Türkiye'nin Federe Kürdistan Bölgesi'nin Avaşîn, Metîna ve Zap bölgelerine yönelik 23 Nisan’da başlattığı sınır ötesi operasyon, ikinci ayını geride bıraktı. Karadan istenilen ilerlemeyi sağlayamayan TSK, yoğun teknik ve hava saldırılarına ağırlık vermek zorunda kaldı. Halk Savunma Güçleri (HPG) ise TSK’nin konumlandığı tepelere yönelik eylemlerini sürdürüyor. Bölge Yönetimi’nde bulunan Kürdistan Demokratik Partisi'ne (KDP) bağlı özel Zerewanî ve Gulan güçlerinin desteğini alan TSK ile HPG'liler arasında özellikle Avaşîn bölgesine bağlı Werxelê, Girê Sor alanları ile Metîna’ya bağlı Qaşûra ve Orê alanlarında yaşanan çatışmalar son günlerde daha da yoğunlaştı. 

 

SAVAŞ KONSEPTİ 

 

AKP iktidarının Kürt sorununa dair 2013-2015 yıllarını kapsayan müzakere döneminde devreye soktuğu çok boyutlu ‘Çöktürme Planı’, TSK'nin 24 Temmuz 2015 tarihinde Federe Kürdistan Bölgesi'ne yönelik bombardımanı ile ifşa olmuştu. Hazırlanan bu planın en önemli ayağı ise PKK'yi askeri olarak hareket edemez duruma getirmekti. Bu amaçla Avaşîn, Metîna ve Zap alanlara yönelik “Pençe1-2 ve 3” adı altında askeri harekatlar başlatılıp, KDP de bu savaşa dahil edildi. Irak Parlamentosu Asayiş ve Güvenlik Komisyonu üyesi Bedir el-Ziyadi'nin paylaştığı bilgilere göre, Türkiye sınır ötesi operasyonlarını sürdürdüğü Federe Kürdistan’da bugüne dek 70 askeri üs kurdu ve buralara 30 bin dolayında asker yerleştirdi.

 

Türkiye sınırında Heftanîn ile başlayıp, Xakurkê alanına doğru uzanan Federe Kürdistan Bölgesi topraklarında konumlanan PKK'liler, 1980'lı yıllardan beridir burada. Heftanin bu alanın en batısında, Xakurkê ise en doğusunda yer alıyor. Geçtiğimiz yıllarda Xakurkê bölgesine yönelik başlatılan operasyon ile TSK bazı tepelere yerleşmişti. Ardından Heftanin operasyonuyla doğudan da saldırı başlatılmış oldu. PKK güçlerinin bulunduğu alanların doğusu ile batısı arasında bir operasyon gerçekleştirilerek yeni alanlar yaratılmaya çalışıldı. Metîna, Zap ve Avaşîn alanları söz konusu eski saldırıların yapıldığı alanların arasında kalan bölge oldu. Önce Metîna, ardından da doğuya doğru Zap ve Avaşîn bölgeleri.

 

BARZANİ’NİN KONUTUNDAKİ TOPLANTI

 

Türkiye'nin Aralık 2017’de başlattığı operasyon ilk olarak Raperin Soran hattına yönelikti. Böylece Behdinan (Zap, Metina Heftanin alanları) ve Soran (Xakurkê, Xinêre, Diyala ve Sîdeka alanları) hattı birbirinden koparılması amaçlanıyordu. TSK halen bu halende kısmen konumlanmış durumda. Bu adımla birlikte KDP’nin Kandile bağlı Zînî Wertê’ye askeri güç yerleştirme planı devreye konuldu. Bu planın ilk aşaması olarak MİT denetiminde KDP’ye bağlı yeni karakol ve gözetleme noktaları kurulacak, PKK noktaları gözetlenecek, hareket tarzı izlenecek, silah depolarını ve finans kaynaklarını öğrenme temelinde istihbarat faaliyetleri gerçekleştirilecekti. 

 

Bu bilgiler ışığında PKK alanları hedef alınarak Kandil alanı denetime alınmış olacaktı. Fakat bu duruma karşı başta aydın ve sanatçılar olmak üzere toplumun değişik kesimlerinden gelen tepkiler dolayısıyla bu amaca ulaşılamadı.

 

Edinilen bilgilere göre, geçtiğimiz yıl Hewlêr’in Mesife bağlı Kore köyünde yer alan Mesut Barzani’nin konuk evinde MİT-KDP yetkilileri arasında yapılan bir toplantıda HPG güçlerinin kuşatmaya yönelik yeni bir plan hazırlandı. Buna plan doğrultusunda da Garê Dağı eteklerine, Zêbarî ve Asurilerin yaşadığı Deştê Nehlê bölgelerine ağır silahlar konuşlandırıldı.

 

BAŞARISIZ OPERASYON 

 

KDP’nin gözetleme noktalarından özellikle Garê’de bulunan PKK karargahı, esir askerlerin tutulduğu noktaların koordinatları ile diğer önemli istihbarat bilgileri toplanıp,  Milli Savunma Bakanlığı’na verilerek yeni operasyonların hazırlıkları yapıldı. Toplanan kimi bilgilerle de Türkiye 10 Şubat günü esirlerin bunduğu Garê’nin Siyanê köyündeki kampa yönelik operasyon başlattı. Esirlere ulaşılıp, alana hakim olmanın hedeflendiği operasyon başarısızlıkla sonuçlandı. Ortaya çıkan bu üzerine ise KDP ile ortak yeni bir harekât planı hazırlandı.

