Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Büyük Daire kararlarına rağmen serbest bırakılmayan Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve iş insanı Osman Kavala ile ilgili aldığı kararları 17 Eylül’de açıkladı.

 

Hakkındaki mahkumiyet kararlarının bozulması ve serbest bırakılması talep edilen Demirtaş için Türkiye’ye 30 Eylül’e kadar süre veren Komite, Kavala’nın ise 30 Kasım-2 Aralık tarihlerindeki toplantıya kadar serbest bırakılmaması durumunda, Türkiye hakkında yasal süreç başlama niyetinin resmi olarak bildirileceği kaydetti. AİHM kararına ilişkin henüz yol haritasını açıklamayan Türkiye’nin nasıl bir yol izleyeceği merak edilirken, AK Bakanlar Komitesi’nin bundan sonraki süreçte yaptırımlara başvurup, vurmayacağı 30 Kasım-2 Aralık’ta yapılacak toplantıda netleşecek.

 

AK Parlamenterler Meclisi’nin 13 Eylül’de gerçekleştirdiği toplantıya katılan HDP Dış İlişkiler Komisyonu Eş Sözcüsü Hişyar Özsoy ile AK Bakanlar Komitesi’nin son kararını ve temaslarını konuştuk. AİHM Büyük Daire’nin Demirtaş hakkında verdiği kararın üzerinden 10 ay geçtiğini hatırlatan Özsoy, Türkiye hükümetinin kararı uygulayıp, uygulamayacağına dair henüz bir bilgilendirme dahi yapmadığını dile getirdi

 

‘KOMİTE HOŞNUTSUZLUĞUNU DİLE GETİRDİ’

 

İktidarın ‘Ben AİHM kararını uygulamıyorum’ demesi halinde, AK Bakanlar Komitesi’nin kimi mekanizmaları devreye sokabileceğini söyleyen Özsoy, “Türkiye’yi Avrupa Konseyi üyeliğinden çıkarma meselesi gündeme gelecek. Ancak henüz net bir tutum yok. Türkiye’nin yol haritasını açıklamamasına karşı Komite hoşnutsuzluğunu dile getirmiş. 30 Kasım-2 Aralık’a kadar bırakılmazsa, Komite sekretaryasına bir ara karar taslağı hazırlamasını istiyor. Muhtemelen artık yavaş yavaş yaptırımlara doğru bir yol haritası çıkarılacak” dedi.

 

AZERBAYCAN ÖRNEĞİ

 

Türkiye’nin AİHM kararını uygulamamak için süreyi uzatmaya çalıştığını ifade eden Özsoy, “Hatırlarsınız AİHM tarafından alınan Ilgar Mammadov kararı vardı. Komite, kararı Azerbaycan’a uygulatmak için 3 yıl kadar uğraştı. Azerbaycan’ın Avrupa Konseyi’nden atılma tartışmaları başlayana kadar karar uygulanmadı. Türkiye’de süreci uzatmaya çalışıyor” diye belirtti.  

 

AK Genel Sekreteri, İnsan Hakları Komiseri, Avrupa’daki siyasi partiler ve AK Parlamento Başkanı’yla bir dizi görüşmeler yaptıklarını paylaşan Özsoy, bu görüşmelerde yeni bir Azerbaycan örneği olmaması için kararın uygulanma sürecini yakından takip edileceği ve ısrarcı olunacağının kendilerine iletildiğini kaydetti.

 

‘KARARLAR UYGULANMAZSA CİDDİ TARTIŞMALAR BAŞLAYACAK’

 

Demirtaş ve Kavala davalarının şu an Avrupa Konseyi’nin en önemli iki kararı haline geldiğinin altını çizen Özsoy, şunları söyledi: “Demirtaş ve Kavala kararı uygulanana kadar her 3 ayda bir toplanan Bakanlar Komitesi’nin otomatik gündemi olacak. Böyle bir sürece girildiğinde bir toplantıda çağrı, ikincisinde çağrı sonrakilerde artık farklı yaptırım ve uygulamalara başvuru yapılacak. Bakanlar Komitesi’nin bir ülkeyi Konsey’den çıkarma sürecini başlatma yetkisi var. Bunun yanı sıra Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin de bir ülkeyi konseyden çıkarma sürecini başlatma yetkisi var. Kararların uygulanmamasında ısrar AKPM’de büyük tartışmalara neden olacak. Sonbahara kadar sonuç alınmazsa Ocak oturumlarında Türkiye’ye yönelik ciddi tartışmalar başlayacaktır.” 

