AKP-MHP ortaklığında Federe Kürdistan Bölgesi’nin Zap, Metîna ve Avaşîn bölgelerine yönelik 17 Nisan’da saldırı başlatan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), bir yandan Irak’a Şengal’e saldırması yönünde baskı uyguluyor, diğer yandan Türkiye’nin saldırıları altında olan Kuzey ve Doğu Suriye sınırını kuşatma altına alıyor. KDP, Federe Kürdistan Bölgesi ile Kuzey ve Doğu Suriye arasındaki 33 kilometrelik sınır hattında bulunan karakol sayısını 66’ya çıkardı, birçok noktada Türkiye ile birlikte üs kurdu.

 

Fırat Haber Ajansı (ANF) muhabiri Bêrîtan Sarya, KDP’nin Kuzey ve Doğu Suriye ile Şengal’e yönelik kuşatmasının amaçlarını irdeledi. Suriye iç savaşı öncesi Kuzey ve Doğu Suriye’nin KDP denetimindeki sınırı, Türkiye-Suriye-Irak üçgeninde yer alan Pêşxabûr’dan Sihêla köyüne uzanıyordu. Irak’ın Sihêla köyünden Rabia sınır kapısına kadar olan hat ise Irak ordusu tarafından kontrol ediyordu. Bu sınırda 2012’ye kadar sadece Saddam döneminden kalan ve KDP güçlerinin kullanmaya başladığı 8 karakol bulunuyordu. Rojava Devrimi’nin başladığı 2012’de karakolların sayısını 20’ye çıkaran KDP, bununla da sınırlı kalmayarak, Nisan-Mayıs 2014’te Federe Kürdistan Bölgesi ile Kuzey ve Doğu Suriye’nin Dêrik kenti sınırı arasına hendekler kazdı. 

 

IRAK DA KDP DE KAÇTI 

 

DAİŞ’in Haziran 2014’te Musul’a yönelik saldırılarının başlamasıyla, Irak ordusu Dêrik sınırındaki Şihêla köyünden Rabia Sınır Kapısı’na uzanan hattı bırakarak kaçtı. Irak’tan boşalan yerlere KDP ve az sayıda da YNK güçleri yerleşti. DAİŞ’in 3 Ağustos 2014’te Şengal’e başlattığı saldırıyla birlikte bu kez KDP 12 bin kişilik gücünü bölgeden çekip, Êzîdîleri yeni bir fermanla yüz yüze bıraktı. Şengal ve Til Koçer arasındaki Rabia ilçesi ve Rabia Sınır Kapısı da DAİŞ tarafından işgal edildi. Bunun üzerine KDP pêşmergeleri de Irak askerleri gibi kaçarak, hattı boş bıraktı. Soykırım tehdidi altında olan Êzidîleri kurtarmak için DAİŞ’e karşı savaşarak Til Koçer’den Şengal’e insani koridor açan Halk Savunma Birlikleri (YPG) ve Kadın Savunma Birlikleri (YPJ), 3 Ağustos’ta Rabia'ya 15 kilometre uzaklıktaki Tawis, Kaile ve Mahmudiyê köylerini DAİŞ’ten geri aldı. Rabia içinde DAİŞ’le çatışmalar uzun süre devam etti. Rabia ve sınır kapısı 30 Eylül 2014’te bir kısım YNK ve KDP pêşmergesinin de katılımıyla tümden özgürleştirildi.

 

SINIR PÊŞMERGENİN DENETİMİNE VERİLDİ 

 

Rabia kasabasının büyük bölümünü kontrol ederek pêşmergeye devreden YPG-YPJ’liler, Kuzey ve Doğu Suriye’ye geçti. Böylece Pêşxabûr’dan Rabia ve Rabia Sınır Kapısı’na kadar olan 86 kilometrelik sınırın diğer tarafı tümden pêşmergenin denetimine girdi.

 

KDP BİR KEZ DAHA SINIRI BIRAKTI 

 

Bu süreçte bölgede, Federe Kürdistan Hükümeti’nin bileşenleri olan KDP ve YNK’nin alanları paylaşma yaklaşımından dolayı sadece KDP pêşmergeleri kaldı. KDP’nin gerçekleştirdiği referandumla birlikte Ekim 2017’de harekete geçen Irak ordusu, başta Kerkük olmak üzere birçok bölgeye girdi. KDP, Dêrik-Til Koçer sınırının da bir bölümünü yeniden bırakarak Rabia kasabasına 15 km uzaklıktaki Mahmudiyê köyüne kadar çekildi.

 

SINIR HATTI KDP KONTROLÜNDE 

 

KDP, Ekim 2017 ortalarından bugüne Derîk’in karşısındaki Pêşxabûr üçgeninden Til Koçer karşısındaki Mahmudiyê köyüne kadar olan 33 kilometrelik sınır hattını kontrol etmeye başladı. Bu hattan sonra başlayan Qamişlo ve Şengal sınır hattını ise 2017-2021 arasında Heşdi Şabi, daha sonra da Irak polis güçleri kontrol etmeye başladı. Bu hat, Derîk’ten başlayarak Rabia’ya, oradan Şengal yakınlarına kadar uzanıyor. 

