Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayip Erdoğan, Cezayir, Moritanya, Senegal ve Mali’yi kapsayan Afrika ziyaretini tamamlayarak Türkiye’ye döndü. Afrika ziyareti boyunca hem ittifak meselesi üzerinden iç siyasete ilişkin, hem de Efrin saldırısı üzerinden dış politikaya ilişkin mesajlar veren Erdoğan’ın Afrika ziyaretinin altında, Türkiye’nin daralan ekonomik koşulları için yeni kaynak bulma arayışı yatıyor. Daha çok ekonomik anlaşmalara odaklanan Erdoğan’ın Afrika ziyaretinde, kendisine Ekonomi Bakanı, iş insanları, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) heyetleri eşlik etti. 

 

SEÇİMLERİ KURTARMA HAMLESİ

 

Kafasında 2019 seçimleri ve bu amaçla hedeflenen “resmi ittifak” girişimi bulunan Erdoğan, aynı zamanda seçimleri garantiye alabilmenin yolunun ekonomiyi kurtarmaktan geçtiğinin farkında. Son dönemlerde daralan ekonomik göstergeler, AKP hükümetini bu amaçla arayışlara itmeye başladı. Şeker fabrikalarının özelleştirilmesinin yanı sıra yeni kaynak arayışları da kendisini iyiden iyiye hissettirmeye başladı. 

 

SUDAN’LA BAŞLAYIP CEZAYİR’LE SÜRÜYOR

 

Uzun yıllar batı ülkelerinin sömürgesi olan Afrika, yeni dönemde AKP hükümetinin Türkiye ekonomisine sıcak kaynak sağlamak için önemli girişim alanlarının başında yer aldı. Demokrasi konusunda da AKP’den herhangi bir beklentisi olmayan Afrika ülkeleri ile ilişkilerin ilerletilmesi için ilk önemli adım geçen yıl atıldı. 2017 Aralık ayında Erdoğan’ın Sudan, Çad, Tunus ziyaretleri ile başlayan Afrika’ya yönelik “ekonomik sefer” bu yıl Cezayir, Moritanya, Senegal ve Mali ile sürüyor. 

 

KÖRFEZ SERMAYESİ YETERSİZ KALINCA AFRİKA’YA YÖNELDİ

 

Türkiye, Avrupa ülkeleri başta olmak üzere refah ve demokrasi kriterleri yüksek batı ülkeleri ile ilişkilerini bozduğu ölçüde yönünü Ortadoğu ve Afrika ülkelerine çeviriyor. ABD ve AB üyesi hemen hemen bütün ülkelerle ilişkileri bozulan Türkiye’nin Ortadoğu’da da sorun yaşamadığı ülke kalmadı neredeyse. Katar dışında sorun yaşamadığı Arap ülkesi kalmayan Türkiye için uzun süre akan Körfez sermayesi de yetersiz hale gelmeye başladı. 

 

İŞ İNSANLARININ BEKLENTİSİ

 

Hem Efrin’de süren savaş hem de yaşanan iç ve dış krizlerin bunalım seviyesine düşürdüğü ekonomiyi canlandırmak için kaynak arayışını Afrika üzerinde yoğunlaştıran iktidar Erdoğan’ın son ziyareti ile yaklaşık 2 milyar dolarlık anlaşma yaptığı belirtiliyor. Erdoğan’ın heyetinde yer alan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı ve DEİK Başkan Yardımcısı Mehmet Büyükekşi, kendilerine yönelik yoğun ilgi olduğunu belirterek, “Türk firmalarını daha çok yatırıma davet ediyorlar. Tosyalı Holding, Hayat Kimya ve Toprak Grubu’nun ülkede yaptığı yaklaşık 3 milyar dolarlık bir yatırım var ve çok önemli bir rakam. Ekonomide yaşanan sıkıntıların son bulması için özellikle Türkiye’den sanayiye yönelik yatırımların artması bekleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

 

MORİTANYA’DA BALIKÇILIK YAPAN TÜRKİYE

 

Ziyaret kapsamında gerçekleştirilen “Moritanya-Türkiye Ekonomi ve İş Forumu” açılışında konuşan Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Moritanya’nın birçok sektörde yatırım potansiyeli yüksek olan bir ülke olduğunu söyledi. “Türkiye büyük tecrübeye sahip olduğu inşaat ve turizm başta olmak üzere birçok alanda kardeş ülke Moritanya ile işbirliği yapmaya hazır” diyen Bakan Tüfenkci, yaklaşık 50 Türk firmasının Moritanya’da balıkçılık yaptığını hatırlattı. 

 

TÜRKİYE PAY KAPMAK İSTİYOR

 

Türkiye’nin hali hazırda, Cezayir ile 2,5 milyar dolar, Senegal ile 250 milyon dolar, Moritanya ile 132 milyon dolar, Mali ile 82 milyon dolar ticaret hacmi bulunuyor. Türkiye özellikle Afrika’nın Demir, Doğalgaz, Petrol, Altın, Bakır, Pamuk, Hayvancılık, Balıkçılık gibi sektörlerden pay kapmak istiyor. Erdoğan’ın da yaptığı çeşitli konuşmalarda Afrika tarihinde hiçbir zaman “sömürgeci” bir konuma sahip olmadıklarını belirtmesi dikkat çekiciydi. 

 

AFRİKA ZİYARETİ TÜRKİYE EKONOMİSİNİ KURTARIR MI?

 

Ancak bütün bu girişimlere rağmen, Türkiye’nin yaşanan ekonomik kriz ve savaş için yeni kaynaklar konusunda Afrika ziyaretinin derde derman olmayacağı ifade ediliyor. Çeşitli kaynaklar, Türkiye ekonomisinin düze çıkmasının tek yolunun Türkiye’de güven tesis edecek bir demokratik ortamın sağlanmasına, dışarıda da sağlıklı ilişkilere bağlı olduğuna işaret ediyor. 

 

MA / Kenan Kırkaya