
Yetiştirici ve işçi değil komisyoncular kazanıyor

2019-07-24 09:01:22


	VAN - Gevaş ilçesinde sabahın erken saatlerinden akşam gün batımına kadar tarlada çalışan işçiler ve yetiştiriciler, yaptıkları işten para kazanamazken, komisyoncular 1’e aldıklarını 3’e satıyor. İşçiler günde 12 saat çalışmanın karşılığında 55 TL yevmiye alıyor.&nbsp;

	Van Gevaş ilçesinde mayıs ayından ekilen sebzede hasat dönemi başladı. Gübre, ilaç ve mazot gibi girdi maliyetlerinin pahalılığından dert yakınan yetiştiriciler, hasadın ancak masraflarını karşıladığını ifade etti. İşçiler ise sabahın erken saatinden akşamın 19.00'una kadar çalıştıkları tarlada 55 TL yevmiye alıyor. &nbsp;Ne yetiştirici ne de çalışanın memnun kaldığı hasattan tek kar eden komisyoncular oldu. Komisyoncular ve hal esnafı 1’e aldığını 3’e satıyor.&nbsp;

	&nbsp;

	'ÇALIŞIYORUZ AMA KAZANAMIYORUZ'

	&nbsp;

	Günün ilk ışığıyla tarlada çalışmaya başlayan Ahmet Tomak (21), 4 yıldır domates, biber, salatalık, kavun ve fasulye topluyor. Günlük 55 TL kazanan Tomak, bu ücretin kendi masrafına yetmediğine dikkat çekerek, “Bu işi yapmaya mecburuz. Bu işi yapmazsak ne iş bulabiliriz ne de geçinebiliriz. Mayıs ayından bugüne kadar tarlada çalışıyoruz ama para kazanamıyoruz" dedi.&nbsp;

	&nbsp;

	‘GÜNDE 12 SAAT ÇALIŞIYORUZ’&nbsp;

	&nbsp;

	Tarlada bir gününü özetleyen Tomak, “Sabah 05.30’da yola koyuluruz. 06.30’da iş başı yapıyoruz. Tarlada salatalık, biber, kavun ve domates topluyoruz. Sabah 07.00'den akşam 19.00'a kadar çalışıyoruz. Bu sıcak havada gün boyu çalışıp 55 TL alıyoruz. Bu para bize yetmiyor ama iş, güç olmadığı için mecburen çalışmak zorunda kalıyoruz. Kadınlar tarlada sebzeleri kasalara dolduruyor, biz de kasaları yolun kenarına taşıyoruz. Her bir kasa 20 kilo ve biz günde en az 150-200 kasa taşıyoruz. Çalıştığımız bize yetmediği için ailemize de yardımcı olamıyoruz. Biz üretiyoruz ama tüketen değiliz. Halde salatalığı 1 TL 800 kuruşa alıyorlar. manavda kilosu 2-3 TL’ye satılıyor. İşçi ve üretici kazanmıyor, halciler ve pazarcılar kazanıyor” dedi.&nbsp;

	&nbsp;

	‘DAHA DA KÖTÜYE GİDİYOR'

	&nbsp;

	Gevaş’ta yol üzerinde 160 dönümlük araziyi kiralayan ve sebze eken Halit Kaban, iş imkanlarının azalması nedeniyle sebze ve tarlayla uğraştıklarını dile getirdi. Hamallık yaptığını belirten Kaban, kazananların hal esnafı ve aracılar olduğunu kaydetti. Hem kendilerinin hem de işçilerin emeğinin sömürüldüğünü ifade eden Kaban, “Bizim haklarımız sömürülüyor. Üreticiye destek verilmesini istiyoruz. Masrafımız çok ve bakanlık herhangi bir yardımda bulunmuyor. Burada her şeyi kendi gücümüzle yapıyoruz. İşçi parasını bile zor çıkarıyoruz bir de mazot, gübre parasını nasıl çıkaracağız? Gübre fiyatları geçen yılın iki katı olmuş. Piyasa çok kötü ve her yıl diğer yıldan daha kötü oluyor” diye konuştu. &nbsp;

	&nbsp;

	‘BAZI GÜNLER GECE YARISINA KADAR ÇALIŞIYORUZ’&nbsp;

	&nbsp;

	Kendisini işçilerden sorumlu olarak tanıtan Mizgin İnal ise, 7 kardeşin en büyüğü olduğu için çocukluğundan itibaren çalışmaya başladığını söyledi. Kışın İran’dan getirilen ve depolara kaldırılan patates ve soğanların paketlenmesinden ayıklanmasına kadar birçok işi yaptıklarını, Mayıs ayı itibariyle de tarlalara fide ekimiyle işe başladıklarını söyledi. 4 yıl gibi bir süre tarlada çalıştıktan sonra kıdemli olduğunu ve diğer işçilere işi öğrettiğini anlatan İnal, “Şuan yan yana olan dört tarlaya bakıyorum. Hal ve manav esnafları hangi ürünü istiyorsa ona göre işçileri tarlaya yönlendiriyorum. Talebe göre kim neyi istiyorsa onu toplayıp gönderiyoruz. Bazı günler müşterinin talebini karşılamak için gece yarılarına kadar çalıştığımız oluyor” diye belirtti.&nbsp;

	&nbsp;

	‘TOPRAKLA UĞRAŞMAK MUTLULUK VERİYOR’

	&nbsp;

	Özellikle fide ekim işinin çok zor olduğunu vurgulayan İnal, şöyle devam etti: “Fide ekmek gerçekten kolay bir iş değil. Fidenin nasıl canlanacağını öğrendim ve o sorumluluğu aldım. Şuan verim iyi ama kazanç yok. Ürünlerin toplanması da yine en zor işlerden. Özellikle biberi toplamak; salatalık, domates ve kavuna göre çok daha zor. Çünkü biber toplarken dala zarar vermemek gerekiyor. Onun için toplanması hassastır.” Sıcağın altında çalışmaya bir süre sonra alışıldığını savunan İnal, günde 200-300 kilo salatalık toplayarak kasalara yerleştirip hal ve manavlara verdiklerini belirtti.&nbsp;

	&nbsp;

	MA / Müjdat Can&nbsp;

	&nbsp;