Raul Zibechi’nin eserinde Öcalan, Rojava ve Jineolojî

2024-10-01 13:05:20


	HABER MERKEZİ - "Öcalan’ın düşünce biçiminde beni en çok etkileyen amaçlara sadık kalırken değişimden geçebilmesi. Yöntemine büyük saygı duyuyorum” diyen Raul Zibechi, “Başka Dünyalar İnşa Etmek” kitabında Rojava Devrimi, Jineolojî ve Abdullah Öcalan’a yer veriyor.

	Raul Zibechi’nin “Başka Dünyalar İnşa Etmek: Latin Amerika’da Hareket Halindeki Toplumlar ve Sömürgecilik Karşıtı Yollar” kitabı C. Güneş İspir’in çevirisiyle Aram Yayınevi’nden çıktı. Zibechi, direnirken var olmaya, yaşamaya devam etmek için toplumun ihtiyaç duyduğu yeni dünyaları yaratan hareketteki puebloların (hareket halindeki toplumlar), ataerki ve kapitalizm karşıtı kadınların ve gençlerin ayaz izleri ve ilhamlarının takip edilmesi gerektiğini vurguluyor. “Başka Dünyalar İnşa Etmek” kitabı bu temaya işaret eden pek çok makalenin derlenmesinden oluşuyor. Neoliberal kapitalizme karşı kolektif direniş özneleri olarak örgütlenirken yeni dünyaların da yaratıcıları olan hareket halindeki toplumlara işaret eden Zibechi, “kitaptaki yedi çalışmada halkların canlı deneyiminin bizzat kendisi, şu an inşa edilmekte olan diğer dünyalara ve her pueblonun bu dünyaları savunduğu farklı yollara doğru yaşadığımız geçiş tipini yansıtmak için kullanılacak kuramsal tefekkür için bir pusula işlevi görecektir” diyor. 

	 

	‘ÖCALAN TARİHİ GENİŞ ÇAPTA YENİDEN İNŞA EDİYOR’

	 

	Raul Zibechi, “Kürdistan’da Feminizmin Bağımsızlaştırılması” başlığı altında Kürt Özgürlük Hareketi, Rojava Devrimi, Jineoloji ve Abdullah Öcalan’a yer veriyor. Kürt Özgürlük Hareketi’nin 2012’den beri eleştirel düşünce ve pratiğini, dünya çapında yeninden cezbederek canlandırdığına dikkat çeken Zibechi, şunları kaydediyor: “Tarihi Kürdistan’da Rojava Devrimi veya daha yakın dönemde Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Devrimi (AANES) olarak bilinen bu devrim, atalardan kalma bilgiyi günümüz mücadelesini yürütmek üzere sağaltmıştır. Pek çok uygulama ve öncelikleriyle beraber Kürt dünya görüşü, Kürtlerin uzun soluklu özgürlük mücadelesi boyunca bir dönüşümden geçirilmiştir. Bu noktada eleştirel düşünceye sömürge karşıtı önemli katkılar olarak gördüğüm iki yönünden bahsetmek istiyorum: Kadınların Kürt hareketinde sahip oldukları olağanüstü rolü gözler önüne seren ‘kadın bilimi’ veya jineolojiyi formüle etmeleri ve AANES’in öncüsü Kürdistan İşçi Partisi’nin kilit düşünürü Abdullah Öcalan… Öcalan tarihi geniş çapta yeniden inşa ederken, Kürt halkının kendi devrimini yönettiği Ortadoğu merkezli bir dünya görüşü sunmaktadır. Bu durum oldukça merkezidir.”

