HABER MERKEZİ - 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı'na dair birçok kentte yapılan etkinliklerde, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması talebi öne çıktı.
Kürt Dil Platformu ile Kürt Dil ve Kültür Ağı öncülüğünde 8 Mayıs’ta startı verilen 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’na dair birçok kentte açıklama, panel, buluşma, yarışma ve yürüyüş düzenlendi. Eylem ve etkinliklerde, asimilasyon politikalarına dikkat çekilerek, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması gibi talepler öne çıktı.
MERSİN
HDP Mersin İl Örgütü, Özgür Çocuk Parkı’nda açıklama yaptı. “Bê ziman jiyan nabe (Dilsiz yaşam olmaz)” ve “Bijî zimanê Kurdî (Yaşasın Kürtçe)” sloganlarının atıldığı açıklamada, Kürtçenin Kurmancî ve Kirmanckî lehçelerinde “Dilimiz onurumuzdur” yazılı pankart açıldı. Açıklamada ayrıca “Cejna zimanê Kurdî pîroz be”, “Zimanê me hebûna me ye” dövizleri taşındı.
HDP yöneticilerinden Emin Aksu, Kürtçeye dönük asimilasyon politikalarına karşı “mücadele” çağrısı yaptı. Aksu, “Bütün yasakları kaldırmak için evimizde iş yerimizde bulunduğumuz her alanda Kürtçe konuşalım. Dil yaşamdır, kimliktir, var olmaktır” diye konuştu.
Açıklamaya katılanlar, daha sonra alkış ve sloganlarla parti binasına yürüdü. Yürüyüşün ardından HDP binasında dêngbej ve şiir dinletisi düzenledi. Etkinlikte, yaşamını yitiren dêngbejlerin fotoğraflarının yanı sıra “Cejna Kurdî piroz be”, “Bê ziman jiyan nabe” ve “Zimanê me hebûna me ye” dövizleri asıldı. Kürtçenin tarihini anlatan sinevizyon gösteriminden sonra dengbejler, birbirinden güzel klamlar seslendirdi.
Etkinlik, sanatçı Kadir Çat’ın Kürtçe söylediği şarkılar eşliğinde çekilen halaylarla son buldu.
ŞIRNAK
Şırnak’ın Cizre ilçesinde, Birca Belek Dil ve Kültür Derneği’nde yapılan açıklamaya, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şırnak Milletvekili Hasan Özgüneş, il ve ilçe yöneticileri, Barış Anneleri Meclisi, Özgür Kadın Meclisi (Tevgera Jinên Azad-TJA), Silopi Belediyesi Eşbaşkanı Adalet Fidan, yerlerine kayyım atanan Cizre Belediyesi Eşbaşkanları Berivan Kutlu, Mehmet Zırığ ile İdil Belediyesi Eşbaşkanı Songül Erden’in yanı sıra çok sayıda kişi katıldı.
"15'ê Gulanê Cejna Zimanê Kurdî pîroz be” pankartı asılan açıklamada, “Ziwanêko azad cuyêka azade” ve “Divê Kurdî bibe zimanê fermî” dövizleri taşındı. Açıklamayı yapan HDP Cizre İlçe Eşbaşkanı Zilan Ecevit, Kürt Dil Bayramı Günü’nün tarihsel sürecine değinerek, ilk Kürt dergisi olan Hawar Dergisi’ni anlattı. Kürt Dil Bayramı’nı büyük bir coşkuyla kutladıklarını belirten Ecevit, Kürt sorununun en büyük sorun olduğunu söyledi. Ecevit, egemen devletlerin Kürt değerleri, dil ve kültürünü yok etmek için bütün politikaları devreye koyduğunu ifade etti.
Açıklamanın ardından oturma eylemi yapıldı. “Zimanê Kurdî” şarkısının söylendiği eylemde, “Zimanê me rûmeta me yê”, “Zimanê me nasnameya me ye” ve “Bê ziman jiyan nabe” sloganlarıyla son buldu.
