Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi (YBYK) 42. Genel Kurul Toplantısı, 23 Mart’ta Fransa’nın Strazburg kentinde gerçekleşti. Genel kurulda Türkiye, Birleşik Krallık, Almanya, Ermenistan, Lüksemburg, Gürcistan, Fas raporlarının değerlendirilmesi, kırsal gençlik ve yerel bölgesel yetkililerinin rolü konuları ele alındı. Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi, Türkiye’de hükümetin belediyelere atadığı kayyımların uluslararası hukuka aykırı olduğunu ve Halkların Demokratik Partili (HDP) belediyelere kayyım atanmasını 25’e karşı 100 oyla “Yerel demokrasiye darbe” olarak kabul etti. Türkiye’de 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde 3 büyükşehir, 5 il, 45 ilçe ve 15 belde belediyesi olmak üzere toplam 65 belediye kazanan HDP’de kayyım atamaları sonunda 19 ay içinde 4 ilçe ve 2 belde olmak üzere 6 belediyesi kaldı.

 

Avrupa Konseyi üyesi 47 ülkeden temsilcilerinin katıldığı genel kurula Türkiye’den HDP adına Şırnak’ın Silopi Belediyesi Eşbaşkanı Adalet Fidan katıldı. Toplantının ardından Türkiye’ye dönen Fidan, Türkiye raporunun okunması ve kabul edilmesine ilişkin Mezopotamya Ajansı’na (MA) değerlendirmelerde bulundu.

 

'KAYYIM DEMOKRASİYİ AŞAĞILIYOR’

 

Bu genel kurula Rusya-Ukrayna savaşından dolayı Rusya’nın çağrılmadığını hatırlatan Fidan, 46 ülkeden gelen temsilcilerle genel kurulun başladığını söyledi. 42’nci Genel Kurul’un önemli gündemlerinden birinin Türkiye raporunun olduğuna dikkati çeken Fidan, belediyelere kayyım atanmasına ilişkin hazırlanan raporun genel kurula sunulduğunu kaydetti. 2019 yılında gerçekleşen yerel seçimlerden sonra YBYK Türkiye Raportörünün Türkiye’deki belediyelerin durumunu takip ettiğini ve belediyelerin durumuna ilişkin hazırladığı raporu genel kurula sunduğunu anlatan Fidan, “Bu raporda yapılan araştırmalarda hukuk dışı ve demokratik olmayan kayyım atamalarının olduğu belirtildi. Bununla birlikte Türkiye’de ‘terör suçu’ maddesinin kapsamının çok geniş olduğu için özellikle HDP’li belediyelere kayyım atamalarına gerekçe yapıldığı kaydedildi. Kayyım atamalarının Türkiye’deki yerel demokrasi açısından ‘aşağılayıcı bir durum’ olarak değerlendirildi” dedi.

 

AKP-MHP ÖNERGESİ REDDEDİLDİ

 

Raporun genel kurula sunulmasıyla birlikte AKP-MHP’li temsilcilerin rapora karşı önerge verdiğini belirten Fidan, “AKP-MHP’li üyeler, ‘Türkiye’deki terör sucu maddesinin kapsamlı olmadığı’ yönünde önerge verdiler. AKP-MHP’li üyeler beledilere atanan kayyumların meşru olduğunu ve yerinde bir karar olduğunu savundu. Yine MHP’li bir üye Avrupa Konseyi’nde söz alarak onlarca kez HDP’nin terörist olduğunu söyledi. Bunun üzerine üye diğer devletlerin temsilcileri söz alarak, MHP’li üyenin söylediklerinin kabul edilebilir olmadığını ifade ettiler. Savaş çıkaran, insanları öldüren ve Putin gibi kişilere terörist denilebileceğini, seçimlerle gelen insanlara bunu demenin ağır bir söylem olduğunu söylediler. Burada dikkati çeken bir diğer hususta üye diğer ülkelerin temsilcileri de kayyum atamalarına ilişkin söz hakkı alarak bunun hukuksuzluğu üzerine konuşmalar yaptı. Onlarda bu kayyum atamalarına hâkimler ve onların verdiği oylarla AKP’li üyelerin önergeleri reddedildi. AKP’li üyelerin diğer bir önergesi ise, kayyumların yeteri kadar araştırıldığı ve bundan sonra bu konunun araştırılmaması gerektiği yönündeydi. Fakat birinci önergeleri 35 karşı 77 oyla reddedilince onlarda ikinci önergeyi geri çekerek Avrupa Konseyi’nin kayyumların faaliyetlerini takiplerine devam etmelerine istedi” diye konuştu.

