Urfa'nın Bozova ilçesinin kuzeydoğusunda 15 bin dekar toprağın sulama işini yürüten Bozova Merkez Sulama Kooperatifi'nin (Birlik) elektriği 6 yıldır kesik. 2013 yılında 430 bin olan elektrik borcu yapılandırıldığı halde ödenmeyince, elektrik dağıtım işini üstlenen şirket elektriği 2015 yılında kesti. 2018 yılında sulama kanununda yapılan değişiklik ile sulama birliklerine Devlet Su İşleri (DSİ) kayyum atasa da Bozova Merkez Sulama Kooperatifi uygulama dışı bırakıldı ve yönetimi, çalışanlarıyla birlikte lağvedildi. Böylelikle elektrik yokluğundan kaynaklı sahaya su pompalanamadı ve çiftçiler susuz bırakıldı. Son olarak Ocak 2020'de kooperatif DSİ'ye devredildi, ancak halen elektrik borcu ödenmediği için araziye su pompalanamıyor.

 

Bozova Ziraat Odası Başkanı Fuat Elmas, 6 yıldır ilçe halkının yararlanamadığı sulama tesisi için birçok girişimde bulunulmasına rağmen tesisin açılmadığını kaydetti. 

 

‘HANİ GAP UMUTTU’

 

GAP’la bölge halkının umutlandığını hatırlatan Elmas, Atatürk Barajı’ndan Urfa halkının yararlanamadığını söyledi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün bölge için yaptığı "Olağanüstü kuraklık" uyarısına dikkati çeken Elmas, Urfa için kuraklığın konuşulmasının “utanç” verici olduğunu vurguladı. Elmas, “Baraj gölü ile sulama yüzde 29’a çıkarıldı. Elektrik üretimi ise yüzde 74’te kaldı. Biz bu barajdan neden yararlanamıyoruz? Bozova Merkez Sulama Birliği borçtan dolayı 6 yıldır açılmıyor. Şu tarih itibarı ile faizsiz 2 Milyon 180 bin lira borç çıkarılmış bu sulama birliğine. Bu borçtan dolayı DEDAŞ elektriği kesmiş. Bu kesintinden dolayı 6 yıldır bu sulama birliğinden yararlanamıyoruz. Bir ovaya bu şekilde su verilmiyor. Çıkarılan bir yasa ile bu tesis DSİ’ye devredildi. Bir yıldır açacağız diyorlar ama açılmadı bir türlü. Bu memleket sahipsiz bırakıldı. Sadece bu tesis ile 15 bin dekar alan sulanıyordu. Sulama alanı 20 bin dekara kadar çıkabiliyordu. Şu an bir dekar bile sulanamıyor” dedi. 

 

HALK SUSUZLUĞA TERK EDİLDİ 

 

Milyonlarca liraya inşa edilen tesisin şimdilerde çürümeye terk edildiğini ve binlerce dönüm tarım arazisinin susuzluğa mahkûm edildiğini belirten Elmas, “Tesisin bir an önce açılması gerekiyor. Bu tesis için gitmediğimiz yer kalmadı. DSİ’ye, Urfa Valiliği’ne kentin milletvekillerine hepsine bu sorunu raporla ilettim. Ama ne hikmetse bu tesis bir türlü açılmıyor. DSİ bize ‘Bu tesis için ödenek çıkacak ve ihale ettikten sonra gelecek yıl açılacağız’ diyor. Umarım bir kez daha kandırılmayız. Bakın toprağını işlemeyen insanlarımız başka illere gidip ırgatlık yapıyor. Birçoğunun cenazesini getirdik. Şayet vicdan varsa bu mağduriyet görülmelidir” diye konuştu. 