BATMAN
Batman’da Yılmaz Güney Parkı’nda kitlesel açıklama yapıldı. HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, HDP Batman Milletvekilli Necdet İpekyüz, TJA, Barış Anneleri Meclisi, Batman Emek ve Demokrasi Platformu, HDP’liler ve çok sayıda kişi açıklamaya katıldı. Açıklamada, “15 Mayıs Kürt Dil Bayramı Günü Kürt halkına kutlu olsun” ve “Dar li ser koka xwe, mîrov li ser zimanê xwe şîn dibe” pankartı ile “Bê ziman jiyan nabe” dövizleri taşındı.
HDP’li Necdet İpekyüz, iktidarın seçim dönemlerinde Kürtçeye dair açıklamalarda bulunduğuna işaret ederek, “Seçim sonrası ise Kürtçeye dönük saldırılarını artırıyor. Seçim odaklı bir yaklaşım var. Sonrasında gerçekleştirdiği saldırılara hepimiz şahidiz. Kayyımlar eliyle Kürtçeyi nasıl yok etmek istediğini gördük. Kürt dilini yok etmek istiyorlar. Bu saldırılara karşı mücadelemizi büyütüp, yaşamın her alanını Kürtçeye çevirelim” çağrısı yaptı.
Kürt Dil Platformu Batman Temsilciği Eş Sözcüsü Elif Kıvırcık, Kürtçe eğitim veren tek bir okulun olmadığına dikkati çekti. Kıvırcık, “Kürt halkı dil, kültür ve kimliğinin olmadığı bir yaşamı istemiyor. Diğer haklar nasıl kendi dillerinde eğitim görüyor ve yaşamını dili ile devam ettiriyorsa Kürt halkının talebi de bu yönlü. Kürt çocukları eşit bir şekilde özgürce kendi dilinde eğitim görmeli. Kürtlerin talebi kendi dilleri ile eğitim görüp dilleri ile yaşamak bunun için mücadele veriyor. Vermeye de devam edecek” diye konuştu.
Açıklama, “Bê ziman jiyan nabe” sloganıyla son buldu.
ADIYAMAN
Ferat Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (Ferat-Der), Demokrasi Parkı’nda açıklama yaptı. Kömü Belediye Başkanı Erhan Karakaş, Adıyaman’da bulunan sivil toplum örgütleri üyelerinin yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Ferat-Der Eşbaşkanı Kazım Turhal, Kürtçenin yaşayan en eski ve kadim dillerden biri olmasına rağmen bugün birçok yasaklama ile karşı karşıya kaldığını ifade etti. Turhal, Kürtçenin resmi dil olması gerekliliğini vurguladı.
Açıklama ardından KESK Adıyaman Şubesi’nde dengbêj dinletisi düzenlendi.
MALATYA
HDP Malatya İl Örgütü Eğitim Kültür ve Sanat Komisyonu, Kürt dilinin önemine dair söyleşi düzenledi. İl binasında gerçekleşen söyleşiye parti üyeleri katıldı.
ANTEP
HDP Antep İl Örgütü, Yeşilsu Parkı’nda açıklama yaptı. Açıklamayı parti adına HDP Antep İl Örgütü Eşbaşkanı Avni Binici yaptı. Açıklama ardından parti binasında Kürt diline ilişkin panel düzenlendi.
HDP VE DBP'DEN AÇIKLAMA
HDP Merkez Yürütme Kurulu, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’na dair Kürtçenin Kurmancî ve Kirmanckî lehçelerinde yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, Kürt dili üzerindeki baskılara işaret edilerek, baskılara karşı bir direniş olduğu kaydedildi. Açıklamada, 15 Mayıs’ın Kürt dilinin yok edilmesi ve yasaklanmasına karşı tarihi bir gün olduğu belirtildi. Açıklamada, “Egemenler bir toplumun yok edilmesinin dilinin yok edilmesinde olduğunu bildiği için Kürt dilini yok etmek için tüm güçlerini kullandılar. Bu politika bugün de devam ediyor. Kürt dili bugün de eğitim dili değil ve Kürt çocukları anadillerinde eğitimden mahrumlar. Kürt dili bugün de tüm kamusal alanlarda kullanılmıyor ve resmi olarak tanınmıyor. Bu politikaları kabul etmiyoruz, dün nasıl mücadele ediyorsak bugün de yarın da mücadelemizi sürdüreceğiz. Bir kez daha çağrı yapıyoruz, Kürt dili anayasal olarak tanınmalıdır. Kürt dili eğitim dili olmadı ve üzerindeki engellemeler kaldırılmalıdır. Hawar dergisinin 90’ıncı yıldönümünde başta Kürt halkı olmak üzere Celadet Elî Bedirxan ve arkadaşlarının Kürt Dil Bayramı’nı kutluyoruz” ifadelerine yer verildi.
