Şırnak İl Tarım Müdürlüğü'nün verilerine göre, kentte 1 milyon 543 bin dekar tarım arazisi bulunmasına rağmen "güvenlikçi" politikalardan dolayı çok az bir kısmı ekiliyor. Bölgede yasaklanan yaylalar ve boşaltılan köyler nedeniyle 90'lı yıllardan itibaren binlerce insan göç etmek zorunda bırakıldı. Çiftçilik yapılan alanlarda ise derinleşen ekonomik kriz ve girdi maliyetlerinin yükselmesinden dolayı tarım yapılamaz hale geldi. 

 

Şırnak’ın Silopi ilçesinde çiftiler de ziraat mühendisleri de tohum, zirai ilaç satan iş yerleri de ekonomik krizden ve artan fiyatlardan dolayı dertli. Ziraat Mühendisi Halit Kaya, iklim değişikliğiyle bölgede kuraklığını etkili olmasıyla ve artan girdi maliyetlerden dolayı çiftçilerin üretimden uzaklaştığını anlattı. Geçen yıl bir tonu 3 bin lira olan gübrenin bu yıl 10 bin TL'ye çıktığını belirten Kaya, "Doların yükselmesi girdi fiyatlarındaki maliyetini çok yükselti. Bu da çiftçiyi olumsuz etkiledi. Çiftçinin alım gücü azaldı. Devletin verdiği destek ödemeleri çiftçinin ihtiyacını karşılayacak seviyede değil. Bu gidişle çiftçinin üretim gücü daha da düşecektir” dedi.

 

EKİM YAPILMIYOR

 

Çitçilerin bu yıl kara kara düşündüğünü belirten Kaya, “Çiftçiler, maliyetlerden dolayı ekim yapamıyor. Her yıl ekim alanları daralıyor. Bölgemizde ürün bazlı ekimin yapılması gerekiyor. Her bölgeye göre farklı ürünlerin devlet tarafından desteklenmesi gerekiyor. Destekleme ödemelerinin artırılması elzemdir. Yapılan vergi kesintilerinin üreticiye iadesinin hemen çiftçiye yapılması önemlidir. Üreticinin daha fazla alanda ekim yapabilmesi için üreticinin maddi olarak güçlendirilmesi lazım” diye belirtti. 

 

İLAÇ SATIŞI DURDURULDU

 

Bölgede zirai ilaç ve tohum satıcılığını yapan Mehmet Soysal (38), 15 yıldır bu işle uğraştığını ve bu yıl kadar kötü bir dönem görmediğini ifade etti. Geçen yıl 50 TL’ye sattığı ilacı bu yıl 100 TL’ye sattığını kaydeden Soysal, “Tohum fiyatları da yeni zamlarla fırladı. Geçen yıl 50 kiloluk gübre çuvalını 120 TL’ye satıyorduk şimdi ise 450 TL olmuş. Bütün tarım ürünlerinde durum budur. Fabrikalar ilaç satımını durdurduğu için bizde de satacak ilaç yok. Gece uyuyoruz, sabah uyandığımızda fiyatlar değişmiş oluyor. Artık çiftçiye cevap veremez olduk” diye konuştu.

 

Aldıkları ürünlerin döviz bazlı olduğu için fiyatların sürekli arttığını dile getiren Soysal, döviz fiyatlarının artmasının yanında bir de stokçuluk ve fırsatçılığında etkili olduğunu belirtti. Böyle giderse bölgede yapılan kuru tarımın yüzde 70’inin ekilemeyebileceğine dikkat çeken Soysal, bir an önce çözümün bulunması gerektiğini söyledi.

 

MALİYETTE YÜZDE YÜZ ARTIŞ

 

Silopi ilçesinde yer fıstığı ekerek geçimini sağalmaya çalışan çiftçi Lokman Oflas (28), geçen sene bin 400 dönüm arazi ektiğini ve zar zor maliyetini çıkarabildiğini söyledi. Bu yıl da "belki kazanırım" umuduyla ekim yaptığını belirten Oflas, geçen yıl gibi olması durumunda iflas edeceğini ifade etti. İlkbaharda yer fıstığı ekmek için şimdiden hazırlıklara başladıklarını kaydeden Oflas, toprağın havalanması ve geçen yıl ekilen ekinin köklerinin kaldırılması için traktörlerle ilk sürmeyi yaptıklarını söyledi. Bu yıl 2 bin 400 dönüm arazi kiraladığını ve dönüm başına 700 TL kira bedeli ödediğini aktaran Oflas, “Bir dönüm tarla sürmek için 3 litre mazot kullanıyoruz. Mazotun litresini geçen yıl 6 TL iken, şimdi ise 10 TL. Yine tarlayı sürmek için traktör kiralayıp şoför tutuyoruz. Bir traktörün şoförü ile birlikte maliyeti günlük 600 TL’dir. Tüm bunları hesaplayınca dönüm başına ilk sürüm için 55-60 TL sürme maliyeti oluşuyor. Geçen sene ise aynı işi 30 TL’ye yapıyorduk” dedi.

 

Tarlayı ekime hazır hale getirmek için sadece sürmesinin 4 aşamadan geçtiğini aktaran Oflas, büyük parçaların ufaltması için ikinci sürüm yapılacağı ve bunun da dönüm başına 22 TL, tarlayı tırmıklamanın da dönüm başına 22 TL ve son olarak taban düzleştirme işleminin de maliyetinin yine dönüm başına 22 TL olduğunu anlattı.

 

‘BÖYLE GİDERSE HERŞEYİ SATACAĞIM’

 

Tarla sürme işlemlerinde dönüm başına 121 TL masraf çıktığını dile getiren Oflas, “Her geçen gün daha da kaybediyoruz. Bu arazilere yer fıstığı ekiyoruz. Geçen yıl kilosunu 10 TL’ye sattığımız yer fıstığını bu yıl ancak 7 TL’ye satabildik. Yer fıstığının kilo fiyatı azalırken, maliyetlerde yüzde yüze yakın bir artış oldu. Bu yılda yine şansımızı deneyeceğiz eğer ürün fiyatı düşük ve maliyet böyle yüksek giderse iflas edeceğiz. Geçen sene sadece masraflarımızın ücretini zar zor çıkarabildik. Bu yıl da fiyatların artması umuduyla ekim yapacağız. İnadına tarım yapıyoruz. Her yıl şansımızı zorluyoruz. Bu yıl da geçen sene gibi giderse bütün malzemelerimi satıp bu işi bırakacağım” şeklinde konuştu.  

 

KRİZ DERİNLEŞECEK

 

AKP’li bakanlar ve milletvekilleri tarafından tarım ekimine ilişkin yapılan açıklamaları hatırlatan Oflas, sözlerini şöyle sürdürdü: "AKP’li bir milletvekili 'borçlansanız da iflas da etseniz tarlanızı ekin' diyordu. Eğer borçlanacaksak neden ekim yapalım ki? O maaş almadan vekillik yapsın, geçinebilecek mi? Bunun yanında Tarım Bakanı, ‘bir karış ekilmemiş toprak bırakmayın’ diyor ama böyle giderse bütün tarlalar boş kalacak. Eğer çiftçi ekim yapmazsa ürünleri nerden alacaksınız? Mecburen yurt dışından alacaksınız. Bütün ürünler ithal olunca paranız dış ülkelere gidecek. Zaten ekonomik kriz var o zaman o kriz daha da derinleşecek.” 

 

MA / Ömer Akın