ANKARA - Kürdistan İnsan Hakları Ağı'nın İran’da Eylül ayında yaşanan hak ihlalleri raporuna göre, Kürt siyasi tutuklu Shaker Behrouz'un ölüm cezası onandı.

 

Kürdistan İnsan Hakları Ağı (KHRN) İran’da Eylül ayında yaşanan hak ihlallerine ilişkin rapor yayınladı. KHRN, bir tutuklunun hapishanede infaz edildiği, bir kadının recim edilerek öldürüldüğü, 14 kolberin öldürüldüğü ve Kürt siyasi tutuklu Shaker Behrouz'un ölüm cezasını onadığını kaydetti. Raporda ayrıca Türkiye’nin 9 İranlı Kürt’ü ÖSO’ya teslim ettiği de belirtildi.

 

İDAM

 

KHRN raporuna göre Eylül ayında, 52 yaşındaki tutuklu Arshad Javdat, Zencan hapishanesinde idam edildi. KHRN raporunda ayrıca Eylül ayı başından beri idam edilen tutuklu sayısının bilinen verilerden daha fazla olduğunu belirterek, Javdat'ın idamı ile ilgili bilgilerin ise ailesi tarafından bildirildiğini ekledi.

 

KADIN CİNAYETLERİ

 

Raporda, Eylül ayı içerisinde İran Kürdistanı'nda en az bir kadının cinayete kurban gittiği aktarıldı. Rapora göre, Kermanşah eyaletine bağlı Ravansar'da Marzieh Haaseli adlı genç kadın öldürüldükten sonra bedeni ateşe verildi. Genç kadının cenazesi bir arazide yanmış olarak bulundu.

 

SINIRDA ÖLDÜRÜLEN KOLBERLER

 

Rapora göre, Eylül ayında en az 14 Kürt sivil kolber olarak çalışırken ya öldü ya da yaralandı. İran sınır güçleri bu kolberlerden en az sekizini ülkenin batı sınırlarında vurdu, beşi hayatını kaybetti, üçü yaralandı. Ayrıca bir kolber kalp krizi sonucu hayatını kaybederken, iki kolber sınır güçlerinden kaçarken dağdan düşerek hayatını kaybetti.

 

Ayrıca 20 Eylül'de Türk ordusu, Türkiye ile İran'ın Batı Azerbaycan eyaleti Orumiyeh arasındaki sınır bölgesinde Sozdar Ahmadi ve Alishan Ahmadi adlı iki Kürt kolberi öldürdü. Türkiye'nin insansız hava aracıyla bir grup kolberi hedef alması sonucu iki kolber hayatını kaybetti. Bunlardan bir tanesi 18 yaşının altındaydı.

 

Bir kolber daha dağdan düşerek yaralandı. 

 

İŞ CİNAYETLERİ

 

Eylül ayı boyunca İran Kürdistanı'nda en az altı Kürt işçi iş kazalarında hayatını kaybettiği aktarılan raporda, İran Kürdistanı şehirlerindeki yüksek işsizlik oranı nedeniyle, her yıl çok sayıda İranlı Kürt vatandaşın iş bulmak için ülkenin diğer şehirlerine ve Irak Kürdistanı'na göç etmek zorunda kaldığını belirtti.

 

GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR

 

KHRN raporuna göre, Eylül ayında İran güvenlik güçleri İran Kürdistanı'nın çeşitli şehirlerinde en az 12 sivil ve 4 aktivist tutuklandı. Raporda ayrıca 19 Eylül'de Tahran'da Kürt sanatçı Loghman Pir- Khezranian'ın da tutuklandığını ve dokuz ay hapis cezasına çarptırılarak Evin Hapishanesi'ne gönderildiği yer aldı. Rapora göre, tutuklananlardan birisi 15 yaşındaydı.

 

HAPİS CEZALARI 

 

Raporda yer alan bir başka bilgiye göre, İran mahkemeleri geçtiğimiz ay en az yedi kişiyi iki ay ile yedi yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırdı. Bu cezalardan altısı muğlak “devlete karşı propaganda” iddiasıyla verildi. Bunun dışında, Yargıtay, Kürt siyasi tutuklu Shaker Behrouz'a verilen ölüm cezasını onadı.Bahrouz’un İslam Devrim Muhafızları Birliği (IRGC) üyesini öldürdüğü de iddialar arasında yer aldı.

