Kasım 2016’dan bu yana Kocaeli Kandıra 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ tarafından kaleme alınan “Yıkılacak Duvarlar” adlı şiir kitabı, 1 Eylül’de okuyucularla buluştu. Ceylan Yayınları tarafından basılan kitap, Silopi’de sokağa çıkma yasağı sırasında cenazesi günlerce sokakta kalan Taybet İnan (Taybet Ana), Suruç ve 10 Ekim Ankara katliamlarında yaşamını yitirenlerin hikâyeleri ve yıkılması gereken tabuları konu alıyor.  

 

İLK BASKI TÜKENDİ

 

Suruç Katliamında yaşamını yitiren 33 düş yolcusuna adanan kitaba ilgi oldukça yoğun oldu. Kitabın 10 bin sayıdaki ilk baskısı 15 gün içinde tükendi. İkinci baskısı çıkan kitabın en çok satıldığı yerlerin başında ise Diyarbakır, Van ve İstanbul kentleri geldi. Birçok Avrupa ülkesinden de kitap için sipariş verildi. 

 

ZORU BAŞARDI

 

Yüksekdağ’ın, cezaevindeki tutuklu kadınların dayanışmasıyla 4 ay içinde yazıp hazırladığını belirttiği kitabın çıkışı ve hazırlık aşamasını kitabın editörleri Tuncay Mat ve Sonur Sağlemer ile konuştuk. 

 

Tuncay Mat, Yüksekdağ’ın şiir kitabı çıkarmasının kendileri için de sürpriz olduğunu belirterek, Ağustos ayında kitapla ilgili dosyanın kendilerine geldiğini söyledi. Kitabın 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde çıkarılması için yoğun bir çabanın verildiğini kaydeden Mat, “Figen başkan edebiyatın en zor alanına el attı. Bu durumlarda genelde öykü, roman gibi edebi tarzlar kaleme alınır. Bu nedenle şiir çok zor. En çok eleştirilen ve tenkil edilen bir alandır. Buradan başlaması gerçekten takdiri şayan bir durumdur. Bizim içinde anlamlı oldu” dedi. 

 

NEDEN DUVARLAR YIKILMALI?  

 

4 aylık sürecin öncesi de olduğunu söyleyen Mat, “Yazılan her şiir bir dönemi anlatıyor. Figen başkan etkilendiği ve hayatında iz bırakan dönemleri kaleme almış. İsminin özelikle ‘yıkılacak duvarlar’ olması önemli. Çünkü kendisi de hayatında birçok duvarı yıkıp bugünlere gelmiş. Buradan esinlenerek, yazdığını düşünüyorum” diye konuştu.

 

POLİTİK OLMASI İLGİYİ ARTIRIYOR

 

Kitabın yeni yeni okuyucularla buluştuğunu dile getiren Mat, kitaba dair güçlendirici eleştiri ve övgülerin de kendilerine iletildiğini, bunların da sürmesi gerektiğini vurguladı. Mat, özelikle Taybet ana ve politik şiirlerin kitaba konu edilmesinin ilgiye neden olduğunu dikkati çekerek, salgından kaynaklı kitabın dağıtımında zorluklar yaşadıklarını aktardı. Mat, “Fuar, festival gibi kitlesel etkinlikler yasaklandığı için geniş okurlara ulaşamıyoruz. İmza günleri gibi dar etkinlikler düzenleyebiliyoruz. Buna rağmen çok sayıda sipariş alıyoruz” dedi. 

 

‘DUVARLARIMIZI YIKALIM’

 

Kadın editör Sonur Sağlemer ise, Yüksekdağ’ın mücadelesiyle ortaya çıkardığı etkiye değindi. Sağlemer, kitabın çok kısa bir sürede hazırlanıp çıkarıldığını söyleyerek, Yüksekdağ’ın siyasete gençlik yıllarında atılan direngen ve mücadeleci bir kadın olduğunu kaydetti.

 

Yüksekdağ’ın edebiyatın zorlu bir alanında çıkış yaptığını dile getiren Sağlemer, kitabın ismine işaret ederek, “Duvar sadece tutuklu oldukları dört duvar değil. Duvarlar her yerde. Dolayısıyla her yerde önümüze çıkan, içine hapsedildiğimiz duvarların da yıkılması mesajını veriyor. Kadınların her alanda ve her koşulda direnerek mücadele vermesini vurguluyor” diye konuştu. 

 

‘ARKA DA DEĞİL, ÖNDE YÜRÜDÜ’

 

Sağlemer, Yüksekdağ’ın kadınlara örnek teşkil eden bir kişiliğe sahip olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti: “Hiçbir zaman erkeğin arkasında veya yanında değil, en önde yürüyerek ve topluma kadının öncülük edebileceği örneğini göstermiştir. Bunun kavgasını veren ve mücadelesini sürdüren bir kadındır. Böyle bir kadının çıkardığı kitabın editörlüğünü yapmakta onur vericidir.”  

 

TAYBET ANA VE KADININ GÜCÜ ŞİİRLERİ 

 

Yüksekdağ’ın kitabında yer verdiği “Taybet ana” ve “Kadın gücü” başlıklı şiirleri ise şöyle:  

 

TAYBET ANA 

 

Yıllar geçti Taybet Ana

Havan toplarıyla yıkılmış

Çıkması yasak

O sokakta vurulduğunda 

Böyle demişlerdi sana 

Sekiz çocuğu can vermekten sabıkalı bir ana 

Taybet Ana

 

Vurulup düşeni kaldırmaya koşan

Vefadır halbuki adın

Karlar altındaki kudretidir kadının

Kardelenin gizeminden alınma

 

O kudrete nişan alır

Şarjöründe ölümü 

Ve korkuyu taşıyanlar

Namluya sürülmüş

Kör nefretle dolaşırlar

Ölü kadınların yattığı sokaklarda

 

Ak tülbentinden vurulur merhamet

Tandırlarda pişen ekmek vurulur

Birdenbire gelen cesaret

Hiç gitmeyen çile vurulur

 

Ne keskindir nişancıları!

Gezleri gözleri

Ne de acımasız!

Hiddetlerinden hikmetlerinden 

Sual olunmaz

 

Ama yedi gün

Yedi gece

Yerde kalır da 

Tek bir çizik almadan

Doğrulup kalkar

O kudret

 

Yıllar soğuk bir nehir

Akıp geçti zulümlerin

Yerde kalan ölülerin ardından

Unutmanın illetiyle

Hatırlamanın şiddeti arasında

Nefessiz kalırken insanlık

Karların altında Taybet Ana

Bütün kudretiyle tarihe 

Bakıyor hala

 

KADIN GÜCÜ

 

Haykır haykırabildiğin kadar

Yorulmuş hevesleri ayağa kaldır

Kaybolmuş türküleri bulabilirsin çünkü

Elinle koymuş gibi

 

Eskiler alıp yeniler veren

Çingene kadının

Nereye gittiğini bilebilirsin

 

Kurtarabilirsin sevdayı

Erkeğin hoyrat ellerinden

Yarayı iyileştirebilirsin

Şifalı direncinle

 

Bir de çiçek ekebilirsin

Yeni güller

Yeni günler bahçesinde

Al yeşil sevebilirsin

Ve eteğini topladın mı beline

Muhteşem güzellikte kavga edebilirsin

 

Tohumun toprağın

Bilcümle mahlukatın hatırına

Ölenlerin kalanların

Gidenlerin hakkına

Yürü yürüyebildiğin kadar

Yanılmış hayalleri

Ardına çağır

 

MA / Semra Turan