DBP açıklamasında, ulus-devlet zihniyetiyle birlikte asimilasyon ve yasakların sistematik bir hal aldığı vurgulandı. Bu politikalar neticesinde Kürtçenin yasaklandığına dikkati çekilen açıklamada, aynı zihniyetin günümüzde de devam ettiği vurgulandı. Açıklamada, Meclis'te halen Kürtçenin "bilinmeyen dil" olarak kabul edildiğine işaret edilerek, "İlkokuldan üniversiteye kadar Kürtçe önündeki engeller kaldırılmalı. Kürtçe anayasal güvenceye alınmalı" çağrısı yapıldı.
MARDİN
Mardin'in Artuklu, Nusaybin ve Kızıltepe ilçelerinde etkinlikler düzenlendi. Kızıltepe ilçesinde Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Temsilciliği, HDP ile Mezopotamya Kültür ve Sanat Derneği tarafından düzenlenen etkinliğe HDP Sözcüsü Ebru Günay da katıldı. Mezopotamya Çocuk Korosu'nun da enstrümanları ve ulusal kıyafetleriyle yer aldığı etkinlik, Eğitim Sen binası önünde yapıldı. Etkinlikte "Bê ziman jiyan nabe", "Perwerdehiya Kurdî mafê meye", "Kamîya kesî binê zimanê kesî de nimite yo" ve "Dar bi av û tavê zorak bi zimanê xwe mezin dibe" dövizleri taşındı. Etkinlikte Kurmancî ve Dimilkî lehçelerinde "Bila zimanê Kurdî bibe zimanê fermî û perwerdehiyê" pankartı açıldı.
HDP İl Eşbaşkanı Perihan Ağaoğlu, “Kürtçe hala yasaklıdır, Kürtçe konuştukları için insanlar saldırıya uğruyor, Kürtçe tabelaların kaldırılıyor, Meclis’te Kürtçe ‘X’ ya da ‘bilinmeyen dil’ olarak tutanaklara geçiriliyor. Kürtçenin eğitim dili ve resmi dil olması gerekiyor. Çarşı ve pazar başta olmak üzere her yerde Kürtçe'nin kullanılmasına özen gösterilmesi gerekiyor. Her il ve ilçede Kürtçe eğitim veren kurumlar açılmalı. Kürtçe düşünelim, Kürtçe konuşalım, Kürtçe okuyalım, Kürtçe yazalım. Çünkü bizim yaşadığımız coğrafya Kürdistan'dır" dedi.
Açıklamanın ardından Mezopotamya Çocuk Korosu, Kürtçe şarkılar seslendirerek, Kürt Dil Bayramı’nı kutladı.
Nusaybin'de de Emek ve Demokrasi Platformu tarafından HDP ilçe binası önünde açıklama yaptı. Yapılan açıklamada pankart ve dövizler açılırken, metni ilçe Eşbaşkanı Şindar Akıncı okudu.
Kürt Dil Platformu, Mezopotamya Yazarlar Derneği, KESK Mardin Şubeler ve Mardin Barosu, Eğitim Sen Mardin Şubesi’nin önünde açıklama yaptı.
İZMİR
İzmir’de, Avesta, Komaleya Lêkolinên Çand û Ziman (Avesta Dil ve Kültür Araştırma Derneği) Sarnıç Piknik alanında düzenlediği ekinlikle 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı'nı kutladı. Yoğun katılım gösterilen etkinlikte, halaylar çekildi, bilgi yarışması ve müzik dinletisi yapıldı.
Kürtçe'nin Kurmancî lehçesinde konuşan Avesta Dil ve Kültür Araştırma Derneği yöneticisi Mustafa Borak, “Dilimizin statüsü yok, bu yüzden çokça konuşulmuyor. Ehmedê Xanî, “Ne yapayım, gerçekten de pazarımız kesattır’ diyor. Umut ediyorum ki hep birlikte dilimize sahip çıkacağız. Özellikle yeni yetişen nesille Kürtçe konuşulsun" diyerek, dil bayramını kutladı.
