Suriye ve Irak’ta seçim gündemi, ABD ile İran’ın Viyana’da buluşması, Rusya’nın Körfez ülkelerine ziyaretleri, Suudi Arabistan ve İran diplomasisi, Ortadoğu’da yeni gelişmelerin habercisi olurken, Türkiye bu fırsatta askeri operasyonlarla Kürt kırımının planlarını yürütüyor. Metina, Zap ve Avaşin'e yönelik süren operasyonların sonucu bölgede siyasi, diplomatik ve askeri sonuçlar doğuracağına benziyor. 

 

ABD VE İRAN GÖRÜŞMELERİ

 

Trump döneminde İran’la bozulan nükleer anlaşması ve diplomatik ilişkileri yeniden devreye koyan ABD’nin yeni Başkanı Joe Biden’in Ortadoğu politikası sahaya indi. Ortadoğu ve Asya ziyaretlerine başlayan ABD, bir yandan da İran ile diplomatik görüşmelere başladı. Avusturya'nın başkenti Viyana'da tekrar görüşmeye başlayan ABD ve İran'ın temasları nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılmasını konuşuyor. Konunu Ortadoğu ve Arap devletlerince de çok yakından takip ediliyor. 

 

SUUDİ VE İRAN YAKINLAŞMASI 

 

Son yıllarda gergin ilişkiler içinde olan İran ile Suudi Arabistan diplomatik ilişkileri düzeltme arayışında. Yemen'de bulunan İran destekli Husiler’in, Suudi Arabistan'a ait petrol şirketi olan Aramco'yu havadan vurması ve Suudi’lerin Yemen hükümetine destek vermesi ilişkileri koparma noktasına getirmişti. Diplomatik girişimler hız kazanırken, bu konuda Irak Başbakanı Mustafa El Kazimi'nin iki devlet arasında arabuluculuk rolü verildiği belirtiliyor. 

 

SUUDİ ARABİSTAN, ŞAM'DA

  

İran Dışilişkileri Bakanı Cevat Zarif'in Irak ziyaretine denk gelen bir görüşme de Suriye’de yaşandı. Suudi Arabistan yetkilileri 9 yıl sonra Şam’da Esad ile buluştu. Suudi Arabistan İstihbarat Başkanı Halid El Humeydan'ın başkanlık ettiği heyet, aralarında Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ve Suriye Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Ali Memlük'un da bulunduğu heyet ile görüştü. Suriye iç savaşından sonra Suudi Arabistan, ilk kez resmi anlamda Şam'da bulunuyor. Kimi anlaşmalara varıldığı belirtilen görüşme kapsamında Suudi Arabistan'ın Şam Büyükelçiliği’ni yeniden açma konusunda mutabık kaldığı belirtildi. Böylelikle Suudi Arabistan 9 yıl aradan sonra kapattığı büyükelçiliğini yeniden açacak. Suudi Arabistan; Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn'den sonra Şam'da büyükelçiliğini açacak olan 3'üncü Arap ülkesi olacak.

 

SURİYE ARAP BİRLİĞİ'NE GİRECEK Mİ?

 

Suudi hükümetinin, Şam büyükelçiliğini açmasında hemen sonra Suriye'nin tekrar Arap Birliği'ne alınması için yürütülen çalışmalar da hızlandırıldı. Ülkedeki iç savaş başlar başlamaz Arap Birliği'ndeki üyeliği askıya alınan Suriye, bu gelişmelerden sonra yeniden birliğe girmeye hazırlanıyor. Bu konuda tarafların kimi görüşmeler de yapması bekleniyor. Şam hükümetinin yeniden resmi olarak bazı Arap ülkelerindeki etkinlik ve görüşmelere davet edileceği de tartışılıyor.   

 

Ekim ayında Irak’ta seçim beklenirken, Suriye'de de devlet başkanlığı için 26 Mayıs'ta seçimler yapılacak. Beşar Esad, Abdallah Saloum Abdallah ve Mahmoud Ahmed Marei’nin aday olduğu seçimlerde Esad’a kesin gözüyle bakılıyor. 

 

RUSYA BİHABER DEĞİL

 

ABD ile İran ve Arap dünyası arasındaki gelişmeleri yakından takip eden Rusya ise, Körfez ülkelerine ziyaretler düzenliyor. Mart ayında Katar'ın başkenti Doha'da Rusya, Katar ve Türkiye zirvesi yapıldı. Bu zirvede Suriye seçimlerinin çatışma ortamında geçmemesi için anlaşmaya varıldı. Suriye krizinin siyasi çözümü de görüşme kapsamında ele alınırken, üç ülke Suriye sorununun siyasi yollarla çözümü ve Suriye halkına insani yardımların ulaştırılması amacıyla yeni bir mekanizma kurduklarını da duyurmuştu. Bu görüşmede de Suriye'nin yeniden Arap Birliği'ni girmesinin tartışıldığı ve Suriye'nin körfez ülkeleri ile olan ilişkilerinin güçlendirilmesi için de adımlar atılmasının kararlaştırıldığı kaydediliyor. 

 

TÜRKİYE'NİN TEK DERDİ

 

Dış siyasette duvara çarpan Türkiye, bu süreçte askeri operasyonlarla Kürtleri kırımdan geçirmenin hesabını yapıyor. ABD'nin onayıyla Metina, Zap ve Avaşin'de sınır ötesi operasyonu başlatan Türkiye, zamanı lehine çevirmek ve Kürtlerin kazanımlarını ortadan kaldırmak istiyor. 14 Haziran'da Brüksel'de düzenlenecek olan NATO Liderler Zirvesi'ne kadar Türkiye’ye operasyon onayı veren uluslararası güçler, saldırının sonucuna politika değişikliğine gidilmesi bekleniyor. 

 

8 YIL SONRA MISIR 

 

Dış politikada mevzi kaybeden Türkiye bir yandan da Arap Baharı döneminde Mısır’la bozulan ilişkilerini tamir etmeye çalışıyor. Türkiye ile Mısır hem Ortadoğu hem de Doğu Akdeniz meselesinde karşıt politikalar izledi. Sisi yönetimini darbeci olduğu için reddeden AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, 8 yıl sonra “kardeş halklar” diyerek ilişkileri düzeltmek istiyor. 

 

MA / Nazım Daştan