 

‘DSİ ATAMA YAPTI SORUNLAR BAŞLADI’

 

Sulama birliklerini yönetecek kişinin daha önceleri yapılan seçimle geldiğini ifade eden Elmas, şöyle devam etti: “Bu süreçte bir gün bile çiftçinin elektriği kesilmedi. Bende o zamanlar üyeydim. Bir şekilde finanse edilip çalıştırılıyordu. Ne zaman ki DSİ tarafından atma yapıldı, işte bu sorunlar yaşanmaya başladı. Bu yıl sezonun ortasında elektriği kestiler. Çiftçilerin ödeyemediği borcu var. Ama çiftçilerinde devletten alacağı var. Çiftçinin alacağını versinler, onlarda borçlarını ödesin. Desteklemeler hala verilmemiş. DEDAŞ sigortayı indiriyor, çiftçinin ürünü kuruyor. Bozova bir bölgede 260, bir diğer bölgede ise 380 lira dönüm başı su parası veriyor. Bunlar çok yüksek rakamlar. Tarım girdileri zaten aldı başını gitti. Bizde madem elektrik maliyetleri yüksek o zaman bize panel kurma yetkisi verin diyoruz. Kendimiz elektriğimizi üretelim, DEDAŞ mahsuplaşmayı yapsın diyoruz. Biz paneli kursak DEDAŞ bize ‘ben senin ürettiğin elektriği almam’ diyor. Bu şekilde DEDAŞ mahsuplaşmayı da kabul etmiyor. Bizi kendine mahkûm ediyor. Barajın göbeğinde sulama tesisinin elektriğini kesiyor” dedi. 

 

‘HALK ÇİFTÇİLİĞİ BIRAKIYOR’

 

Bu yıl etkili olan kuraklığı “afet” olarak niteleyen Elmas, çiftçilerin ayakta kalabilmesi için destek çıkılması gerektiğini, nakdi kredi desteğinin sağlanmasını, çiftçilerin var olan kredi borçlarının faizsiz ertelenmesini istedi. Çiftçilerin üretim yapabilmesi için var olan borçlardan kurtulması gerektiğini vurgulayan Elmas, “Çiftçilerin bir borç kamburu vardı. Kuraklık ile birlikte bu kambur daha da büyüdü. İnsanlar çiftçiliği artık bırakıyor. İnsanların çiftçiliğe yöneltilmesi için projelerin geliştirilmesi gerekiyor. Bende 30 yıldır bu işi yapıyorum ve borçluyum. Ürettiğimiz ürünlerin satışında belirsizlik var. Çünkü taban fiyat belirlenmiyor. Taban fiyatının olmadığı yerde çiftçiler önünü göremiyor. Karşımızda kredilere mahkûm edilmiş bir çiftçi var” dedi. 

 

ÜRÜNLERİN HEPSİNDE DARALMA 

 

Elmas, ilçe genelinde yaklaşık 350 bin dönümde fıstık ağacı olduğunu, bu yıl fıstık üretiminin yüzde 20’ye kadar düştüğünü, bu yıl etkili olan kuraklık nedeni ile fıstık ağaçlarının güçten düştüğünü, bu sebeple gelecek yılda fıstık üretiminde azalma olacağını kaydetti. İlçede şeker pancarı üretiminin yüzde 40’a indiğini belirten Elmas, şunları söyledi: “Pamuk ekimi yüzde 20 arttı ama bu çiftçinin kazandığı anlamına gelmiyor. 2 yıl pamuk bir yıl başka bir ürün şartı olduğu içindir. Yine arpada yüzde 70 kayıp yaşandı. Buğday ekilen alanın yüzde 30’u sulanabilir durumda. Sulanmayan alanlarda buğdayda da daralma oldu. Tüm bunlara rağmen gübrenin kilogram fiyatı 4 buçuk liraya çıktı. İlaç yüzde 80 pahalandı. Mazotun litresi 7 buçuk lira oldu. Bu şekilde çiftçi nasıl kazansın?” 

 

YÜZDE 30 BIRAKACAK

 

Su sorunun çözülmemesi durumunda ilçede çiftçilerinin yüzde 30’unun çiftçiliği bırakacağını sözlerine ekleyen Elmas, “Bozova tarım ilçesidir. Ama zeytin rafinemiz, hal pazarımız, fıstık halımız ve hayvan pazarımız yok. Örnek vereyim patlıcanı Urfa’ya götürüp bir liraya satıyor. Tüketici 4 liraya alıyor. Burada hal pazarı olsa insanlar markete gitmez. Urfa’ya neden ürünümüzü götürelim. Tarım Bakanı'nın artık çiftçilere yüzünü dönmesi ve tarımda güvenin olması gerekiyor” diye konuştu. 

 

MA / Barış Polat