Van Tarihi Eserleri Koruma Araştırma ve Geliştirme Derneği'nin (ÇEV-DER) 5 Haziran'da Dünya Çevre Günü'ne ilişkin Erciş’in Örene (Wêrane) Mahallesi’nde bulunan Zilan Çayı'nda yapacağı incelema ve açıklama Jandarma tarafından engellenmişti. ÇEV-DER, engelleme nedeniyle yapamadıkları açıklamayı dernek binasında yaptı.  

Toplantıda konuşan ÇEV-DER Başkanı Ali Kalçık, Van ile ilgili yaşanan çevresel tahribata karşın taleplerini sıraladı. 

 

Dernek olarak yetkililerle görüşmeler yaptıklarını belirten Kalçık, çözüm noktasında bir geri dönüşün olmadığını ifade etti. 

 

ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

 

Kalçık, Van Denizi'nin kirlilikten kurtulması ve gelecek nesillere temiz bir kent bırakılabilmesi için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

 

“* Yaklaşık 1 milyon 200 bin insanın yaşadığı Van Denizi havzasının kanalizasyonlarının biyolojik arıtma yapılarak atıklar enerjiye dönüştürülmeli,

 

* Merkezi hükümet tarafından Van Gölü Koruma Kanunu çıkarılmalı,

 

* Bağlı akarsu, dere, kanal bağlantılarının deniz bağlantılarının evsel atıkların, denize girmemesi bariyer, çorap vb yöntemlerle engellenmeli filtre ve ıslah edilmeli,

 

* 3621 Sayılı Kanunun gereği tüm sahiller, tüm canlılara açılarak 100 metrelik kıyı kenar çizgisine uyumalı, kaçak saray ve benzeri yapıların önüne geçilmeli.

 

* Piknik alanlarındaki sahiller koruma amaçlı tedbirler alınarak çözüm yaratılmalı,

 

* Piknik alanlarında çevre bilinci oluşturulmalı,

 

* İlimizin Trafik kaynaklı kirliliğine bir an önce çözüm bulunmalı,

 

* İlimizin imar sorunundan kaynaklı sorunların giderilerek, yeşil alanlar ve yollar korunmalıdır.

 

* Van balığı korunması özellikle üreme dönemlerinde hassasiyet gösterilmeli, su kaynakları kirletilmemeli yapılan ya da yapılacak HES’lerden vazgeçilmeli Van’ın değeri olan Kanısipi Şelalesi ve Zilan’a yapılan HES’lerin yerine güneş enerjisine geçilmelidir.

 

* Van D.S.İ bölgede yapılan ya da yapılacak HES'ler durdurulmalıdır.

 

* Gürpınar ilçesine bağlı Yurtbaşı (Şexan) köyünde mermer ocağı bulunan alanda köylülerin tek geçim kaynağı olan hayvancılığın yok edilmesi, hayvan barınaklarını ahırlarının hiçbir bedel ödemeden ve bilgilendirme yapılmadan yıkılması 600 nüfusun yaşadığı 10 bin küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapıldığı yörenin bir mermer ocağına feda edilmesi orada yaşayan insan ve hayvanların yaşamasına müdahale anlamına gelmektedir. Kabul edilmez.

 

* Yeşil alanların yetersizliği kışı başına düşen yeşil alan 15 metrekare olması gerekirken gelinen son durumda 2 metrekarenin altına düşmüştür. Sarmaç köyünde ve kent ormanı yapılan ormanlar bakımsızlık ve ilgisizlikten yok olma durumuna gelmiştir. Sazlıkların tahrip edilmesi yakılması dolgu yapılması imara ve tarıma açılması yaratığı olumsuzlukların önüne geçilmelidir. İlimizde yok denecek kadar az olan parklara yenisi yapılmazken ilin ilk parkı olan iskele park yıkılarak bir gecede talandan mal kaçırırcasına apar topar yıkılarak ağaçlar kesilmiş, hafriyata çevrilen parka 3 yıldır hiçbir işlem yapılmadan bekletilmektedir. Uzun zamanda buyana tekrar park yapılacağı söylenen bu alanda hiçbir işlem yapılmamaktadır.

 

* İlimizin medeniyetler şehri olduğu yüzlerce tarihi eserin olduğu bu değerler yok olma durumuna gelmiş, eski Van (Tuşba) Horhor bahçesi, Yedi kilise, Toprak kale vb. yerler yok olmayla karşı karşıya kalmakta yeterli önlem alınmamaktadır. Özellikle Toprak kale askeri alan içinden çıkarılarak turizme tarih kültür mirası olarak işlenmesi gerekmektedir. 

 

* Güneşin başkenti olan 365 günün 300 güne yakını güneşli olan ilimizde HES’ler yerine eksilmeyen güneşten maksimum düzeyde faydalanılarak yerine Yenilenebilir Temiz Enerji kullanılmalıdır.

 

* Özellikle kış aylarında sosyal yardımlaşmanın kirli kömürle canlıların zehirlendiği birçok hastalığa neden olmaktadır. Bu uygulama vaaz geçilerek temiz enerji kaynaklarında yararlanmalıdır. 

 

* Van denizine akan irili ufaklı onlarca akarsu arıtılmalı.

 

* İl ve ilçe merkezlerinde bulunan mezbahanelar ciddi sorun yaratmaktadır. İl ve ilçe merkezleri içinde yapılan kesimler ve atıkların merkezlere gelişi güzel bırakılması çevre ve insan sağlığı üzerinde ciddi tehdit oluşturmaktadır. 

 

* Dışarıdaki hayvan kesimleri de aynı şekilde çevre sağlığı üzerinde büyük olumsuzluklara neden olmaktadır. Mezbahaneler tekniğe uygun yaşam alanlarının dışında yapılmalı, mezbahanelerin olmadığı yerlerde kesimlerin önüne geçilmeli ya da ıslah edilmelidir.

 

* İlimiz ve bağlı ilçelerde kanalizasyon, alt yapısı ivedilikle çözülerek arıtma tesislerinin bir an önce modern ileri biyolojik arıtmalar hizmete girmelidir.

 

* Günlük olarak kişi başına 1.3 kilogram evsel atık üretilmektedir. Van merkezde günlük 700 ton çöp oluşmaktadır. Vahşi depolama yerine geri dönüşüm yapılarak sıfır atık olarak değerlendirilmelidir. Yapılan geri dönüş tesisi tam kapasite ile çalışarak ile bağlı tüm yerlerdeki atıklar toplanarak enerjiye dönüştürülmelidir.

 

* Bunun yanında tıbbı atıklar teknik ve yönetmeliklere göre ıslah edilmelidir.

 

* Hayatın her alanında duyarlı insan topluluğu yetiştirerek çocuklarımıza temiz ve yaşanabilir bir gelecek bırakabiliriz."