AKP’nin işverenlerin talepleri doğrultusunda salgın sonrası ekonomideki normalleşmeyi hızlandıracağı iddiasıyla hazırlayıp Meclis’e sunduğu ‘Mini İstihdam Paketi’, önceki gün Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan geçti. 10 maddelik bu torba yasa teklifinde milyonlarca işçiyi mağdur edecek düzenlemeler yer alıyor. 

 

Salgın döneminde alınan tedbirler kapsamında işçileri 3 ay ücretsiz izine gönderme kararı, bu teklif ile bir yıl daha uzatılıyor. İşten çıkarma yasağının süresi uzatılıyormuş gibi gösterilse de fesih engeline istisna olacak hallerin kapsamı genişletiliyor. İşverenler kısa çalışmadan ve ücretsiz izinden vazgeçerek normal çalışma düzenine dönmeleri durumunda İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 3 ay prim desteği verilmesi de planlanıyor.

 

Sendika uzmanı Alpaslan Savaş, bu yeni “Mini İstihdam Paketi” teklifini değerlendirdi.

 

İŞÇİ 1 YIL DAHA 38 TL İLE GEÇİNECEK

 

Yasanın en önemli maddesinin ‘ücretsiz izin’ maddesi olduğunu söyleyen Savaş, bu maddenin işçi çıkarmanın bir değişik biçimi olduğunun altını çizdi. İşten uzaklaştırılan işçiye ücret ödenmemesi nedeniyle Savaş, "İşçi ücretsiz izinde kaldığı süre boyunca İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 38 TL bir ödenek alıyor. İşçi bu süre de bu ödenekle geçinmeye zorlanıyor” diye belirtti.

 

ÜCRETSİZ İZİN MOBBİNG ARACINA DÖNÜŞTÜ

 

Normal süreçte işçinin ücretsiz izni kabul etmeme hakkının olduğunu, fakat bunun işçinin elinden alındığını söyleyen Savaş, “İşçi ücretsiz izni kabul etmediğinde ihbar ve kıdem tazminatını alarak işten ayrılabiliyordu. Pandemi döneminde bu uygulama 3 ay boyunca kullanıldı. İşçilere 3 aydır ücretsiz izin uygulanıyordu. Bu süreçte biz işverenin işçiyi cezalandırmak için bu yönteme başvurduğunu tecrübe ettik. Söz dinlemeyen işçiler ücretsiz izne gönderildi. Dolayısıyla bu uygulama mobbing aracına dönüştü. Bir yıl daha devam etmesi aslında bunun kalıcı hale getirileceği anlamına geliyor” uyarısında bulundu.

 

İŞVERENE SİGORTA PRİMİ ÖDEME MUAFİYETİ

 

Savaş, taslakta kısa çalışma ödeneğine ilişkin yer alan maddelere de dikkat çekti. Savaş, kısa çalışma ödeneğinin 3 Aralık tarihine kadar uzatılabileceğini ve isterse Erdoğan’ın sektörler halinde ya da bir bütün olarak 3 aylık dönemlerle uzatma yetkisinin verileceğini kaydetti.

 

Bu durumla birlikte yasada işverene ‘kısa çalışmada ya da ücretsiz izinde olan işçiyi tekrar tam zamanlı çalıştırmaya başladığında çalışmadığı süre kadar çalıştıkları dönemde sigorta primini İşsizlik Sigortası Fonu’ndan alacağım’ denildiğini vurgulayan Savaş, yani işverene bu süre zarfında sigorta primi ödeme muafiyeti getirildiğini dile getirdi.

 

Savaş, işverenlere sigorta primi ödeme muafiyetinin getirilmesinin yol açacağı olumsuzluklarını ise şöyle dile getirdi: “Sigorta primi işçiden yüzde 14, patrondan ise yüzde 15 buçuk olarak kesilir. Asgari ücret üzerinden hesaplarsak toplam 860 TL gibi bir para fondan işverene bırakılacak. Bu durum da hem işçinin ücretinden kesilen para işverenin cebine gidecek hem de İşsizlik Sigortası Fonunu işveren daha fazla kullanacak.” 

 

TAZMİNATI İŞVEREN YERİNE DEVLET ÖDEYECEK 

 

Taslakta işçilerin lehine olan maddenin ise Soma’da yaşanan iş cinayeti sonrasında kıdem tazminatlarını alamadan işten çıkarılan işçilerin kıdem tazminatlarının ödenecek olması olduğuna işaret eden Savaş, işçilerin başvurmaları halinde 6 ay içerisinde tazminatlarının Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) tarafından verileceğini söyledi. Savaş, “Bu düzenleme olumlu fakat işçiler 7-8 senedir süründürülüyordu. Paranın bu kadar gecikmesi problemken, bu parayı işveren yerine TKİ veriyor. İşçilerin mağduriyetleri gideriliyor fakat işverenin vermesi gereken parayı devlet veriyor” diye konuştu.

 

‘PATRONLARA KIYAK YAPILMIŞ’

 

Bu yasama döneminde Meclis’e getirilmeyen “Kıdem tazminatının fona devredilmesi” ve “25 yaş altı ve 50 yaş üstü için belirli süreli hizmet akdi ile çalıştırılması” gibi tartışmalı yasa tekliflerinin ise, bir sonraki döneme kaldığını belirten Savaş, “Bu planlardan şimdilik vazgeçmiş görünüyorlar. Kıdemin fona devredilmesi konusunda patronları da ikna edemediler. Patronlar daha fazlasını istiyordu. İki gündem hakkında kamuoyu oluşturuldu bunun etkisi de var. İktidar bunları işverenlere veremediği için telafi etmek istemiş. işverenlere, ‘Size kıdem tazminatlarını veremedik ama bu sefer ücretsiz izini 1 yıl uzatalım, sigorta primlerini işsizlik fonu üzerinden verelim’ diyerek kıyak yapılmış” dedi.

 

MA / Kadir Güney