Koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla beraber ağız ve diş sağlığı merkez ve hastanelerinde acil işlemler dışındaki poliklinik hizmetlerinin askıya alınması sonrası kamuda çalışan binlerce diş hekimi ve sağlık teknikeri, filyasyon ekiplerinde görevlendirildi. Sağlık Bakanlığı’nın Haziran ayında yayımladığı “normalleşme planında” acil haller dışında ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin tamamının Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) üzerinden randevu alınarak verileceği belirtildi. Ancak son dönemde artan vaka sayılarıyla beraber ağız ve diş sağlığı merkezlerinde görev alan sağlık çalışanı sayısı azaldı ve yurttaşlar MHRS’den randevu alamaz oldu.

 

Sağlık hizmetlerinin sürdürülebilir olması gerektiğine vurgu yapan Ankara Diş Hekimleri Odası (ADO) Başkanı Serhat Özsoy, “Elimizde tam sayılar yok ama 2018 yılında 53 milyon 115 bin kişi ağız ve diş sağlığı merkezleri ve özellere başvuruda bulunmuş. Bu dönemde ağız ve diş sağlığı hizmetinde çalışan kişi sayısı da azaltıldı. Üniversite hastanelerinde de aynı problem olduğu için bu rakamın çok altında başvuru olduğunu söyleyebilirim. Ancak 1 milyon kişi hizmet alabilmiştir” dedi.

 

İŞLEM YAPILMIYOR

 

Salgınla birlikte ağız ve diş sağlığı için devlet hastanelerine ulaşamayan yurttaşların yine kamu hizmeti veren ama ücreti vatandaş tarafından karşılanan özellerden hizmet almak zorunda kaldıklarını dile getiren Özsoy, “Aslında MHRS adını vermiş oldukları randevu sistemi bazı ağız ve diş sağlığı merkezlerinde açık duruyor ancak diş çekimi ve çok nadir olmakla beraber kanal tedavisi dışında bir işlem yapılmadığını belirtebiliriz” ifadelerini kullandı.  

 

YENİDEN DİZAYN EDİLMELİ

 

Özsoy, diş ve ağız sağlığı gibi çoklu çalışma merkezlerinin özel dizayn edilmesi gerektiğini söyledi. Ağız ve diş sağlığı merkezlerinde 10 tane koltuk yan yana ve aralarında herhangi bir bölme olmadan çalışması gibi sorunların da olduğunu ifade eden Özsoy, “Bu tarz bir çalışma sisteminin doğru olmadığını, bunun hem bulaş riskini artırdığını hem de hasta mahremiyeti açısından doğru olmadığını belirtmiş olmamıza rağmen, ‘ne kadar çok koltuk o kadar çok performans’ mantığı üzerinden gidilen bir sağlık sistemi olduğu için bu yöntem tercih edilmişti. Sağlık Bakanlığı, birtakım yönergelerle özel kliniklerin nasıl olması gerektiğini belirliyor ancak kendi klinikleri bu şartlara uygun değil” dedi.

 

İŞ GÜCÜ ARTACAK

 

Pandemi nedeniyle diş ve ağız sağlığı hizmeti alamayan yurttaşları nasıl sıkıntılar beklediğine dair ise Özsoy şunları söyledi: “Fırçalamak ve diş ipi kullanmak en önemli nokta. Bunları ihmal etmiş vatandaşlarımızda diş çürükleri daha sıkıntılı bir şekilde karşımıza çıkacak. Henüz ağrısı olmayanlar ağrılı hasta olarak karşımıza çıkacak. Belki çekilmeyecek dişler artık çekilme aşamasına gelecek. Dolayısıyla Sağlık Bakanlığı’nda ve özel olarak çalışan meslektaşlarımızın iş gücünün çok artacağını söyleyebilirim. Bu dönemde diş ağrısı çeken vatandaşlarımıza pandeminin ilk günlerinde ilaç verildi. Bir 15 gün ilaçla idare ettiler. Bir 15 gün daha ikinci bir grup ilaç. Ama çok fazla ilaç tüketmek vücutta diğer sistemleri de bozuyor. Bunun sonuçlarını hep beraber göreceğiz.”

 

Diş hekimlerinin şuan zor şartlarda çalışan ekiplerden birisi olduğunu kaydeden Özsoy, “Meslektaşlarımızın birçoğu filyasyon ekiplerinde görevlendirildiği için bu sefer ağız ve diş sağlığı merkezlerinde çalışan meslektaşlarımızın iş yükü arttı. Her ne kadar tedavi hizmetleri acillerle sınırlandırılmış olsa bile, günlük 80 diş çeken meslektaşlarımızın olduğunu biliyorum. Bu süreçte protez işlemleri neredeyse hiç yapılmadı, kanal tedavileri ise az sayıda oldu” diye belirtti.

 

YENİ HEKİMLER ALINMALI

 

Filyasyon ekiplerinden bir kısmının azaltılacağını ve ağız diş sağlığı merkezlerinde normal çalışma şartlarına geri dönmek üzere birtakım hazırlıkların yapıldığına dair duyumların olduğunu söyleyen Özsoy, “Ama bu hazırlıkların ne olduğunu henüz bilmiyoruz. Filyasyon ekiplerinde sayıların azalması, salgından etkilenen kişi sayısının düştüğü zaman olacak bir olay. Henüz bu sayılar çok ciddi bir düşüş göstermedi. Meslektaşlarımız ağız ve diş sağlığı merkezlerine döndüğü zaman çok büyük bir iş yüküyle karşılaşacaklar. Bununla altından başarıyla çıkacaklarından eminim ancak atama bekleyen binlerce yeni diş hekimi var. Bu dönem ağız diş sağlığı merkezlerinde çalışma kısıtlamak yerine yeni diş hekimi meslektaşlarımız da bu sağlık ordusunun için de dahil edilebilirlerdi” şeklinde konuştu.

 

HÜKÜMET DUYMADI

 

Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı son genelgeyle birlikte sağlık çalışanlarının emekli olma dışındaki diğer haklarının ellerinden alındığını ifade eden Özsoy, “Tamamen sağlık çalışanlarının zapturapt altına alarak çalıştırmaya yönelik bir sisteme doğru gidiyoruz. Eğer sayılar Sağlık Bakanlığı’nı söylediği gibi olsaydı sağlık çalışanları çok rahat bir şekilde çalışırdı. Sağlık çalışanlarının çığlığını vatandaş duydu ama hükümet yetkililer duymadı” dedi.

 

MA / Zemo Ağgöz