HABER MERKEZİ - HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar ile beraberindeki milletvekilleri, saat 19.38’de Seyit Rıza heykeli önünde çerağlar yakarak katledilenleri anarken, İstanbul ve İzmir’de ise Alevi kurumları, soykırımın devam ettiğini söyledi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Dersim İl Örgütü, Eş Genel Başkan Mithat Sancar, milletvekilleri Tülay Hatimoğulları, Alican Önlü, Zeynel Özen, Kemal Bülbül ve Ali Kenanoğlu’nun katılımı ile Seyit Rıza Meydanı’nda saat 19.38’de çerağlar yakarak Dersim Katliamı’nda katledilenleri andı.
'MUNZUR KAN AKTI'
Yakılan çerağların ardından kısa bir konuşma yapan HDP’li Tülay Hatimoğulları, “Kadınlar katliam döneminde askerlerin tarafından tecavüze maruz kalmamak için 38 kayalıklarında atlayarak yaşamlarına son verdi. Munzur kızıl aktı, kan aktı. Bu coğrafya yeteri kadar kana doydu. Artık Dersim Katliamı ile yüzleşilmelidir, barış gelmeli bu coğrafyaya” diye belirtti.
Yerel sanatçıların katliama ilişkin ağıtlar yakması ile anma son buldu.
ALEVİ KURUMLARI: SOYKIRIM SÜRÜYOR
İzmir’de ise, Dersim Dernekleri Federasyonu, İzmir Dersim Dernekleri ile Demokratik Alevi Derneği (DAD) Şubesi, katliamda yaşamını yitirenleri andı. Karşıyaka İskele önünde yapılan basın açıklamasına HDP İstanbul Milletvekili Musa Piroğlu, siyasi parti temsilcileri ile sivil toplum örgütleri temsilcileri katıldı. Açıklamada “Zulme karşı direnmeyi senden öğrendik”, “1937-38 Dersim katliamı içimizde kanayan yaradır”, “Dersim ana’nın yaraları var, kapanmalı, iyileşmeli. Dil kültür ve inanç toprağı gibi geliyor. Say ki bir avuç toprak üstüne serptim korusun” yazılı pankartlar taşındı.
Dersim katliamında yaşamını yitirenlerin anısına bir dakikalık saygı duruşunun ardından kurumlar adına ortak açıklamayı DAD İzmir Şubesi Eşbaşkanı Nebahat Çelik okudu. Çelik, Dersim katliamının Anadolu ve Kürdistan’da bulunan etnik ve inançsal farklılıkları yok etmeyi amaçladığını ifade ederek, tekçi İnkârcı, herkesi Türk, Hanefi Müslüman yapmak için Şark Islahat planını uygulamaya konduğunu belirtti. Çelik, “Türk Dil teorisi, Turan fikriyatıyla tenkil, tedil, asimilasyon uygulamaları bütün kurumları ile topyekûn bir savaşa girmiş ve Koçgiri ile başlayıp Şeyh Sait, Ağrı, Zilan, Dersim soykırımıyla günümüze kadar devam etmektedir. Bu tekçi, inkârcı, asimilasyoncu zulüm AKP-MHP Türkçü İslamcı zihniyet ön çekiminin devamı olarak sürüp gitmektedir” diye konuştu.
‘KAYIPLARIN AKIBETİNİ AÇIKLAYIN’
Çelik, taleplerini şu şekilde sıraladı.
“* Seyitlerimizin mezar yerlerini açıklayın ve ailelerine teslim edin.
* 1937 soykırımını kabul edip yüzleşerek Dersim halkından özür dileyin.
* Başta Dersim ismi olmak üzere köy ve mezra isimlerini iade edin.
* Dersim’in kayıp kızları ve çocukların akıbetini açıklayın.
* 1937’de Elazığ İstiklal Mahkemelerinde mahkûm edilen canlarımızın akıbetini açıklayın.
* Genelkurmay, TBMM soykırım dönemi arşivlerini açın ve açıklayın.”
YÜZLEŞME VURGUSU
HDP’li Piroğlu da, Dersim’de yapılan soykırımın devam ettiğini belirterek, “Devletin bu saldırganlığı Alevilerin kimliğini, inancını tanımayarak devam ediyor, Dersim’in doğasının yok edilmesi tarihinin ortadan kaldırılmasıyla, Kürt halkına düşmanlık siyasetiyle devam ediyor. Kadınlara katliam siyasetiyle, ötekileştirilmiş bütün unsurlara karşı saldırganlıkla devam ediyor. Dersim'e, katliamına karşı çıkmak bu saldırganlığa karşı çıkmak, ülkeyi bekleyen karanlığa meydan okumaktır” dedi. Piroğlu, katliamın katilleriyle hesaplaşarak yeni soykırımlara izin vermeyeceklerini belirtti.
