Mardin’in Artuklu ilçesine bağlı Saraçoğlu Mahallesi ile Ensar Mahallesi’nde gerçekleştirilmek istenen “Kentsel Dönüşüm Projesi”, ilk defa Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın desteğiyle bir belediye tarafından yürütülecek. Kayyım yönetiminde olan Mardin Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülecek olan proje kapsamında, toplam bin 671 dairenin bulunduğu alanda, yüksek katlı binalar yapılması planlanıyor. Ankara merkezli AND Planlama firması tarafından daha önce hazırlanan proje, Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından 2018 yılında “mimari dokuya uygun olmadığı” gerekçesiyle iptal edilmesinin ardından firma tarafından yeniden bir proje hazırlandı.

 

TARİHİ SİLUET BOZULACAK

 

Bakanlık tarafından kabul edilen yeni projede, önceki projenin aksine bitişik olarak planlanan yapılar ayrı hale getirilip, dış kaplaması değiştirilerek Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Müdürlüğü’ne sunuldu. Kurulun kararının ardından akıbeti belli olacak olan projenin ortaya çıkan ilk detaylarında ise kent kimliğini ve kentin tarihi siluetini bozduğu görüldü. Proje kapsamında bölgede bulunan müstakil dairelerin yerine yaklaşık 4 ila 9 katlı yüksek binaların yapılması planlanırken, Kentsel SİT Etkileşim Geçiş Alanı içinde yer alan bölgede yapılması planlanan yüksek bloklar, mimar ve şehir plancıları tarafından tarihi kentin yapısıyla da uyumlu olmaması nedeniyle eleştiriliyor.

 

MEZARLIKLAR RİSK ALTINDA

 

Tarihi mezarların yanı sıra biri Protestan, 6’sı Müslüman mezarlığı toplam 7 mezarlığın bulunduğu alanda, proje kapsamında bu mezarlıkların korunacağı belirtilse de inşaat sırasında mezarların korunması için nasıl bir yol izleneceğine dair herhangi bir bilgi bulunmuyor. Daha önce bölgede Yeni Yol olarak geçen yolun yapımı sırasında mezarların üzerinden yol geçirilmesi ve bölgede inşa edilen otelin mezarların üstüne inşa edilmesi hafızalarda duruyor.

 

REZERV ALANI İLAN EDİLMEDİ

 

Konut stoku yetersiz olan Mardin’de, projenin başlamasıyla mevcut bin 671 konutta yaşayan yurttaşların nereye tahliye edilecekleri yönünde bir rezerv alanının henüz ilan edilmemiş olması dikkat çekiyor. Bölgede projenin başlamasıyla bölge sakinlerinin nerede yaşayacağına dair bir plan bulunmazken, Artuklu'ya bağlı İstasyon Mahallesi'nde daha önce TOKİ tarafından yapılan konutlar halkın göçertileceği birinci seçenek olarak düşünülüyor.

 

MÜLKİYET SORUNU VE YERİNDEN EDİLME RİSKİ

 

İktidarın seçim kampanyası çerçevesinde 15 Haziran 2018’de başlattığı “İmar Barışı” uygulamasıyla yapı-kullanım izni alınan konutlarda yaşayan yurttaşların birçoğu, "İmar Barışı" yapmaları nedeniyle borç altına girmiş durumda. "İmar Barışı"na rağmen tapularının olmaması nedeniyle mülkiyet sorunuyla karşı karşıya kalacak olan her iki mahalle sakinleri, yerinden edilme riskiyle karşı karşıya kalacak.

 

TAMAMI İŞÇİ KESİMİ

 

Proje alanında 1960’lı yıllarda Mardin ve ilçelerine bağlı köylerden göç eden ya da göç etmek zorunda kalan yurttaşlar yaşarken, mevcut yapıların büyük bir kısmı tapusuz, uzun yıllar önce belediye ve hazine arazilerinin üzerine yapılmış konutlardan oluşuyor. Bölge sakinlerinin neredeyse tamamı günübirlik işlerde işçi olarak çalışan, yine mevsimlik olarak farklı kentlere gidip çalışmak zorunda kalan kesimlerden oluşuyor. Resmi kayıtlara göre; yaklaşık 7 bin kişinin yaşadığı Ensar ve Saraçoğlu mahallelerinde, kayıtsız olarak yaşayan Suriyelilerle birlikte nüfusunun 10 binin üzerinde olduğu tahmin ediliyor.  

 

BÖLGE SAKİNLERİ KAYGILI

 

Yapılmak istenen “Kentsel Dönüşüm” projesine dair yıllardan beridir birçok söylenti olduğunu ancak kendilerine bugüne kadar kimsenin sormadığını belirten mahalle sakinlerinden Mehmet Ali Eliş, "İmar Barışı" kapsamında binlerce TL borç altına giren isimlerden. "Kentsel Dönüşüm" ile birlikte kendilerinin yeniden borç altına sokulmasından kaygılı olan Eliş, "Buradaki yaşamımızdan memnunuz. Komşularımız ile iç içeyiz. Akrabayız. Buranın yaşamında komşuluk, arkadaşlık hepsi var. Bu nedenle istemiyoruz. Kentsel dönüşüme girmesini istemiyoruz" dedi.

 

'BURAYI BOZACAKLAR'

 

Mahalle sakinlerinden inşaat işçisi Engin Akgül de projeyle ilgili hiçbir bilgilerinin olmadığını, sadece mahallenin yıkılacağı yönünde duyumlar aldıklarını söyledi. Kendilerine bugüne kadar bir bilgi verilmediğini, kimsenin kendi fikirlerini de sormadığını belirten Akgül, mahallenin genelinin yoksul işçi kesiminden oluştuğunu söyledi. İnsanların geçimlerini sağlayamadıkları için mahalleyi tercih ettiklerini dile getiren Akgül, "Kentsel dönüşüm diyorlar ama bugün kalkıp, burayı bozacaklar. Burada kendi ekmeğimdeyim. Bugün çalıştım, kazandım, gelir ekmeğimi yerim. Bugün çalışmadım, sıcak sıcak evime geldim. Yarın Yenişehir'e gidersem, 3 gün çalışmasam, aidatım var, yakıtım var. Bunları düşünmem lazım. Hiçbirini ödeyemem. Burada aidat yok, kira yok, asansör parası yok, kapıcı derdi yok. Ben kendi evimdeyim. Kalkıp Yenişehir'de o hayatı yaşayamam. Memur değilim ki; aybaşı gelecek maaşımı alayım" diye konuştu.

 

'HALKI PERİŞAN ETMEYE GELECEKLER'

 

"Kentsel Dönüşüm" ile birlikte kendilerinin nereye gönderileceğini bilmediklerini ifade eden Akgül, daire başı verilecek parayla yeni bir daire alamayacaklarını söyledi. Borçlanmaktan kaygılandıklarını belirten Akgül, "Bunu devlet bana sormaz. 'Kredi altına girme de sana ev vereceğim' demez. Bana daire vermez. Buraya villa yapacak o villayı bana vermez ki. Karı olmasa devletin ne işi var burada. Burayı yıkmaya, milleti perişan etmeye gelecek. Burada kimse bunu kabul etmez. Burada yoksul insanlar var. 2 gün çalışarak, bir hafta idare edebiliyor. Bu milleti kandıramazlar" ifadelerini kullandı.

 

MA / Ahmet Kanbal