ANKARA – Türkiye’yi ziyaret eden CPT heyeti, İmralı’ya uğramadan hükümete hak ihlallerine ilişkin tavsiyelerini aktardı. İHD Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, görüşmede açlık grevleri ve İmralı’nın durumuna dair bilgi paylaştıklarını belirtti.

Avrupa Konseyi İşkenceyi ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezayı Önleme Komitesi'nden (CPT) bir heyet, 11-25 Ocak 2021 tarihleri arasında Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret sırasında CPT hükümet yetkilileri yanı sıra İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ile de görüştü.

CPT tarafından yapılan açıklamada, ziyaretin amacı “kolluk kuvvetleri tarafından gözaltına alınan kişilere sağlanan muamele ve güvencelerin yanı sıra cezaevlerinde tutulan kişilere uygulanan muamele ve tutukluluk koşullarını incelemek” olduğu belirtildi.

CPT HEYETİ

Heyette, CPT Delegasyon Başkanı Mykola Gnatovskyy, CPT 2. Başkan Yardımcısı Therese Rytter, Djordje Alempijević, Nico Hirsch, Julia Kozma, Ceyhun Qaracayev, Hans Wolff, Hugh Chetwynd (Bölüm Başkanı) ve CPT Sekreterliğinden Elvin Aliyev yer aldı.

CPT tarafından yapılan açıklama şöyle:

“Kadınların, çocuk mahpusların ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan kişilerin durumuna özellikle dikkat edildi. Heyet ayrıca Kovid-19'un cezaevlerinde yayılmasını önlemek için alınan önlemlerin etkisini de değerlendirebildi.

İMRALI GÜNDEME GELDİ

Heyet, ziyaret vesilesiyle, CPT'nin İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan mahpusların durumuna ilişkin önceki tavsiyelerinin takibi ile ilgili olarak ilgili makamlara bazı konuları da gündeme getirdi.

BAKANLARLA GÖRÜŞÜLDÜ

Ziyaret sırasında heyet İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce, Adalet Bakan Yardımcısı Uğurhan Kuş ve Cezaevleri ve Gözaltı Merkezleri Genel Müdürü Yunus Alkaç'ın yanı sıra İçişleri Bakanlıkları (Jandarma Genel Komutanlığı dahil), Adalet ve Dışişleri Bakanlığı'ndan üst düzey yetkililerle görüştü.

SİVİL TOPLUM

Ayrıca, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkanı Süleyman Arslan, Birleşmiş Milletler İşkenceyle Mücadele Sözleşmesi İhtiyari Protokolü kapsamında oluşturulan Ulusal Önleme Mekanizması (UÖM) Başkanı sıfatıyla ve CPT'yi ilgilendiren alanlarda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle görüşüldü. Ziyaretin sonunda heyet ön gözlemlerini Türk makamlarına sundu.”

İMRALI ZİYARET EDİLMEDİ

CPT Tarafından ziyaret edilen kurumlar sıralanırken İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi yer almadı. CPT’nin ziyaret ettiği yerler ise şöyle sıralandı: “Kolluk kuvvetleri kurumları, Ankara Emniyet Müdürlüğü, Mali Suçlar Dairesi, Cinayet Dairesi, Narkotik Bölümü, Kamu Düzeni Dairesi, Hırsızlık Departmanı, Ankara Polis Terörle Mücadele Şubesi, Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü, İstanbul Emniyet Müdürlüğü,Terörle Mücadele Dairesi, Ortak Gözaltı Tesisi, İstanbul Ataşehir İlçe Emniyet Müdürlüğü Çocuk Dairesi, Kamu Düzeni Dairesi, İstanbul Bağcılar İlçe Karakolu, İstanbul Bağcılar Yüzyıl Asayiş Karakolu, İstanbul 75. Yıl Yenibosna İlçe Karakolu, İstanbul Ümraniye Dudullu İlçe Karakolu Çocuk Dairesi, Kamu Düzeni Dairesi, İstanbul Gayrettepe Emniyet Müdürlüğü, Cinayet Dairesi, Soygun Dairesi, Hırsızlık Departmanı, İstanbul Maltepe Küçükyalı İlçe Karakolu, Kayseri Emniyet Müdürlüğü Narkotik Bölümü, Kaçakçılık ve Organize Suçlar Dairesi Kayseri Kocasinan İlçe Jandarma Komutanlığı, Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi, Diyarbakır 3 Nolu T Tipi Cezaevi, İstanbul Bakırköy Kadın Hapishanesi, İstanbul Maltepe L Tipi Hapishanesi 1 Nolu, İstanbul Maltepe L Tipi 2 Nolu Cezaevi, İstanbul Maltepe Çocuk Cezaevi, İstanbul Metris 1 Nolu T Tipi Cezaevi, Kayseri 1 Nolu T Tipi Cezaevi, Kayseri Kadın Cezaevi.”

