Hüseyin Aykol*
Mezopotamya Ajansı, 20 Eylül 2020 günü itibariyle 3’üncü yaşını doldurdu. Bu vesileyle Kürt halkının haber ajansları kurma tarihine kısaca değinmek isterim.
Kürt halkı kendisiyle ilgili haberleri izleyip, kimi yayın organlarına servis yapma arayışına 1990'lı yıllarda girişti. Bu amaca yönelik ilk haber ajansı Almanya'da ve Alman vatandaşların imtiyaz sahipliğinde kuruldu. Söz konusu DEM Ajans'ın faaliyetleri bir süre sonra yetersiz kalınca, merkezi Frankfurt'ta olan Mezopotamya Haber Ajansı (MHA) kuruldu.
Esasen Özgür Politika gazetesinin basılarak eşyalarına el konulduğu 5 Eylül 2005 günü, MHA da Alman polisi tarafından basıldı ve kimi başka Kürt kurumlarıyla birlikte kapatıldı. Dönemin İçişleri Bakanı Otto Schilly'nin genel seçim öncesinde yaptığı bu seçim yatırımı ters tepti ve SPD-Yeşiller Partisi hükümeti iktidardan düştü. MHA bir yandan hukuki mücadeleye girişse de, aynı çevre yeni bir haber ajansı kurma arayışına girdi.
Aralarında Mezopotamya Haber Ajansı çalışanlarının bulunduğu kimi gazeteciler, Fırat Haber Ajansı (ANF) adıyla yeni bir ajans kurarak, 26 Ekim 2005 günü faaliyete başladılar. Frankfurt, Brüksel, Amsterdam ve Paris merkez olmak üzere yayın yapmakta olan ve Avrupa başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde muhabir ağı bulunan ANF, Türkiye, Avrupa ve Ortadoğu haberlerine ağırlık veriyor. Haber dili Kürtçe ve Türkçe olan ajans, şifreli yayın yapıyor.
DİCLE HABER AJANSI
Türkiye'de devletin ilk resmi haber ajansı olan Anadolu Ajansı (AA), neredeyse cumhuriyet ilan edilmeden kuruldu. 1970'lere kadar AA, haber toplama konusundaki tekelini korurken; gazetecilerin 1970'li yıllarda ortaklaşa kurduğu ekonomi ağırlıklı ANKA Haber Ajansı'ndan sonra İslami yayıncılık menşeli Cihan ve İhlas Haber Ajansı da haber toplayıp servis yapmaya başladı. En sonunda da Doğan Haber Ajansı (DHA) gibi medya holdinglerinin kendi ajansları kuruldu.
Bu alanda doğan ihtiyacı karşılamak üzere Kürtler de kendi ajanslarını 2002 yılında kurmaya karar verdi. "Gerçeklerden asla taviz verilmez" sloganıyla 4 Nisan 2002'de basın dünyasına adım atan Dicle Haber Ajansı (DİHA) internet üzerinden www.diclehaber.com adresiyle Türkçe, Kürtçe ve İngilizce haber servisi yaptı. Hızlı, güvenilir, objektif habercilik ilkesiyle, başta içinde bulunduğumuz Ortadoğu coğrafyasında kurduğu haber ağı sayesinde yazılı, fotoğraflı ve görüntülü haber servisi olarak hizmet üretti.
Evrensel değerler olan insan hak ve özgürlüklerine; ırk, dil, din, mezhep, cinsiyet farkı gözetmeksizin toplumsal farklılıklara saygılı, toplumun doğru haber alma hakkına sonuna kadar bağlı, basın etiğinden taviz vermeyen, her türlü sansürü reddeden DİHA'nın başta İstanbul, Ankara, İzmir, Diyarbakır, Van, Adana ve Mersin olmak üzere çok sayıda merkezde büroları bulunmaktaydı. DİHA, 29 Ekim 2016 günü KHK ile kapatıldı.
JIN HABER AJANSI
Diyarbakır'da on kadın gazeteci bir araya gelip Türkiye'nin ilk kadın haber ajansını kurdu. Böylece Jin Haber Ajansı (JINHA) 8 Mart 2012 günü yayına başladı. Jin Haber Ajansı, haber müdüründen muhabirine, kameramanından fotoğrafçısına, sadece kadınlardan oluşuyordu. Ajansın kurucusu gazeteci kadınlar, medyanın erilliğini kırmaya kararlıydı. Kürtçe, Türkçe, İngilizce ve Arapça olmak üzere dört dilde yayın yapan JINHA, 30 Ekim 2016 günü KHK ile kapatıldı. Bunun üzerine, kadın gazetecilerin 19 Aralık 2016 günü yayınlamaya başladıkları Gazete Şûjin ise, 25 Ağustos 2017 tarihinde yine KHK ile kapatıldı. Kadın gazetecilerin Diyarbakır'da kurup 25 Eylül 2017 günü yayına başlattığı Jinnews, Kürtçe, Türkçe, İngilizce, Arapça ve Zazakî dilinde halen yayın yapmaktadır.
DİHABER
Kürt halkının ve ülkemizdeki demokratik kamuoyunun habersiz kalmaması amacıyla 14 Kasım 2016 günü dihaber kuruldu. Olağanüstü Hal (OHAL) ve Kanun Hükmünde Kararname (KHK) karanlığına karşı “Gerçekler karanlıkta kalmayacak” şiarıyla yayın hayatına başlayan dihaber, gecenin en karanlık saatinde yayınlanan 25 Ağustos 2017 tarihli 693 sayılı KHK ile kapatıldı.
OHAL ve KHK rejimiyle varlığını sürdürmeye çalışan iktidar, dihaber’in hakikati ortaya çıkarma çabasına ancak 9 buçuk ay dayanabildi. Bu süre boyunca da 15 kez internet sitesine yayın yasağı getirilen, çalışanları saldırıya uğrayan, gözaltına alınan ve tutuklanan dihaber, bütün KHK ve OHAL karanlığına karşı kararlı bir şekilde Özgür Basın geleneğini sürdürdü. Haberlerini Kürtçe, Türkçe ve İngilizce olmak üzere üç ayrı dilde servis etti.
MEZOPOTAMYA AJANSI
Ülkemizdeki halkları habersiz bırakmak istemeyen kimi gazeteciler bir araya geldiler ve 20 Eylül 2017 günü Mezopotamya Ajansı'nı (MA) yayına başlattılar. O günden bu yana, internet sitesine defalarca erişim yasağı getirilen MA, sadece ülke çapında değil, dünya çapında da haberlere imzasını atıyor.
Merkezi İstanbul'da bulunan ve üç dilde (Kürtçe, Türkçe, İngilizce) yayın yapan Mezopotamya Ajansı'nda çalışan gazeteci arkadaşlarımızı sahibi ve sorumlu müdürü Ferhat Çelik nezdinde kutluyor ve başarılarının devamını diliyorum!
* Gazeteci-yazar