DİYARBAKIR - HDP Dış İlişkiler Komisyonu milletvekilleri, Türkiye ve SMO tarafından Suriye'deki 63 kişinin kaçırılarak Türkiye'ye getirilmesi ve tutuklanıp, müebbetle yargılamalarına ilişkin Meclis Araştırılması istedi.

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Dış İlişkiler Komisyonu milletvekilleri Feleknas Uca, Hişyar Özsoy, Serpil Kemalbay, Gülistan Koçyiğit ve Tülay Hatimoğulları, İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) Kuzey ve Doğu Suriye’de yaşanan hak ihlallerine yönelik Şubat 2021’de yayınladığı raporda yer alan en az 63 Suriyeli vatandaşın, Türkiye ve Suriye Milli Ordusu (SMO) tarafından gözaltına alınıp yasadışı bir şekilde Türkiye’ye getirildiğine ilişkin Meclis Araştırması’nın yapılmasını istedi.

 

'RAPORLAR KAÇIRILMALARI KANITLADI'

 

Birleşmiş Milletlerin (BM) 2020 yılında da benzer bir raporda Türkiye ve bölgedeki silahlı grupların Suriye vatandaşlarının yasadışı bir şekilde Türkiye'ye transfer edilerek yargılandığı anımsatılan araştırma önergesinde, HRW'nin yayınladığı belgelerle bu durumun kanıtlandığı ifade edildi. 

 

Araştırma önergesinde, HRW’nin raporuna yer verildi: "Türkiyeli makamların hazırladığı dokümanlar, HRW’ye konuşan 8 tutuklu yakınının 7’sinin yasadışı bir şekilde Türkiye’ye transfer edildiğini doğrulamaktadır. Bazı aileler tutuklularla irtibata geçmişse de Türkiye’de tutulan birçok Suriye vatandaşının ailelerine ulaşılamadığı veya nerede oldukları tespit edilmemiştir. Ekim-Aralık 2019’da Serekaniye (Resulayn)’de Türkiyeli yetkililer ve silahlı gruplar, iki Suriyeliyi gözaltına almış ve Türkiye’ye transfer ederek, Türkiye’de Suriye’de işlediği iddia edilen suçlardan dolayı yargılanmıştır. Suriyeli vatandaşlara yöneltilen başlıca suçlamalar; devletin birlik ve bütünlüğünü bozma, terör örgütü üyeliği ve cinayettir. 

 

Fakat HRW, incelediği dava dosyalarının çoğunda yargılanan sivillerin suç işlediğine dair somut kanıtlar olmadığını tespit etmiştir. 14 Ekim 2019 tarihinde gözaltına alınan 15 kişiden haber alınamamıştır. Ailelerin 1,5 aylık çabasından sonra sivillerin Urfa’da bir cezaevinde tutulduğu bilgisine ulaşılmıştır. Aralık 2020 tarihine kadar aileler ne yüz yüze ne de telefonla görüşme gerçekleştirmiştir."

 

5'İNE MÜEBBET HAPİS VERİLDİ

 

HRW’nin incelediği dokümanlarda, savcılık suçun Urfa sınırlarında işlendiğini iddia etse de bazı transfer belgelerinde yer alan ayrıntılar dahil olmak üzere iddia edilen bütün suçlamaların Suriye’de gerçekleştiğinin ortaya konulduğu belirtilen araştırma önergesinde, “Kayıtlar ve tutukluların savcılık ifadelerinden, Suriye’de gözaltına alınıp Türkiye’ye transfer edildiği anlaşılmaktadır. Urfa Ceza Mahkemeleri, Türkiye’de yargılanan 63 Suriyeliden 5’ine müebbet hapis cezası vermiştir. Türkiye ve desteklediği grupların gözaltına aldığı 4 tutuklu yakınının aktardığı bilgilere göre ise, SMO üyesi kişiler ailelerle irtibata geçip para karşılığında tutukluların serbest bırakılması teklifinde bulunmuştur. Ailelerden biri 10 bin dolar ödemesi sonucunda, gözaltındaki kişinin Türkiye’ye transferini engellemiştir. Ayrıca bazı belgeler ve fotoğraflarda, tutukluların yüzünde morluklar, dudaklarında çatlaklar ve diğer kötü muamele işaretleri taşıdığı tespit edilmiştir. Bir tutuklu, telefonla kardeşiyle konuşmasında, gözaltına alındığında önce SMO üyeleri tarafından daha sonra ise Türkiyeli güvenlik güçleri tarafından dövüldüğünü söylemiştir" denildi. 

 

SORU ÖNERGESİ

 

Aynı konuya ilişkin Meclis Başkanlığı’na soru önergesi de veren HDP Dış İlişkiler Komisyonu milletvekilleri, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül'e yanıtlaması için şu soruları sordu: 

 

"*  Suriye’de işlendiği iddia edilen suçların Türkiye’de yargılamasının yapılması mümkün müdür? Bu hangi uluslararası hukuktan doğan yükümlülüktür? Uluslararası hukukta bunun izahı var mıdır?

 

* Suriye’den Türkiye’ye transfer edilen bir tutuklunun suçunun Urfa’da işlediğinin iddia edildiği doğru mudur?

 

* Belgelerle sabit 63 Suriye vatandaşının Türkiye’ye getirilme nedeni nedir?

 

* Urfa Ceza Mahkemeleri, Türkiye’de yargılanan 63 Suriyeliden 5’ine müebbet hapis cezası vermiştir. Bu Mahkemeler hangi yetki ile Suriye vatandaşlarını yargılamaktadır?

 

* 4. Cenevre Sözleşmesi ve ek protokolleri kapsamındaki yükümlülükler ihlal edilmektedir. Bunu engellemek üzere Bakanlığınızca adım atılacak mıdır?

 

* Bazı belgeler ve fotoğraflarda, tutukluların kötü muamele gördükleri tespit edilmiştir. Birtutuklu, telefonla kardeşiyle konuşmasında, gözaltına alındığında önce SMO üyeleri tarafından daha sonra ise Türkiye güvenlik güçleri tarafından dövüldüğünü söylemiştir. İnsan hakları ihlaline dönük bu iddialar Bakanlığınız tarafından araştırılmış mıdır?

 

* Gözaltına alınan 4 tutuklu yakınının aktardığı bilgilere göre, SMO üyesi kişiler ailelerle irtibata geçip para karşılığında tutukluların serbest bırakılması teklifinde bulunmuştur. Bir tutuklunun 10 bin dolar ödemesi ile Türkiye’ye transferi engellenmiş olduğu iddiası tarafınızca araştırılmış mıdır? Konu ile ilgili soruşturma başlatılmış mıdır?"