 

DEMOKRASİYE GÖRE HAREKET ETMELİ 

 

Yerel belediyelere atanan kayyumların yerel yönetimlere darbe olarak tanınmasını oy çoluğu ile kabul edildiğini vurgulayan Fidan, “Demokrasiye göre seçimlerle seçilen bir kimsenin hakkında kesinleşmiş cezası olmadan görevden alınmasının hukuk dışı olduğu belirtildi. Yine seçilmiş biri hakkında kesinleşen cezasından dolayı görevden alınsa dahi onun yerine meclisten bir seçilir. Dışardan birinin kayyum olarak atanmışının irade gaspı olduğu vurgusu yapıldı. Türkiye’de Avrupa Konseyi üyesi olduğu için belirlenen yasalara ve demokrasiye göre hareket etmesi gerektiği belirtildi” diyerek Türkiye’nin kayyım atamalarının hukuksuzluğunun Avrupa Konseyi’nde de kabul edildiğini söyledi.

 

TÜRKİYE’NİN AP ÜYELİĞİ RİSKTE

 

YBKY’nin, kayyımların darbe sayılması ile birlikte Türkiye’nin aldığı kararları gözden geçirmesi ve demokrasinin gerekleri doğrultusunda adımlar atılana kadar bu konunun takipçisi olacağını aktaran Fidan, şöyle devam etti: “Bu takip Türkiye’nin Avrupa Konsey üyeliğini riske atıyor. Eğer Avrupa Konseyi üyesi iseniz onun kurallarına göre hareket etmeniz gerekiyor. Demokratik, şeffaflık ve farklı görüşleri hazmetmek gerektiği vurgulandı. Türkiye şuan ki haliyle devam ederse bu durum Türkiye’nin Avrupa Konseyi üyeliğinden çıkarılmaya kadar gider.” 

 

İÇERİDE BAŞKA DIŞARIDA BAŞKA 

 

Türkiye’nin belediyelere atadığı kayyımlara ilişkin raporun genel kurluda oylanması sırasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) üyelerinin karşı oy kullandığının altını çizen Fidan, konuşmasına şöyle devam etti: “CHP’li üyelerinin de kayyum konusunda orada yaptığı açıklamalar son derece üzücüydü. Daha önce yaptığımız görüşmelerde ve onların başkalarıyla yaptığı konuşmalarda kayyumların hukuk dışı ve irade gaspı olduğunu söylüyorlardı. Fakat Avrupa Konseyinde yaptıkları konuşmalarda Türkiye’de geniş bir terörizmin olduğunu ve kayyumların meşruluğu yönünde açıklamalar yaptılar. CHP’nin bu tavrı kabul edilebilir değil. Demokrat bir parti gibi görünmeye çalışan CHP’nin söylem ve adımları birbirini tutmuyor. CHP’nin orda söylediklerini eleştiriyoruz. Kayyumların yerel yönetimlere darbe olarak kabul edilmesi sırasındaki oylamada da olumsuz oy kullanarak kayyumları uygun gibi kabul ettiler. Özellikle Büyükçekmece Belediye Başkanı Hasan Aygün’ün konuşması çok olumsuzdu. ‘Kayyumlar, terörizm olduğu için çıktı’ yönünde açıklamaları oldu. CHP’nin bu tavrına üye diğer ülkelerin üyeleri de çok şaşırdı. Çünkü onlarla yapılan görüşmelerde de CHP’li üyeler kayyumlara karşı olduklarını ifade ediyorlardı. Ama oylama sırasında olumsuz oy kullanınca herkes şaşırdı. Onlar da ‘CHP’liler dışarda başka konuşuyor burada başka konuşuyor’ dediler.”

 

TARAFLAR NETLEŞMELİ 

 

“Halktan yana ve kayyumlara karşı olanların tarafının netleştiresi gerekiyor” diyen Fidan, “Aksi takdirde HDP olarak onlarla yürümeyiz. Bizler her zaman açık bir şekilde kayyımlara karşı olduğumuzu her yerde dile getiriyoruz. Bizler ne kadar açık ve net isek yanımızdakilerinde o kadar açık ve net olmasını istiyoruz. Bu raporun onaylanması olumlu bir sonuçtur. Avrupa Konseyi tarafından kayyımların takibinin devam edilmesi gerekiyor. Herkesin kendini gözden geçirmesi gerekiyor. Atılan yanlış adımlardan bir an önce geri adım atılması gerekiyor” diye konuştu.

 

MA / Ömer Akın