ANKARA - İzmir Aliağa’da sökümü gündeme gelen asbestli gemiyi Meclis gündemine taşıyan HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç, “Hindistan’ın sökmeyi reddettiği gemi için sürdürülen bu ısrarın nedeni nedir” diye sordu.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Grup Başkanvekili Saruhan Oluç, İzmir Aliağa'ya getirilen ve kanserojen madde içerdiği belirtilen asbestli gemi ile ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a yanıtlanması istemiyle soru önergesi verdi.
760 TON ASBEST, AĞIR YAĞ, METAL…
Brezilya Donanması’na ait “NAe São Paulo” adlı 265 metrelik ve 32 bin 800 tonluk dünyanın en eski uçak gemisinin 12 Mart 2021 yılında açık arttırmayla Türkiye’deki geri söküm tersanesi SÖK Denizcilik ve Ticaret Anonim Şirketi’ni temsilen Cormack Maritima şirketi tarafından Mayıs ile Haziran ayları arasında Aliağa’da sökülmek üzere alındığı hatırlatılan önergede, söz konusu uçak gemisinin 760 ton civarı asbest, ağır yağ, ağır metal, polikorürler, bifeniler, radyoaktivite barındırdığı belirtildi.
‘MUĞLAK İFADELERLE İZİN VERİLDİ’
1992 yılında yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşınması ve Bertaraf Edilmesinin Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi’ne Türkiye 1994 yılında taraf olduğu hatırlatılan önergede, “Sözleşmenin amacı, tehlikeli ve diğer atıkların sınırlar ötesi taşınması, bertaraf edilmesi ve geri dönüşümünden doğabilecek tehlikeleri ortadan kaldırmaktır.
Geçtiğimiz yıl getirileceği söylenen gemi için tepkilerini ortaya koyan çevre örgütlerinin ve yurttaşların baskısı sonucu gemi söküm süreci askıya alınmış, bu da kamuoyunu rahatlamıştı. Buna rağmen edindiğimiz bilgilere Bakanlığınız adeta zehir saçan ve ‘asbest bombası’ olarak tabir edilen geminin sökülmek üzere Aliağa’ya getirilmesine dair ‘mümkün olduğu kadar tehlikeli maddelerden arındırılması’ gibi muğlak ifadelerle şartlı onay vermiştir” denildi.
SÖKÜMÜ YAPILAN 714 GEMİ
Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanı Murat Kurum’un “Gemide 900 ton değil, 9,6 ton asbest bulunmaktadır” açıklamasına da dikkat çekilen önergede, “Sökülmek üzere getirilmesi planlanan NAe São Paulo adlı geminin ikizi olarak tasarlanan, Fransa’nın 1957 yılında tamamladığı Clemenceau gemisinde yapılan bağımsız denetimler sonucunda 760 ton asbest olduğu ortaya çıkmış ve yıllarca bekletildiği halde birçok ülke gemi söküm işlemine yanaşmamıştı. Dolayısıyla gemide ‘9,6 ton asbest var’ açıklamanız, şimdiye kadar Aliağa’da sökülen 714 gemiyle ilgili asbest başta olmak üzere diğer tehlikeli maddelerin oranları konusunda soru işaretlerine neden olmuştur.”
Oluç, tarafından Bakan Kurum’un yanıtlaması istemiyle şu sorular yöneltildi:
“* Aliağa’ya sökülmek üzere getirilecek NAe São Paulo isimli geminin 760 ton civarı asbest ve çeşitli kanserojen maddeleri içerdiği iddiası doğru mudur?
* ‘Gemide 9.6 ton asbest var’ açıklamasını hangi rapora dayanarak ifade ettiniz? Açıklamanızı güçlendirmek için Geminin Tehlikeli Maddeler Envanteri (IHM) belgesini kamuoyuyla da paylaşmayı düşünüyor musunuz?
* Şimdiye kadar Aliağa’da sökümü tamamlanan 714 gemi ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na da sunulmuş olması gereken risk analizi ve gemi söküm belgelerini ne zaman paylaşacaksınız?
* Gemi söküm işleminin çevre ve insan sağlığını kötü etkileyeceği yönünde kaygılarını dile getiren sivil toplum örgütleriyle bir görüşme yaptınız mı?
* Gemi söküm işlemlerinde uluslararası standartlara uyulacak mıdır? Basel sözleşmesi dahil diğer uluslararası sözleşmelere riayet edilecek midir? Buna yönelik bir çalışmanız ya da aldığınız denetimler var mıdır?
* Hindistan’ın sökmeyi reddettiği gemi için sürdürülen bu ısrarın nedeni nedir?”