	 

	Dünya çapında toplumsal hareketlere odaklanan ve bu hareketlerin tarihsel bağlamlarını irdeleyen eserler üreten Zibechi, devrimci düşünceleri ve mücadele tecrübelerini aktarırken, aynı zamanda küresel düzeydeki özgürlük hareketlerinin tarihine de ışık tutuyor. Zapatista destek üslerinin, Kolombiya’daki Cauca Bölgesel Yerli Meclisi’nde (CRIC) örgütlenen halkların ve kuramsal-somut Kürt deneyiminin özgürleştirici pratikleri arasında ortak bir nokta gördüğünü savunan Zibechi, “Öcalan ağalar ve efendilerle beraber, kapitalizmin özünü gizlemeye çalışan bir bilim kisvesine bürünen politik ekonomiyi imal eden sömürge savaşlarıyla zenginleşmiş modern burjuvazinin de bu haramilerin (1921 Kahire Konferansı’ndaki kırk delegeye ithafen Kırk Haramiler) bir mensubu olduğunu öne sürer. Bu yüzden kapitalizmin doğuşu doğal ekonomik güçler aracılığıyla değil, dışarıdan yoğunlaşmış bir iktidar mantığı dayatmaya çalışan otoriter figürler yoluyla gerçekleşmiştir” diye kaydediyor.

	 

	MARX VE MARKSİZM ELEŞTİRİSİ

	 

	Zibechi, Marx'ın eleştirisini ve Marksizmin Avrupa merkezli mirasını yeniden değerlendirerek, Abdullah Öcalan’ın Marksizm üzerine geliştirdiği eleştirileri, yenidünya düzenine yönelik düşüncelerini, Kürt toplumunda yarattığı dönüşümü, onun kadın eksenli kurtuluş öğretisini ele alıyor. “Öcalan’ın hem Marksizm hem de Marx eleştirisinde kendi kuşağımızın diğer militanlarından çok daha ileri gittiğine inanıyorum” diyen Zibechi’nin kitapında tartışılan diğer ana başlıklar şöyle: “Sömürgecilik Karşıtı Yollar Açan Hareket Halindeki Toplumlar”, “Eleştirel Düşünceye Aşağıdan Meydan Okumak”, “Çeşitliliğe Oynamak Bütünsellik ve Homojenleştirmeyi Reddetmektir”, “Hareket Halindeki Toplumlarla Dönüşümü Tekrar Düşünmek”, “Cauca’nın Yerli Muhafızları: Himaye Araçları ve Dönüştürücü Değişim”, “Öcalan’la Hayali Diyaloglar: Eleştirel Düşünce’nin Güncellenmesi”. 

	Raul Zibechi, “Başka Dünyalar İnşa Etmek: Latin Amerika’da Hareket Halindeki Toplumlar ve Sömürgecilik Karşıtı Yollar” eseriyle okura, dünyaları başka türlü yaratmak için gereken yeni köprüleri tekrar kurmaya ve iletişim ağlarını yeniden bir araya getirmeye yardımcı oluyor.

	 

	RAUL ZIBECHİ KİMDİR?

	 

	Raul Zibechi 1952’de Uruguay’ın Başkenti Montevideo’da doğdu. 17 yaşında MLN-Tupamaros’un kitle cephesi olan Devrimci Öğrenci Cephesi’ne katıldı. 1975’te Buenos Aires’e, 1976’da İspanya’ya sürgün edildiği; buralarda köylülere okur-yazarlık göreviyle Komünist Hareket’e ve NATO karşıtı harekete katıldı. 1980’lerde Egin (Bask Ülkesi), Liberacion (İspanya Devleti), Page 12 (Arjantin) ve Mate Amargo (Uruguay) gazetelerinde yazmaya başladı. Uruguay’a döndüğünde haftalık Brecha Gazetesi’nde çalıştı. Gazetedeki Arjantin Piquetero Hareketi ile ilgili haber yorumu ile Jose Marti Ödülü’nü (Küba) kazandı. 1985’ten sonra özellikle Latin Amerika’nın toplumsal hareketleriyle birlikte çalıştı. Bu hareketlerde hem eğitim görevlerinde hem de kolektif eylemin teorik analizi üzerine çalıştı. 1994’teki Zapatista Ayaklanması’ndan sonra, Marksizm’in Avrupa merkezli mirasından kurtulmaya başladığı, özgün Afro-Amerikan ve yerli halkların katkılarını araştırdığı bir yola girdi. 17  ülkede 8 dilde 19 kitap yayımladı ve 2017’de Universidad Mayor de San Andres’ten (La Paz, Bolivya) fahri doktorluk unvanını aldı.