DİYARBAKIR - Diyarbakır’da tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet yürüten 107 işletme ile yapılan ankette, işletmelerin yüzde 78’inin salgından etkilendiği, kiracıların yüzde 69’unun kiralarını ödeyemedikleri, yüzde 53,7’nin ise çeşitli zamanlarda üretimlerini durdurmak zorunda kaldığı kaydedildi. 

 

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ile Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği (GÜNTİAD), 11-22 Mayıs tarihleri arasında tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren 107 işletme ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirerek, anket düzenledi. Araştırma grubundaki ilgili katılımcıların “Cinsiyet” dağılımı yüzde 91,8’i erkek, yüzde 8,2’si ise kadınlardan oluştu. Görüşme yapılan işletmelerin yüzde 26’sının Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB), yüzde 74’ü OSB dışında faaliyet yürüttüğü belirtildi. Ankette, görüşme yapılan işletmelerin yüzde 55,5’inin faaliyet süresinin 10 yıl altında olduğu kaydedilirken, yüzde 75,5’inin mikro ve küçük ölçekli, yüzde 17,2’sinin orta ölçekli olduğu bilgisine yer verildi.

 

YÜZDE 78 PANDEMİDEN ETKİLENDİ

 

Anket sonuçlarına göre, işletmelerin 78,2’si pandemi sürecinden etkilendi. İşletmelerin, üretim kapasitelerinin düştüğü, yarı zamanlı üretime geçildiği veya üretimlerini durdurmak zorunda kaldığı ifade edildi. Bu dönemde farklı sürelerle üretimini durduran işletmelerin oranının yüzde 53,7 olduğuna yer verilirken, işletmelerin sadece yüzde 7,3’ünün üretimde değişiklik yapmadan faaliyetlerini sürdürdüğü kaydedildi. 

 

YÜZDE 69 KİRA ÖDEYEMEDİ

 

İşletmelerin yüzde 79,1’i kiracı olup, kiracıların yüzde 69’u kiralarını ödeyemediklerini belirtilen ankette, pandemi döneminde işletmelerin üretimlerini desteklemek için kısa çalışma ödeneği, borç erteleme ve banka kredi gibi desteklerin açıklandığı belirtilirken, kısa çalışma ödeneğinden işletmelerin yüzde 23,40’ının yararlandığı, yüzde 23,86’sının yararlanmadığı kaydedildi. Ankette, işletmelerde bu dönemde 256 kişinin ücretsiz izne, bin 96 kişinin ücretli izne ayrıldığı belirtilirken, bu durumun ildeki işsizlik oranının artmasına neden olduğuna işaret edildi. 

 

Tüm işletmelerin yüzde 60,90’ının bu dönemde kira, fatura, vergi, SGK, çalışan maaşı, banka kredi ve borçlarını ödeyemediğine dikkat çekilen ankette, pandemi öncesi finansa erişimde zorlanan il ve bölge işletmelerinin bu dönemde daha ciddi finansal sorunlarla karşı karşıya kaldığına vurgu yapıldı.

 

YÜZDE 64 BORÇLU 

 

Ankette, işletmelerin yüzde 64,6’inin hali hazırda bankalara kısa, orta ve uzun vadede kredi borçları bulunduğu aktarıldı. Açılan kredi desteklerine görüşme yapılan işletmelerin yüzde 50,9’u başvururken, işletmelerin “başvuru yapamama” nedenleri arasında mevcut kredi borçları ve sicillerin önemli bir paya sahip olduğu kaydedildi. Öte yandan banka kredi başvurusu yapan işletmelerin yüzde 62,50’sinin kredi alabildiği belirtildi. 

 

Anketin değerlendirme bölümünde ise işletmelerin yüzde 76,60’ının kısa çalışma ödeneğinden,  yüzde 92’sinin banka kredi/borç ertelemeden, yüzde 91,5’inin SGK ve vergi borcu ertelemeden, yüzde 81’inin banka kredi desteklerinden yararlanmadığı ifade edildi. 

 

Anketti, ayrıca işletmelerin yüzde 73,6’sı pandemi döneminde açıklanan desteklerin yetersiz olduğunu kaydetti.

 

SANAYİ KENTİ OLMA YOLUNDA

 

Ankette, “İşletmenizin faaliyet süresi nedir?” sorusunun yöneltildiği katılımcıların yüzde 55,5’i 1-9 yıl aralığında, yüzde 16,4’ü 10-19 yıl aralığında, yüzde 19,1’i 20-29 yıl aralığında, yüzde 5,5’i 30-39 yıl aralığında, yüzde 3,6’sı ise 40 yıl ve üstü olarak faaliyet yürüttüklerini belirtti. Ankette, faaliyet sürelerine bakıldığında kentin genç bir sanayisi olduğu, bir sanayi kenti olmaktan öteye, sanayi kenti olmaya doğru evirilme potansiyeli taşıdığı notu düşüldü.

 

Ankette, “Koronavirüs salgınının Türkiye’de ilan edildiği 11 Mart tarihinden bu yana faaliyetlerinizi ne şekilde sürdürdünüz?” sorusuna ise katılımcıların yüzde 22,7’si yarı zamanlı üretime geçtikleri, yüzde 20’si bir süre faaliyetleri durdukları, yüzde 18,2’si satışlar durduğu için üretimi durdurdukları, yüzde 11,8’i iş ve işçi güvenliğini sağlayarak eski rutinlerinde üretime devam ettikleri, yüzde 8,2’si genelge kararı ile üretimi durdurdukları, yüzde 7,3’ü hiçbir değişikliğe gitmeden eskisi gibi devam ettikleri, yüzde 7,3’ü iş ve işçi güvenliği nedeniyle üretime ara verdikleri, yüzde 2,7’si oluşan ihtiyaçlardan kaynaklı daha fazla çalışmaya başladıkları, yüzde 1,8’i de üretim kapasitesini düşürerek devam ettikleri yanıtını verdi. Bu veriler ışığında üreticilerin yüzde 78,2’sinin üretim sürecinde herhangi bir şekilde pandemiden etkilendiği belirtildi. 

 

Ankette, işletmeler “İşten çıkarmak zorunda kaldığınız çalışanınız oldu mu?” sorusunu da yanıtladı. Buna göre katılımcıların yüzde 20,9’u “Evet”, yüzde 79,1’i ise “Hayır” yanıtı verdi.