‘HER YERDE KÜRTÇE KONUŞMALIYIZ’
Ardından Kirmanckî lehçesinde konuşan Eğiti Sen üyesi Nazif Çakır, UNESCO verilerine dikkati çekerek, 2 bin 500 dilin kaybolma tehlikesi altında olduğunu belirtti. Kirmanckî lehçesinin de bu diller arasında yer aldığını ifade eden Çakır, “Dilimizin yok olmaması için her alanda konuşmamız lazım. Anadilinizde konuşun, düşünün, üretin. Her günümüz her dakikamız Kürtçe ile geçmelidir” ifadelerini kullandı.
Konuşmaların ardından Kürtçe'nin Kurmancî ve Kirmanckî lehçelerinde eğitim alan öğrencilere sertifikaları verildi. Etkinlik, "Be ziman jiyan nabe" sloganıyla son buldu.
VAN
KESK Şubeler Platformu, öncülüğünde düzenlenen açıklamaya HDP Van Milletvekilleri Murat Sarısaç, Muazzez Orhan’ın yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Eğitim Sen Şube Başkanı Murat Atabay, bir toplumun diliyle var olduğunu söyleyerek, dilini kaybeden toplumların yok olduklarını belirtti. Kürtçenin resmi dil olması gerektiğine dikkat çeken Atabay, Kürtlerin dillerine sahip çıkması çağrısı yaptı. Açıklamanın ardından kurumlar arası bilgi yarışması yapıldı. Etkinlik, müzik grubunun konseriyle sona erdi.
Van’ın Erciş ilçesinde Kültür, Sanat Araştırmaları Derneği açıklama yaptı. Dernek yöneticisi Mahmut Pala, Kürtlerin tarih, kültür ve dillerine sahip çıkması gerektiğini söyledi. Yüzyıllardır bu topraklarda yaşayan Kürtlerin ulus devletler tarafından dillerinin ve kültürlerinin asimilasyona uğratılmak istendiğine dikkat çeken Pala, Kürt diline karşı büyük bir tahammülsüzlüğünün olduğunu dile getirdi.
HAKKARİ
HDP Hakkari İl Örgütü'nün yaptığı açıklamaya çok sayıda kişi katıldı. HDP il yöneticisi Kadir Şahin, yüzyıllar öncesinden Anadolu ve Mezopotamya topraklarında birçok farklı dilin konuşulduğunu söyleyen Şahin, “UNESCO’nun dünya üzerinde kaybolacak diller atlasında Türkiye'de 18 dil yok olmakla karşı karşıya. Açıkça görülüyor ki yürütülen politikalar, kültür ve düşünceleri yok etmeye yönelik bir stratejidir. İktidarların Kürt dilini yok sayma yaklaşımlarının en somut örneği ise kayyımların icraatlarında ortaya çıktı. Halkın iradesini gasp eden kayyımlar, Kürt dilini toplumsal alanda yok saymak ve ortadan kaldırmak istiyorlar. Bizler kesinlikle bu yaklaşımları kabul etmiyoruz. Tüm dillerin dil ve kültürlerin ortak alanda özgürce buluştuğu bir dünya kurma ve mücadeleyi sözü veriyoruz” dedi.
ADANA
HDP Adana İl Örgütü'nün öncülüğüyle Heykelli Park'ta açıklama yapıldı. Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Özgür Kadın Hareketi (TJA), Barış Anneleri Meclisi, Binevş Kültür Merkezi, Akdeniz Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (AYKAYDER), Akdeniz Adana Tutuklu ve Hükümlü Aileleriyle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (AATUHAY-DER), İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) yanı sıra çok sayıda kişi katıldı.
"Bila zimanê Kurdî bibe zimanê fermî û perwerdehiyê” pankartı açıldı, "Bi Kurdî biaxivin", "Bi Kurdî bixwînin", "Bi Kurdî binivîsin”, "Bi Kurdî bijîn", "Zimanê me rûmeta me ye", dövizleri taşındı. "Zimanê me hebûna me ye", "Jin jîyan ziman" ve "Bê Ziman jîyan nabe" sloganları atıldı. HDP Adana İl Eşbaşkanı Mehmet Karakış, anadilde eğitimin verilmesi gerektiğini söyledi.
