ANKARA - Kadına, gençlere, işçiye, emekçiye kaynağın ayrılmadığı, savaşa yüzde 98 artış ile 470 milyar liranın ayrıldığı 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi.
Meclis Genel Kurulu’nda 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi, yapılan oylamayla kabul edildi. Bütçe maratonunun son gününde partiler adına yapılan konuşmaların ardından yapılan oylamada, 2023 bütçesi ve 2021 bütçesi kesin hesabı 325 kabul, 201 ret oyuyla kabul edildi.
2022’YE GÖRE YÜZDE 225 ARTIŞ
2022 ile 2023 yılı bütçe kalemleri karşılaştırmasında 1 trilyon 470 milyar lira olan vergi gelirleri, yüzde 225 artışa 3 trilyon 200 milyar lira; 330 milyar lira olan faiz ödemeleri, yüzde 72 artışla 565 milyar lira; 240 milyar lira olan savunma ve güvenlik harcamaları yüzde 98 artışla 470 milyar lira; 214,8 milyar lira olan mal ve hizmet harcamaları yüzde 49 artışla 319 milyar lira; 278 milyar lira olan bütçe açığı yüzde 137 artışla 660 milyar lira; 1 trilyon 78 milyar lira olan cari transferler yüzde 56 artışla 1 trilyon 682 milyar lira olarak gerçekleşti.
AKP’NİN ‘YENİ EKONOMİ MODELİ’ TUTMADI
2022 yılı için öngörülen bütçe geliri 1 trilyon 472 milyar lira iken, 2023 yılı bütçe geliri beklentisi 3 trilyon 810 milyar lira olarak gerçekleşti. 2023 bütçesinde savaş ve güvenlik harcamalarına, büyük oranda faiz harcamalarına ve borçlanmaya dayalı bütçe, 2021 yılı sonunda yürürlüğe konulan AKP’nin “Yeni Ekonomi Modeli” içinde yer alan bütün önerileri de boşa düşürdü.
TÜİK MANİPÜLASYONU AYYUKA ÇIKTI
Yüksek enflasyonun halk için geçim sıkıntısı, yoksulluk ve borçlanma anlamına geldiği Türkiye’de, tek bir kalem değişmeden kabul edilen teklif, AKP iktidarı için devasa bir bütçe oldu. 2023 yılı bütçesi, devasa bütçe açığı beklentisi ile bir seçim bütçesi olduğunu da gösterdi. 2022 yılı bütçesi yılın ortasında ihtiyaç duyulan ek bir bütçeyle vergi gelirleri arttırıldı. 2023 yılı bütçesi de Türkiye’deki gerçek enflasyonun yüzde 160 olduğunu göstererek, iktidarın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eliyle enflasyon manipülasyonunu ayyuka çıkarmış oldu.
461 MİLYAR LİRA BORÇLANMA
2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’nde öngörülen 279 milyar lira borçlanma, daha sonra yüzde 5 arttırılarak 293 milyar liraya çıkarıldı. Ancak öngörülen bu limitin yetersiz kaldığı ve 200 milyar lira ek borçlanmanın talep edildiği öğrenildi. Ek borçlanma için 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna ek madde eklenmesi gerekiyor. Ancak söz konusu kanuna ek madde eklenmeden borçlanmanın gerçekleştiği öğrenildi. Bu durum, 2022 yılı biterken Hazine’nin ek bütçeye rağmen net borçlanması 461 milyar lira olarak gerçekleşmesiyle ortaya çıktı. Hazine’nin kanunsuz gerçekleştirdiği borçlanma, yeni bir borçlanmayla kapatılacak. Yeni bir borçlanmaya izin vermeyen ek bütçe, kanunda değişikliğe gidilmeden yapıldı.
AKP’NİN SON BÜTÇESİ
2023 yılı bütçesi muhalefet tarafından AKP’nin son bütçesi olarak da nitelendirildi. Kur Korumalı Mevduat, Kamu Özel İşbirliği, 15 Aralık 2022 tarihli Meclis Sanayi, Enerji Komisyonunda gece yarısı torba yasaya eklenen ve açıkça kanunların çiğnenmesi ile bitmiş bir 2022 yılı bütçesi için ek 200 milyar TL borçlanma yetkisi verilmesini öngören bir yasama pratiği ile Meclis’in iktidar tarafından bir noterlik haline geldiğinin ispatı oldu.
SAVAŞA YÜZDE 98 ARTIŞ: 470 MİLYAR LİRA
Savaş ve güvenlik harcamalarına yüzde 98 artışla 470 milyar lira ayrılmasına, muhalefet tarafından “savaş bütçesi” tanımlaması yapıldı. Bütçe görüşmeleri boyunca AKP ile küçük ortağı MHP’nin karşı çıktığı bu tanımlama, AKP Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli tarafından doğrudan itiraf edildi. Bütçedeki artışa dönük eleştirileri savaş ve güvenlik harcamaları kalemleriyle savunan Canikli, “F-16'lardan atılan akıllı mühimmatın tanesi 400 bin dolardan 1,2 milyon dolara kadar çıkıyor. En son yerli olarak geliştirdiğimiz nüfuz edici bombanın bir tanesinin maliyeti 1,2 milyon dolar. FIRTINA obüslerinden sık sık atılan, çok namlulu roketatarlardan atılan bir mühimmatın maliyeti 5 milyon dolar” ifadelerini kullanmıştı.
SAVAŞ VE SEÇİM BÜTÇESİ
Her fırsatta “savaş” olmadığını savunan AKP, Canikli’nin itiraflarının yanı sıra Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) “savaş bütçesi” tezleri ve eleştirilerini yanıtsız bırakara, Federe Kurdistan Bölgesi ile Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik saldırıların savaş olduğunu da kabul etmiş oldu.
OKTAY CUMHURBAŞKANLIĞI’NA ÖVGÜLER DİZDİ
Maratonun son turunda siyasi partilerin ardından yürütme adına konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, bütçe açılında yaptığı konuşmanın gerisine düşerek, muhalefetin hiçbir eleştiri ve önerisine dair tek bir yanıt vermedi, yargıya herhangi bir müdahalelerinin olmadığını savundu, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne övgüler dizdi.
Kadına, gençlere, işçiye, emekçiye kaynağın ayrılmadığı 2023 bütçesi, Meclis tarihine “savaş ve seçim bütçesi” olarak geçti.