Basın açıklaması, “Savaşa hayır barışa hemen şimdi”, “Dersim, Maraş, Koçgiri unutulmaz”, “Dersim ilk değildi sonda olmayacak” sloganları ardından son buldu.
‘HİÇBİR ŞEYİ UNUTMADIK’
İstanbul’da da, Dêrsim Araştırmaları Merkezi (DAM), Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF), Avrupa Demokratik Dersim Birlikleri Federasyonu (ADEF) temsilcileri ve üyeleri, Kadıköy Ruhtım Meydanı'nda bir araya geldi. Anmada, katliamda yaşamını yitirenlerin fotoğrafları ile “xo vira nêkemê Dersim- soykırımını unutmadık, unutmayacağız”, “Hiçbir şeyi unutmadık, hiçbir şeyi affetmeyeceğiz” pankartları açılarak, "Adalet için tek yol devrim", "Ne cumhur, ne millet, tek yol devrim", "katliamların, tutuklamaların hesabını sokakta soracağız" dövizleri taşındı.
Açıklamaya, Halkların Demokratik Kongresi (HDK), HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, HDP İstanbul HDP İstanbul İl Eşbaşkanı Ferhat Encü ve çok sayıda kişi katıldı. Anmayı düzenleyen sivil toplum örgütleri adına ortak açıklamayı Dersim Federasyonu Genel Sekreteri Hasan Şen okudu.
TERTELE BUGÜN DE DEVAM ETMEKTE
Şen, bugün Dersim’in kara günü olduğunu belirterek, katliamın başlıca sorumlusunun farklı olma hakkını “düşman” olarak kodlayıp yok eden tekçi, ırkçı ideoloji olduğunu vurguladı. Şen, “Bu tekçi uygulamayı savunan hükümetler 85 yıl boyunca aynı yaklaşımı göstermiş ve göstermektedirler. Müesses nizamın günümüzdeki devamı ise, benzer uygulamaları sürdüren mevcut siyasal iktidardır. Günümüzün siyasal iktidarı da o günlerden aldığı mirasla barajlar, HES'Ier, madenler, ormanların yakılması, arazi tahsisi ve inanç yerlerinin tahribatı ile bu siyaseti sürdürmekte. Bu yönüyle de Tertele devam etmektedir” diye konuştu.
RESMEN KABUL EDİLSİN
Dersim’in 85 yıldır, yaralarını sarmaya, inkâr edilmişliğini aşmaya çalıştığını kaydeden Şen, hala atalarının mezar yerlerini bulmaya çalıştığını belirtti. Şen, Dersim toplumu ve kurumları olarak sonuç alıncaya kadar hak ve hakikat yürüyüşünü sürdüreceklerini sözlerine ekledi. Devletin tüm kurumlarıyla bir soykırım olan Dersim Tertelesi ile yüzleşmesini talep eden Şen, 4 Mayıs gününün “1937-38 Dersim Tertelesi Günü” olarak resmen kabul edilmesini istedi.
‘HESABINI VERECEKLER’
HDP İstanbul İl Eşbaşkanı Ferhat Encü ise, 85 yıldır Dersim’de yaşanan soykırımın tanıması için mücadele edildiğini söyledi. Geçmişte Dersim katliamı gerçekleştirenlerin bu günde soykırımın devamı ettirdiğinin altını çizen Encü, “Bu katliam sadece Alevi inancına yönelik değil, aynı zamanda Kürt halkına yönelik bir katliamdır. Bu topraklarda farklı inançları tanımayan ittihat terakki zihniyetinin bir yansımasıdır. Bizler bu yaşananları asla unutmayacağız. Bu zihniyete karşı sonuna kadar mücadele edeceğiz. Bir kez daha ifa edelim bu katliamı gerçekleştirenler, bir gün mutlaka bunun hesabını verecekler. Bir daha bu topraklarda böyle topluca katliamların yaşanmadığı, umudun barışın demokrasinin, adaletin yaşandığı bir ülke olması umudu ile mücadeleye devam edeceğiz” dedi.
HDP Milletvekili Züleyha Gülüm de, sistemin savunucularını katliamla yüzleşmeye çağırdı.
DENİZE KARANFİL
Konuşmaların ardında deyişler okunarak lokmalar dağıtıldı. Ardından katledilenlerin anısında denize karanfil bırakıldı.