 

METÎNA'YA YIĞINAK 

 

Bölgeye dair son gelişmelere bakıldığında PKK’yi tasfiye etme amacı taşıyan operasyonda  KDP aktif bir şekilde sahada. Avaşîn, Metîna ve Zap bölgelerine yapılan operasyonlarla birlikte özellikle Metîna alanı yeni provokasyon sahası olarak seçilmiş durumda. TSK'nin Metina’nın kuzeyinde Kani Masi, kuzeybatısında Bêgova, güneyinde Bamernê ve güneydoğusunda Şeladize üsleri bulunuyor. Yine Metîna, Amediyê ve Zaxo şehirlerinin önemli stratejik çatısı konumunda. TSK buraya tamamen yerleşerek şehirlere dönük kuşatma planını tamamlamak istiyor. Metîna’da Zendura ve Kestê tepelerinin yamaçlarından öteye ilerleyemeyen TSK, uzun süredir KDP üzerinden yaptığı hazırlıkları devreye koyarak bu alanı tamamen ele geçirip, tampon bölge oluşturma amacında. 

 

Buna göre;

 

1. Kısa bir süre içerisinde Metîna alanına bağlı Tepe Orte’ye (Gavnarkê-Kanimasi hattı) güç yerleştiren KDP, şimdi burada Safarya köyüne de yeni bir askeri nokta kurmaya çalışıyor. 

 

2. Yine bu alanda Ciditke köyünde yeni askeri nokta inşa edilirken, Bekulke köyü civanlarında bulunan iki tepeye de üslendi.

 

3. Qumrî köyünün güneyi ve Girê Casus’ta var olan askeri noktalara yeni takviyeler yapıldı ve üsler tahkim edildi. 

 

4. Metîna’nın batısında bulunan ve Çiyayê Spî alanına açılan Serê Metîna’da Bankê köyü Zerewanî gücü tarafından tutuldu. Erize köyü ve Şirtê köyünde yeni KDP noktaları tesis edildi. 

 

Geçen aylarda Batufa’da TSK üssünde ve Barzan bölgesinde gerçekleşen iki toplantıda yeni planlamalara gidildi.

 

Bu planlamalara göre;

 

1. Bosele’de 2, Derkare’deki Ecem alanında 2 nokta yapılacağı,

 

2. Uzun bir dağ silsilesi olan Karê silsilesinde 4 nokta yapılması, 

 

3. Bu planlamaların ardından KDP güçleri Metina’nın tam ortasında bulunan Tepe Orte’nin Qela Saddam bölgesine, Brifka köyü üçgenine, Bazif Köyü civarlarına, Tirwaniş- Şimayla köyü arasına (Grê Bêtene) girecek ve buralarda yeni karakol ve askeri üsler kuracak.

 

Eğer plan gerçekleşirse, Amediyê boğazı civarlarına 2 yeni askeri nokta kurularak doğudan Tepe Hakkari, güneyden Amediyê, Metîna bölgesinden koparılarak buralar kontrol altına alınacak. Yine oluşturulan bu hatlardan Zağrosların iç hatlarına ve Garê alanına yeni bir operasyon başlatılmış olacak. 

 

KIYIMIN ÖTESİNDE BİR PLAN!

 

TSK’nin Metina bölgesine yönelik saldırıları devam ederken, yerleşim yerleri bilinçli bir şekilde hedef alınıyor. Amacın bölgenin insansızlaştırılması olduğu belirtiliyor. Bu plan Türkiye’nin Hewlêr Büyükelçisi'nin KDP yetkilileri ile yaptığı görüşmede askeri üsler için toprakların satın alındığı ve ağaç kesiminin normal kabul edildiği ortaya çıkmıştı. Her ne kadar ağaç kıyımı ve Türkiye'de pazarlanması öne çıksa da asıl amacın bölgenin insanlardan arındırılması olduğu belirtiliyor. 

 

ŞIRNAK VE DUHOK ARASINDA GÖRÜŞME 

 

Ağaç kıyımları ve satılması meselesinde bölgeye getirilen paramiliter güçlerin ve korucuların da yer alması, bölgede demografik değişikliğin de amaçlandığı sonucunu ortaya çıkarıyor. Derkar sınırında 17 köy, Batifa'da 14 köy ve Kanimasi’de de 7 köy boşaltıldı. Onlarca dönümlük arazi ve ormanlık alanın yakılmasıyla birlikte 300’ü aşkın aile göç ettirildi. KDP tarafından yayla yasağı getirildi, kısa vadede askeri bir bölge uzun vadede ise demografinin değiştirilmesinin amaçlandığı iddia ediliyor. Bu stratejik planın gerçekleştirilmesi için de Şırnak ve Duhok valiliklerinin ortak proje adı altında çalışmalara başladığı öğrenildi. Konuyla ilgili son iki ay içinde Şırnak Valisi Ali Hamza Pehlivan ile Duhok Valisi Ali Tatar'ın 4 kez toplantı ve görüşme yaptıkları iddia edildi. 

 

MA / Erdoğan Altan