 

TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ 

 

Referandum sonrası Türkiye ile bozulan ilişkilerini PKK, Rojava Devrimi ve Kürt karşıtlığıyla düzelten KDP, Kuzey ve Doğu Suriye sınırı konusunda yine Türkiye ile işbirliğine girdi. Federe Kürdistan Bölgesel Başkanı Nêçîrvan Barzani’nin, çağrıldığı Ankara’da AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla görüşmesinin ardından Kuzey ve Doğu Suriye sınırı boyunca karakol ve gözlem noktaları inşa edilmeye başlandı, bu noktalara KDP’nin özel güçleri yerleştirildi. Pêşxabûr Sınır Kapısı’na yakın tepelik alanlardan Mahmudiyê köyüne kadar yeni karakol ve askeri noktalar inşa edildi. Eski karakollara ve yeni kurulanlara KDP özel güçleri yerleştirildi, ağır silah sevkiyatı yapıldı. Bu karakollar termal kameralarla donatıldı, Xanikê ve Şilikiyê üssüne teknik araçlar yerleştirildi.

 

MİT VE KDP İSTİHBARATI 

 

Bu kuşatmanın ardından MİT ve KDP istihbaratı, Dicle Nehri’nin arkasında yer alan El Qale ve Şilikiyê üslerine konuşlandı. Kuzey ve Doğu Suriye’den Federe Kürdistan Bölgesi’ne geçenleri, özellikle çocukları, Kuzey Doğu Suriye Özerk Yönetim’e bağlı askeri kurumlarda yer alan aileleri soruşturmak için kullanılmaya başlandı. Federe Kürdistan Bölgesi’nde bulunan ve Kuzey Doğu Suriye sınırını gören Bêxêr Dağı’nda, Türkiye’ye ait keşif uçaklarının havalandığı bir üs kuruldu. 

 

SINIR KUŞATMA ALTINDA

 

Türkiye’nin dayatmasıyla, Amerikan Birleşik Devletleri (ABD) ve Birleşmiş Milletlerin (BM) gözetiminde Bağdat-Hewlêr arasında 9 Ekim 2020’de “Şengal Anlaşması”nın imzalanmasının ardından Kuzey ve Doğu Suriye sınırında kuşatmaya hız verildi. Anlaşmanın hemen ardından KDP, sınır hattına özel güçlerini sevk etmeye ve yeni karakollar inşa etmeye başladı. KDP, son olarak Şubat ayında Mahmudiyê köyünde kendi güçleri ve Irak hudut güçleri arasında 3 yeni karakol kurdu. Bu karakollarla birlikte KDP’nin Pêşxabûr’dan Mahmudiyê köyüne kadar olan 33 kilometrelik Kuzey ve Doğu Suriye sınırında en az 66 karakolu ve yüzlerce toprak mevziisi tamamlandı. Böylece Federe Kürdistan Bölgesi ile Kuzey ve Doğu Suriye sınırı, tamamen kuşatma altına alınmış oldu. 

 

EKONOMİK AMBARGO 

 

Federe Kürdistan Bölgesi ile Kuzey ve Doğu Suriye arasında bulunan Sêmalka Sınır Kapısı, birçok kez KDP tarafından kapatılarak, bölgeye ambargo uygulandı. Irak merkezi hükümetinin Türkiye ve KDP’nin Kürt karşıtı politikalarına katılmasının ardından Şengal sınırındaki El Welid Sınır Kapısı da dönem dönem kapatıldı. Bu durum, bölge halkı tarafından “ekonomik ambargo” olarak değerlendiriliyor. Nitekim uzun zamandır Sêmalka Sınır Kapısı’ndan Federe Kürdistan Bölgesi’ne geçmek isteyen yurttaşlar, aylar öncesinden haber vermek ve KDP’nin istihbarat birimi olan Parastin’dan onay almak zorunda.

 

IRAK DA KUŞATMAYA DAHİL EDİLDİ

 

KDP, Federe Kürdistan Bölgesi ile Kuzey ve Doğu Suriye sınırını tümden kuşatırken, Irak merkezi hükümeti de “Şengal Anlaşması”nın devamı niteliğinde Şengal ile Kuzey ve Doğu Suriye sınırını önce tel örgütler ve kameralarla kapattı, Mart ayından itibaren de 250 kilometre uzunluğunda, 3 metre ve 75 santimetre yüksekliğinde duvar ördü. 

 

Böylece bir konsept dahilinde Ankara-Bağdat-Hewlêr tarafından Şengal, Kuzey Doğu Suriye ve Federe Kürdistan Bölgesi bağlantıları kesilmek isteniyor.