Açıklama yapan Tahir Özdemir, Kürtçeye dönük asimilasyon politikalarının cumhuriyetin kuruluşundan bu yana devam ettiğini ifade etti. Özdemir, asimilasyon politikalarına karşı mücadele çağrısında bulunarak, "Demokratik ve barışçıl bir ülke için Kürt dilinin özgürlüğünü engelleyen temel yasalar değiştirilmeli, Kürtçe eğitim dili ve resmi dil haline getirilmelidir" dedi. Açıklamada erbaneler eşliğinde "Zimanê Kurdî" ezgisi seslendirildi.
Açıklamanın ardından kitle alkış, zılgıt ve sloganlar eşliğinde HDP Adana İl Örgütü'ne geçti.
Binevş Kültür Merkezi, kendi binalarında etkinlik gerçekleştirdi. Etkinliğe, HDP Adana İl Örgütü, DBP, Özgür Kadın Hareketi (TJA), Halkların Demokratik Kongresi (HDK), Barış Anneleri Meclisi, Akdeniz Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (AYKAYDER), Akdeniz Adana Tutuklu ve Hükümlü Aileleriyle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (AATUHAY-DER) ile çok sayıda kişi katıldı. Saygı duruşu ile başlayan etkinlikte Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan KÜRDİDER eski Adana Şube Başkanı Giyasettin Gümüş ve yöneticisi Reşit Gültekin konuşması ile devam etti.
Gümüş, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı'nın tarihçesine ve önemine değinerek, herkesin anadiline sahip çıkmaya çağırdı. Konuşmalar ardından etkinlik çocuk korusunun ve dengbêjlerin stranlarıyla sürdü.
BATMAN
Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) sanatçıları Gap Mahallesi'nde açıklama yaptı. MKM sanatçılarının katıldığı açıkldmada konuşan Mahsum Yolverdi, Kürtçe üzerinde gelişen baskılara dikkat çekti. Yolverdi, "Anadilini ileriye taşıyan bir toplum yaşamın her alanında kendini geliştirir. Asimilasyon politikaları ile karşı karşıya kalan Kürtler bu alanda varlık yokluk mücadelesini veriyor.100 yıldır baskı altında tutulan Kürt diline yönelik saldırılar hala devam ediyor. Sadece Kürt un diline değil kültürüne bir saldırı var. Bu yılki Newroz’da yöresel kıyafetlerimizi yasaklamak istediler hatta küçük çocukların üstündeki kıyafetleri bile çıkardılar. Kürtçe şarkılar yasaklanıyor, Kürtçe şarkı söyleyenler gözaltına alınıyor. Biz sanatçılar olarak dil ve kültürümüze yönelik gerçekleştirilen bu saldırıya karşı yaşamın her alanında direneceğiz. Bu saldırılara karşı hep birlikte direneceğiz. Kürt dil Bayramı kutlu olsun" diye konuştu.
Açıklama hep bir ağızdan söylenen "Zimanê Kurdî" şarkısı eşliğinde son buldu.
AĞRI
Patnos Belediyesi, “Çirokên Dengbêjan” etkinliği düzenlendi. Belediyenin Konferans Salonu’nda düzenlenen etkinliğe Çîrokbêj Ayhan Erkmen ile Dengbêj Keremê Jirkî katıldı. Erkmen’in seslendirdiği öyküler sonrası Dengbêj Jirkî ise bir dinleti sundu. Patnos Belediye Eşbaşkanları Müşerref Geçer, Emrah Kılıç ve çok sayıda kişi katıldı.
Çîrokbêj Ayhan Erkmen Patnos Belediyesi katkılarıyla çıkardığı “Çirokên Serhedê” adlı kitabını katılan yurttaşlara imzalattı.
