Uğur Dursun Adsız’ın “Kırgızistan Kürtleri: Sürgün Kürtler 1” kitabı Zilan Akademi’den çıktı. Üniversiteyi Kırgızistan’da okuyan ve buradaki halkları yakından tanıma fırsatı yakalayan Adsız, “Kırgızistan Kürtleri: Sürgün Kürtler 1” kitabında, öncelikle Kırgızistan’ın coğrafi ve siyasal yapısını anlatıyor. 6 milyon nüfusa sahip siyasi çekişmelerin ve yolsuzluğun hüküm sürdüğü Kırgızistan’da, halkın büyük bölümü yoksulluk içinde yaşıyor. Yazar, 1991’de kurulan ülke hakkında temel bilgiler verdikten sonra, buradaki Kürtlerin tarihine, yaşam biçimlerine ve tanıklıklarına odaklanıyor. 

 

“Kafkasya uzun yıllar boyunca birçok halkın ev sahipliğini yapmış, tarihsel birikimi fazla olan, halen irili ufaklı birçok halka yurtluk eden, yüksek dağlardan müteşekkil, sancılı bir coğrafyadır. Bu sancılı coğrafyanın sancılı halklarından biri de Kürtlerdir. Kafkasya Kürdistanı tarihi tam olarak bilinmeyen bir dönemden 1827 yılına kadar kısmen Büyük Kürdistan yani Kürtlerin yaşadığı tüm coğrafyada Kürt halkıyla aynı kaderi paylaştı… Kürtler Kafkasya topraklarına ilk kitlesel göçlerini 1’inci yüzyıldan itibaren yapmaya başladılar. İlk yerleşimler Aras Vadisi civarına yapılmıştır. Hatta 11’inci yüzyılda Araplar Aras Nehri için ‘Kürt Nehri’ terimini kullanıyordu…”

 

GÖÇ VE SÜRGÜN

 

Yazar bu genel bilgilerden sonra SSCB Merkezi Yürütme Komisyonu’nun sınır boylarında yasak özel bölgeler oluşturma kararına değiniyor. Ve bu karar sonrası Ermenistan ve Azerbaycan’ın İran ve Türkiye ile sınır illerinden ülke içlerine bin 325 Kürt vatandaşı göçertilir. Bu ilk göçertme kararından sonra Kürtler Kafkasya’dan Orta Asya’ya sürgün edilirler. Yazar bu bölüm için onlarca arşiv belgeden yararlanıyor ve kitapta bu belgelerin sayı numaralarına ve içeriklerine yer veriyor. Kazakistan SSC DİHK Göçertme Şubesi’nin tutanak altına aldığı bir belgede şunlar kaydediliyor:

 

“Kırgızistan’a sürülen Kürtler için ilk sürgün 17 Aralık 1936 yılında Halk Komiserliği Konseyi (SNK) SSCB’nin 2123-420 sayılı kararı ile alınmıştır… 17 Temmuz 1937 yılı sonuna kadar Kürtleri sınır bölgelerinden temizlemek için bir ‘momerandum’ kararı alındı… Yolda 7 kişi ölmüştür; vagonlar boşaltılırken de 2 çocuk ölü bulunmuştur. 16 çocuk kızamık hastası olarak gelmiştir; 8 kişi sıtmadan ağır hastadır…”

 

Sürgün anıları, Kırgızistan’da yaşayanların günlük yaşamı, Kürt ileri gelenleri, yazarlar ve aydınlarına dair bilgileri de içeren kitap, fotoğraflarla Kırgızistan Kürtlerinin giyim kuşamını da okura göstermiş oluyor. 

 

UĞUR DURSUN ADSIZ

 

Uğur Dursun Adsız, 1988’de Maraş’ın Göksun ilçesine bağlı Altınoba köyünde dünyaya geldi. 2011 yılında Kırgızistan’da Kırgız ve Türk Edebiyatı bölümünü bitirdi. 2013 yılında Mardin Artuklu Üniversitesi’nde Kürt Dili ve Kültürü Anabilim Dalı’nda tezsiz yüksek lisansını tamamladı. Kırgızistan Kürtleri yazarın ilk kitabı. Uğur Dursun Adsız; Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan’daki Kürtler hakkında 5 kitap daha yayınlayacak. 

 

MA / Abdurrahman Gök