ASRIN HUKUK BÜROSU’YLA DA GÖRÜŞÜLMEDİ

Konu üzerine ulaştığımız Asrın Hukuk Bürosu avukatları da CPT heyetinin İmralı’ya ilişkin kendileriyle görüşmediği bilgisini paylaştı.

İHD: AÇLIK GREVİ VE İMRALI’NIN DURUMUNU AKTARDIK

CPT ziyaretine dair Mezopotamya Ajansı’na konuşan İHD Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, heyetle görüştüklerini cezaevlerinde başlayan açlık grevleri ve İmralı’da yaşanan hukuksuzlukları dile getirdiklerini belirtti.

CPT HEYETİ DE DURUMUN FARKINDA

İmralı’ya dair ziyarette bulunup, bulunmadıklarına dair bir açıklama yapılmadığını kaydeden Türkdoğan, “Oraya gittik dememişler. Sadece hükümet yetkilileri ile görüştüklerini söylemişler. Biz onlara burada oldukları sırada Asrın Hukuk Bürosu tarafından hazırlanan son raporu da sunduk. Hükümet ile görüşmeleri önemlidir. Bundan sonra ziyaret izni verilip, verilmeyeceği ve CPT’nin ne kadar etkili olduğunu göreceğiz. Açlık grevlerine özellikle değindik, pandemi koşullarında riskli olduğunu daha öncede açlık grevleri olduğunu ve durumun ciddi olduğunu aktardık. İmralı’ya gitmeleri gerektiğini de vurguladık” ifadelerinde bulundu. Hükümetin adım atması gerektiğine ilişkin görüşlerini paylaştıklarını ifade eden Türkdoğan, “CPT heyeti de ‘İmralı’daki sorunun ciddiliğini biliyoruz, aktaracağız’ dedi. Hükümete hatırlatmışlar. Hükümetin tutumunu göreceğiz” dedi.

‘BAKANLAR KOMİTESİ’NİN ADIM ATMASI GEREKİYOR’

Türkdoğan, CPT’nin kendi raporu ardından İmralı’daki sorunların çözülüp, çözülmemesine rağmen gidilmemesinin Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin yetersizliği ile ilgili olduğunu düşündüğünü kaydetti. Türkdoğan, şöyle devam etti: “Raporları bağlayıcı olan bir kurum geliyor, rapor yazıyor ve bir şey değişmiyor. Bu konuda Bakanlar Komitesi’nin adım atması gerekiyor. Avrupa Konseyi’nin çok ağır bir mekanizması var. Bu tarz kuruluşların yapacağı şey ihlali tespit etmek, raporlamak ve onu yapıyorlar. Bu sorunu Türkiye’de kendimiz çözeceğiz. CPT, ihlal olduğunu söylüyor ama bunu çözecek konumda değil. Bunu siyasi mekanizmalar çözecek. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ni zorlamak lazım. Parlamenterler Asamblesi sorunu çözebilir. Onlara sürekli bilgi akışı yapılıyordu. İmralı’ya gitselerdi iyi olurdu. Ancak hükümetle bunu konuşmaları da artık bunu çözün anlamı taşıyor.”

MA / Berivan Altan