İSTANBUL
Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ve Kürt Araştırmalar Derneği, Kürt Dil Bayramına ilişkin Kartal’da bulunana Neyzen Tevfik Meydanı’nda bir araya geldi. Etkinliğe Halkların Demokratik Partisi (HDP) Grup Başkan Vekili Meral Danış Beştaş, İl Örgütü Eşbaşkanı Ferhat Encü ile çok sayıda beyaz tülbentli anne, çocuk ve genç de katıldı. Kadınlar etkinlikte ulusal kıyafetleri ile katıldı. Etkinlikte, “Bila zimanê Kurdî bibe zimanê fermî û zimanê perwerdehiyê” yazılı pankartın yanı sıra “Zimanê Kurdî Zimanê me rûmeta me ye”, “Bê ziman jiyan nabe” ve “Dem dema zimanê Kurdî ye” dövizleri taşındı.
Burada sloganlar eşliğinde yürümek isteyen kitlenin önünü polis barikat kurarak engelledi. Tepki gösteren kitle, oturma eylemi yaparak engellemeyi protesto etti. Oturma eylemi sırasında kitle sık sık sloganlar attı. Kitle arbane eşliğinde Kürtçenin önemine vurgu yapan şarkılar söyledi. Oturma eylemi ardından açıklama yapıldı.
Tutuklu annesi ve Barış Anneleri İnisiyatifi üyesi Fince Akman, Kürt annelere seslenerek “Anneler çocuklarıyla Kürtçe konuşsun” çağrısında bulundu. Akman, polis engeline ilişkin ise, “Bizi engellemeye çalışıyorlar ancak hiç kimse önümüzü kesemez. Kimse dilimizin konuşulmasına engel olamaz. Engeller bizi durduramaz” dedi.
Engellemeye tepki gösteren HDP’li Ferhat Encü, Kürtçeye dönük saldırın durmadığını karşı gelenlerin ise tutuklandığını ya da sürgün edildiğini kaydetti. Encü, “AKP-MHP iktidarı Kürtçeyi yasaklıyor. Ancak baskılara rağmen Kürtçeyi savunmaya devam edeceğiz. Hewar dergisinden bu yana soykırım politikalarını sürdürüyorlar. Kürtçeyi eğitim ve resmi dil yapana kadar bu mücadeleyi her türlü şekilde sürdüreceğiz” ifadelerini kullandı.
Ardından söz alan HDP’li Meral Danış Beştaş, Kürtçenin sahiplenilmesiyle Kürt kimliğinin sahiplendiğine vurgu yaptı. “Kürtçesiz bir yaşamı özgür kabul etmiyoruz” diyen Beştaş, polisin dil bayramına dönük tavrından ise dilin öneminin anlamaları gerektiğini belirtti. Beştaş, “Bu ülkede bir Kürt düşmanlığı var. Halkları birbirine düşürmek istiyorlar. Ama halkların birbiriyle bir sorunu yoktur. Bu sistem bu iktidar bunu yürütüyor. Biz yürüseydik ne olurdu? Bu yürüyüş, bu eylem hangi kanuna göre aykırı? Biz neden yürüyemiyoruz? Anayasanın emredici gücü var. O anayasa sadece sizin için mi? Herkes bu memlekette yürüyebilir. Bu ülkede herkes yürüyor. AKP’liler bütün yolları kapatarak, bütün kolluk güçlerini emrinde tutarak yürüyor. Bu zorla ve politika ile bu iktidarı devam ettiremeyeceksin. Rıza üretemeyeceksin. Bu halk sizi desteklemeyecek” şeklinde ifadelere yer verdi.
Türkiye’nin parti devletine dönüştüğünü dile getiren Beştaş, “Varsa yoksa sizi partiniz sizin çıkarlarınız. Çıkarlarınız batsın. Sizin çıkarlarınız yüzünden bu halk acı çekiyor. Bu halk sizin hırsızlıklarınız, yolsuzluklarınız yüzünden açlıkla boğuşuyor. Savaş politikalarınız yüzünden bu halkın yüzde sekseni açlıkla yüz yüze. Bu paranın gittiği yeri biliyoruz. Sizin hangi çevreyi duyurduğunuzu biliyoruz. Kürt halkı buna karşı da mücadele edecektir. Merak etmeyin biz Kürtçeyi yaşatacağız” dedi.