 

‘KONSEY’DEN ATILMA TARTIŞMALARI BAŞLAYABİLİR’

 

HDP’li Özsoy, Kavala ve Demirtaş kararının uygulanmamasının AK içerisinde de tartışmalara neden olduğunu belirtti. Özsoy, “Konsey’de ‘Biz bu kararı uygulatmazsak yarın Macaristan’da ya da Polonya’da istemediğimiz kararı uygulamayacağız’ diyecekler. Dolayısıyla Türkiye sadece kendi ülkesinde siyasal, toplumsal iklimi zehirlemiyor. Avrupa Konseyi’nin üzerine kurulu olduğu 3 ilke var. Demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü ilkeleridir. Dolayısıyla Türkiye gibi ülkeler AİHM kararını uygulamayarak, bu ilkeleri de çürütüyorlar. O açıdan da tepki var” diyerek, Türkiye’nin bu şekilde devam etmesi halinde Konsey’den atılma tartışmalarının başlayacağını vurguladı.

 

‘HDP’YE CİDDİ DESTEK VAR’

 

Avrupa’da gerçekleştirdikleri temasları da paylaşan Özsoy, özellikle partilerine kapatma davası açılmasına karşı ciddi bir duyarlılık oluştuğunu ifade etti. Uluslararası alanda bu durumun siyasi çoğulculuğa bir müdahale olarak algılandığını söyleyen Özsoy, şunları ekledi: “Mesele sadece bir siyasi partinin kapatılması değil. Türkiye zaten demokratik kültürün iyice zayıfladığı, kayyım mantığının iyice geliştirildiği merkeziyetçi mantığın artık pik yaptığı bir dönemde siyasal çoğunluğa yönelik bir darbeyi kabul etmeyen bir mantık var. HDP’nin Türkiye’de siyasal çoğulculuğu temsil ettiği, bünyesinde barındırdığı farklılıklar diğer partilerden farkı ile HDP’nin kapatılmasının Türkiye demokrasisi için ciddi bir kayıp, Kürt meselesinin daha da derinleşmesi ve çözümünün zorlaşması olarak görülüyor. HDP’nin Türkiye’nin siyasi geleceğinde merkezi rolünü gören Avrupa toplumunda ciddi bir destek alıyoruz.”

Kobanê Davası ve partilerine yönelik kapatma davası dışında Türkiye’de çıkarılan yasalar, yaşanan antidemokratik uygulamalara ilişkin de sık sık uluslararası alanı bilgilendirdiklerini dile getiren Özsoy, “Kapatma sürecine karşı bir diplomatik seferberlik halindeyiz. Sonucu ne kadar etkileyeceği ayrı bir konu ama HDP’nin ne olduğu, siyasetinin ne olduğu, neden bu kadar tehdit edildiğini, devletin, hükümetin neden bu kadar baskısına maruz kaldığını, HDP fikriyatını uluslararası topluma aktarmaya çalışıyoruz” dedi.

 

‘TÜRKİYE RAPÖRTÖRÜNDEN ZİYARET BEKLİYORUZ’

 

Özsoy, son ziyaretlerinde partilerinin kapatılmasına karşı Türkiye raportörünün bizzat gelerek, inceleme yapmasını talep ettiklerini ve kabul edildiğini de aktardı. Bu yıl bitmeden Türkiye raportöründen bir ziyaret beklediklerini sözlerine ekleyen Özsoy, “Bunun yanı sıra hatırlarsınız Avrupa Konseyi’nin Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi geçen yıl bir rapor hazırlamıştı. Kayyımlar ve belediyelere yönelik. Onlar da yakın bir zamanda Türkiye’ye ziyarette bulunacaklar. Kürdistan’a gidip, belediye başkanlarımızla da görüşecekler. Kendi raporlarını güncelleyecekler. Bunlar sürekli takip ettiğimiz gündemlerdir” diye belirtti.

 

Uluslararası alanla diplomatik temaslarının devam edeceğini söyleyen Özsoy, önümüzdeki günlerde de bir dizi ziyaretler yapacakları bilgisini paylaştı. Diplomatik çalışmalar kapsamında 10 ülkeye ziyarette bulunacaklarını ifade eden Özsoy, ziyaretlerin bazılarında Eş Genel Başkanların da yer alacağını aktardı.

 

MA / Berivan Altan