Van’ın Gevaş ilçesine bağlı Atalan (Etalan) Mahallesi’nde bulunan tarlalarda çalışan kadınlar, emeklerinin karşılığını alamıyor. Düşük yevmiye ve uzun çalışma saatleri koşullarının ağırlığı altında ezilen kadınlar, günlük sadece 65 TL yevmiye alabiliyor. Yaklaşık 12 saat güneşin altında çalışan kadınlar, tarladaki işlerini bitirdikten sonra bu kez de ev işlerini yapmak zorunda kalıyor. Tarlada çalışan kadınların yanı sıra yaşları 14-15 olan birçok kız çocuk da hem ailelerine destek olmak hem de okul harçlıklarını çıkarmak için gün boyu tarlalarda çalışmak zorunda kalıyor. Kadınlar, yaşadıkları zorlukları anlatarak, emeklerinin karşılığını alamadıklarını söyledi. 

 

KADIN EMEĞİ GÖRÜNMÜYOR

 

Yaklaşık 10 yıldır domates tarlasında çalışan Zübeyde Yiğit (30), sabah 07.00’da tarlaya geldiklerini, akşam 18.00’da ise işlerinin bittiğini belirterek, günde sadece bir saat yemek molası verdiklerini ifade etti. Günlük yevmiyenin 65 TL olduğunu aktaran Yiğit, “Bu ücret düşük ama başka seçenek yok. İşverenler böyle anlaşıyor, bize de bu kadar veriyorlar. Bazen çok iş olmayınca haftada bir gün çalışmıyoruz. İşimiz çok yorucu ve sigortamız da yok. Yani emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Bizi en çok zorlayan durum, güneşin altında olmamız. Buralarda kadının yaptığı hiçbir iş görünmez. Bu durum sadece Van’a özel değil, her yerde kadının emeği görünmüyor” dedi. 

 

HEM TARLADA HEM EVDE ÇALIŞIYOR

 

Tarlada çalışan kadınlardan Hameyi Yiğit (35) de 10 yıldır bu işi yaptığını ve geçimlerini tarladan sağladıklarını söyledi. Yiğit, “Eşim çalışmıyor, ben de evin geçimini sağlamak için burada çalışıyorum. Domates tarlasında çalışıyoruz. Domatesleri bağlıyoruz, topluyoruz, ambalajlıyoruz ve gönderiyoruz. Neredeyse bütün işi biz yapıyoruz. Erkekler de ürünlerin taşımasını yapıyor. Ürünlerin ekimi yapıldığı ilk zamanlarda buraya geliyoruz. Daha sonra ürünleri ekiyoruz, bakımını yapıyoruz. Domates fidelerini ekiyoruz, sonra fidelerin üstüne poşet geçiriyoruz. Sonrasında çapa yapıyoruz. Domatesler büyüdükten sonra yerleştirdiğimiz çubuklara bağlıyoruz. Ürünler olduktan sonra da toplayıp kasalara dolduruyoruz. Hem burada hem de evde çalışıyorum. Akşam eve gittiğimde ev işleri ve akşam yemeğini yapıyorum. Burada yoruluyorum, eve gittiğimde yapmam gereken işler oluyor” diye anlattı. 

 

YEVMİYE YETERSİZ 

 

Aldıkları yevmiyelerin yetersiz olduğunu dile getiren Yiğit, geçimlerini sağlayamadıklarını ve bu ücretle evlerine bir şey alamadıklarını dile getirdi. Yiğit, “Yemeğimiz işverenlere ait. Sadece öğlen yemeğini burada yiyoruz. Kahvaltı ve akşam yemeklerini evimizde yiyoruz.  Günlük 65 TL veriyorlar, onunla da hiçbir şey alamıyorum ama mecburum bu işi yapmaya” şeklinde konuştu. 

 

HEM OKUL HEM İŞ 

 

12 yaşında tarlalarda çalışmaya başladığını ve 8 yıldır bu işle uğraştığını söyleyen Esra Yiğit (20) ise hem üniversiteye hazırlandığını hem de çalışmak zorunda olduğunu ifade etti. Yiğit, “Çalışmaya ilk başladığım zamanlarda yaşım küçük olduğu için işverenler çalıştırmıyordu. Daha sonra çalışmaya başladım. Gevaş’ta bu tarlalar birçok insanın geçim kaynağı oluyor. Hem okul okuyup hem de çalışmak zor oluyor. Ancak yapacak başka seçeneğimiz yok. Yazın çalışıp, okul harçlığımı çıkarıyorum” dedi. 

 

Tarlada çalıştıkları zaman zorlandıklarını dile getiren Yiğit, şunları söyledi: “Bazen sabah kalkamadığımız, gece sırt ağrısından uyuyamadığımız oluyor. Bir şekilde yapmamız gerektiğini bildiğimiz için biz de bu işi yapıyoruz. Hem ailemiz hem de kendimiz için bir şeyler yapmak istiyoruz. Biraz da olsa ailemize destek olmak için. Ama emeğimizin karşılığını çok az alıyoruz.”

 

MA / Özlem Yayan