türkiye'ye göç etmek zorunda kalan Êzidî halkına karşı sorumluluklar tanımlanır.

 

MADDE 3- Êzidî halkına yönelik gerçekleştirilen soykırımlara dair hakikatlerin ortaya çıkarılması konusundaki sorumlulukları belirler.

 

MADDE 4- Yürürlük Maddesidir.

 

MADDE 5- Yürütme Maddesidir.”

 

MECLİS ARAŞTIRMA ÖNERGESİ

 

Öte yandan HDP Milletvekilleri Nuran İmir, Şevin Coşkun ve Pero Dündar da Türkiye’ye gelen Êzîdilerin sorunlarının tespit edilmesi, haklarının iadesi için yargı ve tazminat yolunun açılması, kimlik ve inançlarının korunması ve tarihsel topraklarına geri dönebilmeleri için alınması gereken önlemlerin tespiti amacıyla bir Meclis Araştırması için önerge verdi.

 

CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI OKTAY’A ÖNERGE

 

HDP Ağrı Milletvekili Dilan Dirayet Taşdemir de Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi. Taşdemir, önerge gerekçesinde “IŞİD’in kadın ticaretinin bir ayağını Türkiye’de yürüttüğü birçok kez basına yansımış ve IŞİD’in elinden kurtarılan Êzidî kadınların bu yönde beyanları bulunmaktadır” dedi.

 

‘IŞİD TİCARETİNE DAİR ÖNLEME PROGRAMINIZ VAR MI?’

 

Taşdemir, Oktay’a şu soruları yöneltti: “Avrupa ve dünyadaki birçok ülke Êzidî halkına yönelik IŞİD’in gerçekleştirdiği katliamı, ‘Soykırım' olarak tanıma kararı almıştır. Türkiye bu katliamı neden soykırım olarak tanımamaktadır? IŞİD’in kadın ticaretinin bir ayağının Türkiye’de yürüttüğü iddiası doğru mudur? Êzidî kadınların bu yöndeki beyanlarıyla desteklenen iddialara ilişkin yürütülen bir soruşturma var mıdır? Varsa sonuçlanan ve devam eden dosya sayısı kaçtır? Hristiyan, Yahudi ve Êzidî kadınlar ve çocukların ticaretinin önlenmesi ve kurtarılması için hükümetin bir eylem planı var mıdır? Varsa nedir? Türkiye’de bugüne kadar kaç kadın ve çocuk kurtarılmıştır? Türkiye’de IŞİD’in elinden kurtarılan Êzidî kadın ve çocuklara psikolojik destek, temel yaşam ihtiyaçlarına yönelik hizmetler sağlanmış mıdır? IŞİD’in kadın ve çocuk ticaretinin bir ayağının Türkiye’de yürüttüğü iddiasına karşın IŞİD zihniyeti ve ticaretine karşı bir mücadele programınız var mıdır? Varsa yukarıda adı sıralanan kadın örgütlenmeleri ile ilişkiye geçilmiş midir? Türkiye’nin sınır operasyonu adı altında yürüttüğü askeri operasyonlarda Êzidî yurdu Şengal neden bombalanmaktadır? Şengal’den göç etmek zorunda bırakılan Êzidîlerin gittiği diğer bölgelerin demografik yapısı neden değiştirilmektedir? Suriye ve Irak’tan göç eden halkların kendi topraklarına, kurtarılmış alanlara dönmeleri için askeri operasyonlar ve Arap kemeri programı dışında başka bir programınız var mıdır? Varsa nedir? Kamuoyu ile paylaşacak mısınız?”