Basın metnini okuyan Kürt Araştırmalar Derneği üyesi Leman Elmas, Kürt halkının en önemli hakkı olan anadilinden yoksun bırakılmaya çalışıldığını belirtti. Bu durumun hem bireysel hem sağlık hem de toplumsal olarak sorunlar yarattığını dile getiren Elmas, şöyle devam etti: “Bu durum Kürt dili ve kültürünü ölüme doğru sürüklüyor. Dil ve kültürü yaşatma hakkı uluslararası hukuk ve normlarda güvence altına alınmıştır. Kürt halkı, diline ve kültürüne yönelik sürekli olarak bir mücadele sürdürüyor. Dilini ve kültürünü canlı tutmak ve yaşatmak için mücadele veriyor.
Kürtler, dili ile çocuklarına isim vermesinin önündeki engeller kaldırılmalı. Ayrıca diline ve kültürüne göre özgür bir şekilde çocuklarını büyütebilmeli. Bunun yanı sıra tüm resmi kurumlarda Kürtçe resmi dil olmalı. Kürtçeye dönük saldırlar nefret suçu olarak kabul edilip cezalandırılmalı. Böyle olduğu takdirde Kürt Dil Bayramı gerçek bir bayram olacak.”
Yapılan konuşmaların ardından etkinlik MKM ekibinin şarkılarıyla yapılan halaylarla son buldu.
MARDİN
Kürt Dil Platformu, KESK, Mardin Barosu ve Mezopotamya Yazarlar Derneği panel düzenlendi. Panele Azadi Hareketi’nden Ayetullah Aşitî, Mardin Barosu’ndan Av. Dilan Koç ve Yazar Ahmet Çelik konuşmacı olarak katılırken, programın moderatörlüğünü ise Mahir Mikailoğlu yaptı.
Ayetullah Aşitî, “Ol û Ziman/Din ve Dil”, Dilan Koç “Huquq û Ziman/Hukuk ve Dil”, Ahmet Çelik ise “Wêje û Ziman/ Edebiyat ve Dil” konularına dair sunumlarını yaptı.
Ayetullah Aşitî konuşmasında sistemin dini bir araç olarak kullandığını ve Kürtleri bu şekilde yanında tutmak istediğini belirterek, “Bugün içinde olduğumuz şartlarda, yaşadığımız sistemde Allah’ın dinine olan inanç yok. Irkçılıklarında Allah’ın dinini istismar ediyorlar. Bin yıldır Kürtler din adı altında, dinin temsilcileri olduklarını söyleyenlerin eliyle öldürülüyorlar. Bin yıldır kölelik zihniyeti camilerde, mihraplarda, televizyonlarda bu halka dayatıldı. Bu demek oluyor ki, bunların dini Allah’ın gönderdiği din değildir. Bu nedenle bunlara kanmamak gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Sunumunu yapan Koç, mahkemelerde Kürtçeye dönük uygulamaları anlattı. Koç, mahkeme salonlarında Kürtçe savunma yapılması yönünde kanunen bir engel olmadığını belirtirken, kanunun uygulanmadığını söyledi. Örnekler vererek, sunumunu yapan Koç, mahkeme salonlarında en büyük sorunlardan birinin tercüman olarak getirilen kişilerin yeterli Kürtçe bilmemesi olduğunu belirterek, “Yanlış çeviri yüzünden onlarca yıl hapis cezası alanlar oluyor” dedi.
Yine kanun uygulayıcılarının Kürtçe savunma hakkının kullanılması yönünde yeteri özen göstermediğini belirten Koç, mahkemelerde “Türkçe bildiği halde Kürtçe savunma yapmak isteyenlere yapılan yargılama sonucunda tercüman ücretinin ödettirilmek istenmesi Kürtçe savunmanın önünde engel oluyor” dedi. Bir başka engelin de Kürtçe savunma yapanlara doğrudan “örgütle iltisaklı” muamelesi yapılarak ceza verilmesi olduğunu belirten Koç, “Yeteri kadar Türkçe bilmeyen insanlar bile bu nedenle savunmalarını Kürtçe yapmaya çekiniyorlar. Türkçe savunma yapmak zorunda kalıyorlar” dedi. Koç, yaşanan bu sıkıntıların çözümünün Kürtçe savunmanın önündeki her türlü engeli kaldırarak, Kürtçe anadilde eğitimin yaygınlaştırılmasının önemine dikkat çekti.
Panel Yazar Ahmet Çelik’in sunumunun ardından sona erdi.