 

GÖZALTINDA İŞKENCE SONUCU ÖLÜM

 

Rapora göre, 22 Eylül'de Büyük Tahran Merkez Hapishanesindeki gardiyanlar, 23 yaşındaki İlamlı bir sivil olan Amir Hossein Hatami'yi, yaklaşık on gün hapis yattıktan sonra döverek öldürdü. 25 Eylül'de Hatami'nin akrabaları, cezaevi yetkililerinin ölümünden sorumlu tutulmasını talep ederek cezaevi önünde toplandı. 

 

Nisan ayında tutuklanan İran Kürdistan Demokratik Partisi üyesi Asaad Ramin ve Dawood Rahimi ise, 1 Eylül'de hapishanede işkence görüp yaralandıktan sonra ambulansla hastaneye götürülürken, İran İstihbarat Teşkilatı'nın açtığı ateş sonucu hayatını kaybetti.

 

PJAK ÜYESİ GÖZALTINDA 

 

28 Eylül'de Kürdistan İnsan Hakları Ağı (KHRN), Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) üyesi Edrish Faghihi'nin daha önce Devrim Muhafızları ile girdiği çatışmada hayatını kaybettiği yönünde bilgi edindiğini belirten bir rapor yayınlamıştı.Daha sonra İslam Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC), Faghihi'yi yaralı bir halde gözaltına aldıklarını ve Batı Azerbaycan eyaleti Orumiyeh'deki el-Mehdi üssünde tuttuğunu doğruladı.

 

AÇLIK GREVLERİ

 

Raporda yer alan bilgiye göre, 22 Eylül'de Orumiyeh Merkez Hapishanesi'nin 10’uncu koğuşundaki 43 siyasi tutuklunun tamamı, hapishane yönetiminin hasta tutukluları hastaneye sevk etmeyi reddetmesi üzerine açlık grevine başladı. On gün süren açlık grevinin sonucunda cezaevi yetkililerinin taleplerini karşılamaya söz vermesi üzerine grevlerine son verdi. 

 

KÜRT MUHALEFET PARTİLERİNE SALDIRI

 

KHRN, 6 Eylül'de Devrim Muhafızları'nın Kürt muhalefet partilerini askeri bir saldırı ile tehdit ettiğini raporlamıştı. 9 Eylül'de Devrim Muhafızı güçleri, Irak Kürdistanı'nın sınır bölgelerini hava saldırıları ve top atışlarıyla hedef aldı. Şu ana kadar can kaybı olmamasına rağmen, Devrim Muhafızları saldırıların devam edeceğini duyurdu.

 

KÜRT SİVİLİ İNFAZ EDİLDİ

 

Raporda ayrıca, 12 Eylül'de Batı Azerbaycan eyaleti Piranşehr'deki İran istihbarat Bakanlığı'nın, Kürt sivil Yaser Mangouri'nin ailesine yaptığı telefon görüşmesinde, 17 Temmuz'da gözaltında tutulduğu sırada güçlerinin kendisini vurarak öldürdüğünü söylediği bilgisi yer aldı.

 

SINIR DIŞI

 

KHRN, 15 Ağustos'ta Türkiye polisinin 9 sığınmacıyı gözaltına alarak, beraberinde 57 kişi ile birlikte Kuzey Suriye'de Azaz kentine bıraktığını raporladı. KHRN, sığınmacıların akıbetleri hakkında endişelerini dile getirdi. İran'dan Türkiye'ye yasal olarak giriş yapan dokuz sığınmacının, tekneyle Avrupa'ya ulaşmaya çalıştıkları da aktarıldı. Sığınmacıların isimleri ise şöyle: Damavand Pak-Seresht, Mobin Valad-Beygi, Afshar Rostami, Bahman Shadravan, Masoud Heydari, Saeid Ahmadi, Fardin Darvishpour, Hedayat Rokhzadi ve Arman Rashidi-Hossein olduğu bildiriliyor.